Giriş
Hizmet belgesi ile EYT'li olunur mu? Uzmanı yanıtladı
EYT düzenlemesinin yasalaşmasıyla birlikte milyonlarca çalışana emeklilik yolu açıldı. Ancak kimileri EYT’yi az farkla kaçırdı ya da sigortası yapılmadığı için EYT'den yararlanamadı. POSTA yazarı Ekrem Sarısu EYT ile ilgili merak edilen soruları yanıtladı.
BAYRAM YARDIMINDAN VERGİ VE PRİM KESİNTİSİ YAPILIR MI?
Soru: Bugüne kadar bize bayramlarda işverenimiz para yardımı yapmamıştı. Bu bayram işleri iyi gidince para yardımı yapacakmış. Bu ödemeden vergi, prim kesilir mi, emekliliğimizi, kıdem tazminatımızı etkiler mi? MURAT
Cevap: Öncelikle işverence yapılan bayram yardımı ödemelerinin vergi mevzuatı kapsamında ücret mahiyetinde olup gelir vergisine tabi olduğunu belirtelim. Kümülatif vergi matrahınıza dahil edilerek tabi olduğunuz vergi dilimi üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılır. Sigorta primi açısından da; bayram yardımı prime esas kazanca dahil edilir. Kıdem tazminatı hesabına dahil edilip edilmeyeceği ise, bu tür ödemelerin sürekli olup olmamasına bağlıdır. Sizin durumunuz gibi süreklilik arz etmeyen ve bir defalık işverenin inisiyatifi ile verilen bayram yardımı, kıdem tazminatı hesabına dahil edilmez. Sürekli olarak bayramlarda ödenmeye devam edilmesi halinde, kıdem tazminatı hesabına dahil edilir. Ve alınacak kıdem tazminatını artırır.
DAVA AÇARAK ALMA HAKKIM OLABİLİR Mİ?
Soru: 24 sene 8 ay kamuda çalıştıktan sonra ayrılıp 2 yıl da SSK’lı olarak çalışıp emekli oldum. Kamuda 25 yılı doldurmadığım için ikramiye alamadım. Dava açarak alma hakkım olabilir mi? Necmi DEV
Cevap: Normal şartlarla kamuda 24 yıl 8 ay memur olarak çalıştıktan sonra ayrılıp 2 yıl da SSK’lı olarak çalıştıktan sonra hizmet birleştirmesi ile emekli olanlara memuriyette geçen süreleri için emekli ikramiyesi veriliyor. Ancak memuriyet görevi, istifa değil de göreve son verme şeklinde veya ihraç edilerek sona ermişse, hizmet birleştirmesi ile emekli olanlara memuriyette geçen hizmet süresi 25 tam yıldan az olması halinde, emekli ikramiyesi ödenmiyor. Ayrıca memuriyetten ayrılma tarihiniz, dava açma hakkınızın zamanaşımına uğrayıp uğramadığı ve memuriyetten ayrılma tarihinizde yürürlükte olan yasaların belirlenmesi açısından önemli. Memuriyetten ayrılma tarihinizi bildirmeniz halinde, sorunuza daha net cevap verebiliriz.
İŞVERENİN VERDİĞİ HİZMET BELGESİ İLE EYT’Lİ OLUNUR MU?
Soru: 10 Mart 1976 doğumluyum. Sigorta (4/A) başlangıç tarihim 22 Mart 2002 olup sigortalılık sürem 21 yıl 0 ay 13 gün. 20 Nisan 1994 tarihinde Bodrum’da bir tesiste işe başladım. 15 Eylül 1994 tarihinde ayrıldım. Fakat işletme sigorta girişimi yapmadı. Çalışmış olduğum süreyi belgeleyen işletmenin vermiş olduğu hizmet belgesi mevcuttur. Bu belgeyle EYT kapsamına girer miyim? Şu anda sigortalı olarak çalışmaktayım. Ümit ZİHNÎ
Cevap: İşe girişinizi ve çalışma sürenizi Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmeyen işverenin verdiği hizmet belgesi ile EYT’li olmanız mümkün değil. İşten ayrıldığınız tarihten itibaren zamanaşımı süresi olan 5 yıl içinde hizmet tespit davası açsanız elinizdeki hizmet belgesi ile dava yoluyla bildirilmeyen günlerinizi kazanmanız mümkün olabilirdi. 22 Mart 2002’deki sigorta başlangıcınız ile emekli olmak için; 7000 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. Toplam 7000 gün prim ödemiş olmanız şartıyla, 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ayrıca 4500 gün prim ödemiş olmanız şartıyla, yine aynı tarihte, yani 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olmanız da mümkün.
EVLAT EDİNEN DOĞUM BORÇLANMASI YAPABİLİR Mİ?
Soru: EYT kapsamındayım. Fakat 3643 gün primim var. Sigorta girişim 1 Haziran 1995’tir. Normal şartlarda 5825 günden emekli olabiliyorum. Çocuğum yok. Doğum borçlanması da maalesef yapamıyorum. 46 yaşındayım. Ben size şunu sormak istiyorum; 5825 günü tamamlayamadım, diyelim ki 3600’den kaç yaşında emekli olabilirim? Veya böyle bir yasa var mı? Belirli bir yaşta olabilir miyim? Bir de eşimle bir evlat edinmek istiyoruz. Evlat edindikten sonra 720 gün doğum borçlanması yapabiliyor muyum? Primlerimden 2 yıl düşer mi? MELAHAT
Cevap: Yaş haddinden emekli olmak için; 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. 3600 günden fazla priminiz olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de, 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. 2 yaşından küçük bir çocuğu evlat edinmeniz halinde, evlat edindiğiniz tarih ile çocuğun 2 yaşını dolduracağı tarih arasındaki süreyi borçlanma hakkınız var. Örneğin; bir yaşında bir çocuğu evlat edinmeniz halinde, çocuğun iki yaşını dolduracağı tarihe kadar olan bir yıl (360 gün) için doğum borçlanması yapabilirsiniz.
EYT KAPSAMINDASINIZ
Soru: 1979 doğumluyum. Askerden önce sigortalıydım. Sigorta girişim 1997 olup 4084 gün prim ödemem var. EYT’den yararlanabilir miyim? Mehmet POLAT
Cevap: Sigorta başlangıç tarihiniz itibariyle EYT kapsamındasınız. EYT’li olduğunuzdan emekli olurken yaş aranmayacak. Sigortalılık süresi ve prim şartı aranacak. 25 yıllık sigortalılık süresi şartını da sağladığınızdan, 1997’deki sigorta başlangıcınız 23 Mayıs’tan önceyse, 1741 gün daha prim ödeyerek priminizi 5825 güne, sonraki bir tarih ise 1816 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 5900 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.