Giriş
Galericiler ve oto bayileri yolunu bulmuş! 1 kişi üzerinden büyük vurgun
Otomotiv sektöründe sular durulmuyor. Fahiş fiyat artışları, stokçuluk, aksesuar dayatması, liste fiyatının dışında elden para alma… Vatandaş araç bulamıyor ama bir taraftan bu işin ticaretini yapanlar paraya para demiyor. Ticaret Bakanlığı’nın yaptığı denetimlere göre, 4 bin 800 kişinin her biri yılda 50’den fazla otomobil alıp satmış. Bu satıcıların ise galericilerin akrabaları veya bayi çalışanları olması sektörde yaşanan sorunları özetliyor. Tüm bu konuları, ikinci el ithalatının olup olmayacağını, perakendedeki fiyat hareketlerini Ticaret Bakanı Ömer Bolat’la konuştuk…
Hakan Çelik-POSTA - Otomotiv piyasası son günlerde olağanüstü süreçlerden geçiyor. Her ay satış rekorları kırılırken diğer yandan AVM otoparklarında bekleyen sıfır araç görüntüleri kafalarda soru işaretleri yaratıyor. Araç bulunsa bu sefer bayilerin ekstra para talepleri vatandaşı canından bezdiriyor.
6 ay ve 6 bin kilometre düzenlemesini yılsonuna kadar uzattıklarına dikkat çeken Bolat, bu düzenlemenin artık bireysel satıcılar için de geçerli olduğunu söyledi.
YIL SONUNA KADAR UZATILMIŞTI
Ticaret Bakanlığı piyasada yaşanan bu sorunlar ve artan şikayetler üzerine geçen yıl ağustos ayından beri sert tedbirler almaya devam ediyor. 6 ay ve 6 bin kilometre sınırlaması, 3’ten fazla satışa yakın takip, denetimler, cezalar…
Alınan tüm önlemlere rağmen otomotiv piyasasında sular durulmadı. Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Ankara’da görev yapan basın mensupları ile bakanlıkta düzenlenen toplantıda bir araya gelerek son durum hakkında önemli bilgiler paylaştı.
Bu gelişmeler yaşanırken fiyatlara da her hafta zam geliyor. Sıfır oto fiyatlarındaki bu artış ve araç kıtlığı ikinci eli de uçuruyor. Özetle pazarda arz-talep dengesizliği yaşanıyor. Bu durum bazı kesimler tarafından da fırsata dönüştürülmüş durumda.
SAVUNMA İSTENDİ CEZALAR YOLDA
Ömer Bolat, şöyle devam etti:
“Bunun dışında, bireysel satışta 3’ü aşan satışlar zaten yönetmelikte ticari satış olarak kabul ediliyor, yaklaşık 4 bin 800 kişi 50’den fazla satış yapmışlar. Bunların ya kendileri bireysel, ya galeriler ya da bayilerin yanında çalışanlar, işte akrabaları vesaire üzerinden yapılan satışlar olduğu anlaşılıyor. Bunlardan savunma istendi ve savunmaları alınıyor, cezalar kendilerine gönderilecek. Bir başka önemli tedbir olarak da ikinci el satışların 31 Aralık 2023’e kadar sıfır araç fiyatından daha yüksek olamayacağı yasağını getirdik.”
300 BİN LİRAYA KADAR
İlan siteleriyle görüşmeler yapıldığını ve ilan sitelerinin 15 Temmuz’dan itibaren kesinlikle sıfır araç satış fiyatından daha yüksek ikinci el fiyatı koymamaları konusunda uyarıldığını aktaran Bakan Bolat, “İlan siteleri bu ilanları koymak isteyenleri uyaracaklar, buna uyulmadığı takdirde 300 bin liraya kadar ceza kesilecek. Diğer taraftan, Türkiye Noterler Birliği’yle gerekli temas ve işbirliği sağlandı, 15 Temmuz itibarıyla noterler de yılda 3’ten fazla bireysel satışın ticari satış kabul edileceği kanuni düzenlemesinden hareketle bu satışları gerçekleştirmeyecekler. Maalesef burada çok ciddi bir tamahkarlık ve aç gözlülük uygulamalarını gördük. Bir nevi ihtiyaçtan oto alımından ziyade, otoyu bir spekülasyon ve yatırım aracı, ama daha çok spekülasyon amaçlı ve manipülatif fahiş fiyat amaçlı ticaretini yapma gayretleri var” diye konuştu.
RAFLARDAKİ FAHİŞ FİYAT ARTIŞLARI
Son dönemde maaş artışları, kurdaki hareketler anında market etiketlerine yansıtılıyor. Bazen bu iş fırsatçılığa da dönüşüyor. Bu konunun sıkı takipçisi olduklarını vurgulayan Bolat, şöyle konuştu:
“İç Ticaret Genel Müdürlüğü ve il ticaret müdürlüklerindeki ekiplerimiz, denetimlerini aksaksız devam ettiriyorlar. Burada üç mekanizmayla bu denetimleri yapabiliyoruz, birincisi il ticaret müdürlüğündeki denetmenlerimizin sürekli yaptıkları denetimler ve buldukları yanlış uygulamalara karşı kestikleri cezalar var. Fahiş fiyat ve stokçuluk önlemlerine karşı 81 ilde 53 bin firma, 306 bin ürün denetimi yapılmış durumda şu ana kadar ve 212 milyon lira idari para cezası kesildi. Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulumuz var. Fahiş fiyat ve stokçuluk cezalarına karşı işlem yapıyor ki ceza miktarları 30 bin lira ile 300 bin lira arasında değişiyor. Üçüncü bir mekanizma da elimizde, Rekabet Kurumumuz var. Rekabet Kurumumuz da kartel oluşumları ya da hakim durumun kötüye kullanılması gibi önemli rekabet bozucu eylemlere karşı büyük soruşturmalar yapıyorlar. 35 kadar ellerinde soruşturmalar var marketler ve diğer sektörler de dahil olmak üzere.”
KULLANILMIŞ OTOMOBİL İTHALATI OLACAK MI?
Spekülasyon ve yatırım amaçlı aşırı talep yüklenince oto ithalatının patladığını ve döviz açısından da ciddi bir kaybın oluştuğunu söyleyen Bolat, ikinci el ithalatı konusunda da şu noktaların altını çizdi:
“Şimdi zaten otomotiv ithalatımızda ilk 6 ayda yüzde 75 bir artış var. Geçen yılın aynı dönemine göre toplam ithalatta 11 milyar bir dolar artış var, bunun en büyük kaynağı altın ithalatıyla otomotiv ithalatındaki artış. Bu anlamda ikinci el oto ithalatı noktasında bakanlığımızda şu anda herhangi bir çalışma yapılmadı, ama ekonomiyle ilgili kararlar yalnızca bakanlığımızın alacağı bir karar olmayıp, Cumhurbaşkanımızın, Bakanlar Kurulu’nun da içinde yer aldığı geniş istişarelerle bu kararlar alınıyor. Biz de aldığımız kararları Kabine’de paylaşıyoruz, istişare ediyoruz. Biz, Türkiye’nin otomotiv sektörünün yatırım ve üretim, istihdam anlamında, ihracat anlamında geldiği noktayı önemsiyoruz, daha da güçlendirme çabası içindeyiz. Türkiye, dünyada otomotiv sektöründe 13’üncü sırada olan güçlü bir ülke, bunu daha iyi noktalara getirme hedefimiz var.”
‘İKİNCİ ELDE’ İBRE AŞAĞI DÖNDÜ
Alınan önlemlerle fiyatların aşağı gelmeye başladığını ifade eden Bolat, şunları aktardı:
“Bayilerin bir kısmının stokladıkları araçları artık mecbur kalıp piyasaya sürmeye başladıklarını ve ’araç yok’ dedikleri müşterilerini ve hatta galerileri arayıp, ’araç var, almak ister misiniz?’ dediklerini müşahede ediyoruz. İkinci el satışlarında satışların gevşediğini müşahede ediyoruz. Fiyatlar noktasında da daha yüksek olan ikinci el satışların sıfır araç satış fiyatına doğru, aşağı doğru bir ivme kazandığı gözlemini yaptık. Birkaç hafta zaman alacak, ama tabii inşallah burada istikrarı sağlayacağız.”