İşsizlik maaşı, rapor ücreti, kıdem tazminatı... Yeni asgari ücretle hepsi değişecek

Milyonlarca vatandaş asgari ücrete gelecek olan zamma odaklandı. Asgari ücrete gelecek olan zammın yanında etkileyeceği birçok alanda da maaş ve ödemeler yükselecek. Staj ücreti, işsizlik maaşı, 65 yaş aylığı, engelli aylığı, asgari ücretlinin kıdem tazminatı tavanı, GSS primi gibi kalemlerde asgari ücrete gelen maaş oranında artış olacak. 7 milyona yakın çalışan asgari ücrete yapılacak zammı bekliyor. Asgari ücret tespit komisyonu toplantılarına bugün itibarıyla başlayacak. Bu ay belli olacak asgari ücretle birlikte birçok ücrette de asgari ücrete yapılan zam oranında artışlar gerçekleşecek. Asgari ücretin artacak olmasıyla birlikte bazı ücretlerde değişiklikler yaşanacak. Bunların başında işsizlik maaşı, askerlik ve doğum borçlanması, genel sağlık sigortası primleri, 65 yaş üstü aylıkları, engelli aylığı, isteğe bağlı sigorta primleri, staj ücretleri, asgari ücretlilerin rapor ücretleri ve Bireysel Emeklilik kesintilerinde farklılıklar oluştu. Çalışanın ortalama brüt kazancının yüzde 40’ı kadar işsizlik maaşı ödeniyor. En fazla işsizlik ödeneği ise aylık brüt asgari ücretin yüzde 80’ini geçemiyor. Yeni asgari ücrete yüzde 30 zam olması halinde en düşük işsizlik maaşı 5125 lira, en yüksek de 10 bin 250 lira olarak ödenecek. Yüzde 40 zam yapılırsa en düşük işsizlik maaşı 5519 lira, en yüksek de 11 bin 39 lira olacak. Yüzde 50 zam yapılırsa en düşük işsizlik maaşı 5913 lira, en yüksek de 11 bin 827 lira olacak. Emekli olmak isteyen ancak prim gün sayısı yeterli olmayanlar için tanınan doğum ve askerlik borçlanması tutarı da asgari ücret zammı kadar artacak. Mevcut durumda en düşük prim günlük 106,75 lira, en yüksek prim de 693,89 lira. Asgari ücretin yüzde 30 artması durumunda en düşük prim 138,77 lira, yüzde 40 artması durumunda 149,45 lira, yüzde 50 artması durumunda 160,12 lira olacak. Asgari ücretin yüzde 30 artması durumunda en yüksek prim 902 lira, yüzde 40 artması durumunda 971,44 lira, yüzde 50 artması durumunda 1040,83 liraya yükselecek. Genel Sağlık Sigortası (GSS) primleri de asgari ücret zammı kadar artış yaşayacak. Geliri brüt asgari ücretin 3'te birinin altında olan kişilerin primlerini devlet karşılıyor. Geliri bunun üzerinde olanlar ise primlerini kendisi ödüyor. GSS hesaplaması brüt asgari ücretin yüzde 3'ü alınarak ortaya çıkıyor. SGK, 2023'ün ilk 6 ayı için Genel Sağlık Sigortası (GSS) primini aylık 300,24 lira olarak belirlemişti. Buna göre asgari ücrete yüzde 30 zam gelirse en düşük GSS primi 390,3 liraya liraya, yüzde 40 zam gelirse 420,33 liraya, yüzde 50 zam gelirse 450,36 liraya yükselecek. 65 yaş aylığına yapılacak zam tutarı da yeni asgari ücretle değişiklik gösterecek. Mevcut 65 yaş aylığı 2604 lira olarak ödeniyor. Asgari ücrete yüzde 30 zam gelirse 65 yaş aylığı 3385 liraya, yüzde 40 zam gelirse 3645 liraya, yüzde 50 zam gelirse 3906 liraya yükselmesi bekleniyor. Yüzde 40-69 oranlarında engelliliği bulunanlar için asgari ücrete yüzde 30 zam gelirse engelli aylığı 2072 liraya, yüzde 40 zam gelirse 2231 liraya, yüzde 50 zam gelirse 2391 liraya yükselecek. Yüzde 70 ve üzerinde engellilik oranı olanlar için asgari ücrete yüzde 30 zam gelirse engelli aylığı 3109 liraya, yüzde 40 zam gelirse 3348 liraya, yüzde 50 zam gelirse 3588 liraya yükselecek. İsteğe bağlı sigortalılıkta ödenecek prim tutarını kişi kendi belirlese de primin üst ve alt sınırı var. En az brüt asgari ücretin yüzde 32’si, en çok da brüt asgari ücretin 7,5 katının yüzde 32’si kadar prim ödenebiliyor. Asgari ücrete yüzde 30 zam gelirse en düşük isteğe bağlı prim 4162 lira, yüzde 40 zam gelirse 4482 lira, yüzde 50 zam gelirse 4803 lira olacak. En yüksek prim ise yüzde 30 zam gelirse 31 bin 224 lira, yüzde 40 zam gelirse 33 bin 626 lira, yüzde 50 zam gelirse 35 bin 425 liraya çıkacak. Çalışanların her ay brüt maaşlarından yüzde 3 kesilerek, Bireysel Emeklilik Sistemine (BES) aktarılıyor. 45 yaş altı çalışanların işverenleri tarafından sisteme dahil edilmesine imkan tanıyan otomatik BES’te maaşlardan yapılan kesinti tutarı da artacak. Mevcut asgari ücretle birlikte asgari ücretlinin kıdem tazminatı tavanı 10 bin 8 lira olmuştu. Örnek vermek gerekirse 10 yıldır asgari ücretli olarak aynı işyerinde çalışan kişinin alacağı kıdem tazminatı 100 bin 80 lira oldu. (Not: Kıdem tazminatı olarak hesaplamıştır. İhbar tazminatı ve diğer özlük haklarına ilişkin hesaplar katılmamıştır. Sadece oranın belli olması için kıdem tazminatı baz alınmıştır. Damga vergisi hesaplamaya dahil edilmemiştir.) Asgari ücrete yüzde 30 zam gelmesi durumunda asgari ücretlinin kıdem tazminatı tavanı 13 bin 10 liraya, yüzde 40 zam gelmesi durumunda 14 bin 11 liraya, yüzde 50 zam gelmesi durumunda 15 bin 12 liraya yükselmesi bekleniyor. Asgari ücretliler 2023 yılı için ayakta tedavide günlük 223,5 lira, yatarak tedavide de 167,68 lira günlük rapor parası alıyor. Asgari ücrete gelecek olan zamla bu rakamlar da güncellenecek. Asgari ücrete yüzde 30 Zam gelmesi durumunda ayakta tedavide günlük 290,55 lira, yüzde 40 zam gelmesi durumunda 312,9 lira, yüzde 50 zam gelmesi durumunda da 335,25 liraya çıkması bekleniyor. Yatarak tedavide ise yüzde 30 zam gelmesi durumunda 217,98 liraya, yüzde 40 zam gelmesi durumunda 234,7 liraya, yüzde 50 zam gelmesi durumunda 251,52 liraya yükselmesi bekleniyor. Okullardan işletmelere staj yapmak için giden lise ve Üniversite öğrencilerine ödenen staj ücreti de yeni Asgari Ücret artış oranı kadar yükselecek. Mevcut durumda 2552 lira staj ücreti ödeniyor. Asgari ücretin yüzde 30 artması durumunda staj ücreti 3317 liraya, yüzde 40 artması durumunda 3572 liraya, yüzde 50 artması durumunda 3828 liraya yükselecek.