Giriş
Hormonları kullanarak kilo verme
Pandemi sürecinde yemek konusunda kendimize engel olamıyoruz. Hormonlar bize yardımcı olabilir mi? Medipol Pendik Üniversite Hastanesi Beslenme Uzmanı Diyetisyen Gizem Gençyürek posta.com.tr'den hormonlarımızı kullanarak kilo artışını nasıl önleyebileceğimizi anlattı. Büşra Akkaya / busra.akkaya@posta.com.tr
Obezite, hali hazırda artmakta olan dünya sorunuyken şu günlerde içinde bulunduğumuz durum neticesinde de hızla artmaya devam ediyor. Hareketimiz kısıtlandı, stresimiz arttı, evdeyiz canımız sıkılıyor ve mutfağa yönelmemiz doğal bir yönelim olarak karşımıza çıkıyor. Ama doğru adımlar her zaman hayat kurtarır. Kendimize engel olamıyor olabiliriz ama doğru adımlarla hormonlarımıza engel olabiliriz.
Bunu beynimizle sağlamak mümkün! Hipotalamus, periferal organlardan aldığı sinyallerle beslenme davranışlarının ve gıda alımının kontrol edilmesini sağlayan beyin bölgesidir. Ancak hipotalamusta tek başına çalışmayıp mide ve bağırsakla iletişim halindedir. Açlık ve tokluk anında vücuttaki hormonal düzen farklıdır. Açlık durumunda mideden ghrelin isimli hormon salgılanır ve hipotalamustaki açlık merkezini uyarır.
Peki besin alımını nasıl durdururuz?
Yemek yemeye başladıktan bir süre sonra tokluk hissi oluşmaya başlar ve yemek yemeyi bırakırız, besin alımını durduran etkenlerin başında ise midedeki dolgunluk hissiyatı ve bazı hormonlardır. Tokluk hormonu olarak adlandırdığımız Leptin hormonu ise depolanan besinlerin miktarı hakkında beyne bilgi verir ve beyin duruma göre besin alımına teşvik eder ya da baskılar.
Bu hormonlara yön verebilir miyiz?
Tükettiğimiz besinlerin içerik kalitesi, egzersiz, uyku düzeni gibi faktörler bu hormonlara yön vermemizi sağlayabilir.
Örneğin, Ghrelin düzeyleri açlık durumunda yükselirken yediğimiz gıdalar bağırsaklarımıza ulaştığı andan itibaren bu hormonun düzeyleri düşer, bu sebeple de seçilen gıdaların niteliği ve egzersiz ghrelin-leptin düzeylerinde değişmelere neden olur. Yetersiz ve düzensiz uyku da enerji mekanizmasında birtakım değişikliklere neden olur ve merkezi sinir sisteminde glikozun daha fazla harcanmasına sebep olur ve buna bağlı olarak ghrelin seviyeleri artarak açlık hissini ortaya çıkarır ve fazla/gereksiz yemek yemeye neden olabilir.
D Vitamini takviyesi de iştah hormonlarının düzenlenmesi ve obeziteyle mücadelede ön saflardadır!
D vitamini takviyeli yoğurt tüketimi iştah hormonlarını düzenler. Pek çok çalışma D vitamini yetersizliği olanlara D vitamini takviyesi uygulanarak obezite başta olmak üzere birçok sağlık sorununa faydalı olduğunu göstermiştir.
Stres ve kaygıda hormonlara yön veren önemli bir etkendir! Leptin ve ghrelin hormonlarındaki değişiklikler depresyon ve stresin oluşumuna katkıda bulunmakta, stres ve depresyon da iştahı etkilemekte ve birbirini tetikleyen kısır bir döngü haline gelir.
Tokluk hissiyatını veren Leptin, vücut yağ kitlesiyle paralel ilişkilidir. Leptin salgısı, gıda içeriklerinden çok etkilenmemekte ancak sirkadiyen ritim! İle düzenlenmektedir. Gece yarısından sabahın ilk saatlerine kadar yüksek seviyelerle ve öğlen ile öğleden sonra en düşük düzeydedir.