Giriş
Memur ve emekliye yeni yıl zammı: Beklenti yüzde 50'nin üstünde! İşte 4 farklı senaryoda maaşlar
Memur ve emeklinin gözü enflasyonda! Aralık ayı enflasyonu 3 Ocak’ta yani yarın belli olacak. Memur ve emeklilerin maaş artış oranı da böylece netlik kazanacak. Peki ne kadarlık bir artış öngörülüyor? En düşük emekli maaşı ne kadar olacak? Seyyanen artış var mı? İşte detaylar...
Memur, memur emeklisi, SSK ve Bağkur emeklileri her yıl ocak ve temmuzda olmak üzere yılda iki kez zam alıyor. Memur ve memur emeklisinin alacağı zam oranı ilave olarak her iki yılda bir toplu sözleşmeyle belirleniyor. 2024 ve 2025 yıllarında yapılacak zam görüşmeleri ağustosta yapılmış, müzakerelerde zam oranı konusunda sonuç alınamayınca devreye Kamu Görevlileri Hakem Kurulu girmişti.
Kurul; memur ve memur emeklisine 2024’ün ilk altı ayında yüzde 15, ikinci altı ayında yüzde 10; 2025’in ilk altı ayında yüzde 6 ve ikinci altı ayında yüzde 5 zam yapılmasını kararlaştırmıştı.
AŞAN TUTARDA FARK YANSIR
Memur ve emeklisine yapılacak zamda enflasyon da belirleyici oluyor. Yani ocak ve temmuz aylarında açıklanan son 6 aylık enflasyon toplu sözleşmedeki zam oranlarını aşıyorsa bir de fark yansıtılıyor. Memur maaşlarına geçtiğimiz temmuz ayında 17.55 oranındaki yüzdelik zammın yanı sıra 8 bin 77 lira da seyyanen zam eklenmişti.
Temmuz-aralık dönemini kapsayan toplu sözleşme zammı yüzde 6 olmuştu. Yani bu yılın ikici 6 ayında (temmuz-aralık) oluşacak enflasyon bu oranın üzerinde gerçekleşirse, Hakem Kurulu’nun belirlediği yüzde 15’lik sözleşme zammına fark eklenecek.
TEK VERI KALDI, O DA YARIN
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) son açıkladığı enflasyon verilerine göre; memur ve memur emeklisi için verilecek fark yaklaşık olarak ortaya çıkmıştı. Temmuzda aylık enflasyon yüzde 9.49, ağustosta yüzde 9.09, eylülde yüzde 4.75, ekimde yüzde 3.43 olmuştu. Aralık ayı başında açıklanan kasım enflasyonu da yüzde 3.43 olarak belirlenmişti. Buna göre son 5 aylık kümülatif artış yüzde 33.65 olmuştu.
Temmuz-aralık (ikinci 6 aylık dönem) için yüzde 6 zam yapıldığını belirtmiştik. Yani son 5 aylık enflasyona göre zam farkı yüzde 27.65 (33.65-6) olarak gerçekleşmişti. Söz konusu farkla memur ve memur emeklisi yüzde 42.65’lik zammı daha 5 aylık enflasyonla garantilemişti.
BEKLENTİLER YÜZDE 50 ÜZERİNDE YOĞUNLAŞIYOR
Merkez Bankası’nın son enflasyon raporunda enflasyonun 2023 yılsonunda yüzde 65 olacağı öngörüldü. Yine Merkez Bankası Piyasa Katılımcıları anketine göre aralık enflasyonu yüzde 3.26 olarak tahmin ediliyor. Buna göre; memur ve memur emeklisi için yüzde 32’lik enflasyon farkı oluşacak. Bu farka ilaveten yüzde 15 de toplu sözleşme zammı maaşlara yansıtılacak.
Bu durumda zam yüzde 47 olacak. Hükümet yetkilileri yeni yıl zammının yaklaşık yüzde 50 olacağını dile getirmişti. Bu durumda; en düşük devlet memuru maaşı 22 bin 17 liradan yaklaşık olarak 33 bin lira seviyelerine çıkacak. Yüzde 47 zam olması halinde en düşük memur maaşı 32 bin 365 lira olacak. Yine en düşük memur emekli maaşı ise zammın yüzde 47 olması halinde 9 bin 876 liradan 14 bin 518 liraya yükselecek. Zam tam yüzde 50 olursa memur emeklisinin en düşük maaşı 14 bin 814 liraya çıkacak. Zammın yüzde 50’ye ulaşması için yarın açıklanacak yıllık enflasyonun yüzde 67’yi geçmesi, yani aralık enflasyonunun yüzde 4’ün üzerinde gerçekleşmesi gerekiyor.
ESNAF VE İŞÇİ EMEKLİSİNDE HESAP FARKLI YAPILIYOR
SSK ve Bağkur emeklileri ocak ve temmuzda son 6 aylık enflasyon oranında zam alıyor. Son dönemde hükümet maaşlara enflasyon zammına ek olarak refah payını da eklemişti. Geçtiğimiz temmuz ayında SSK ve Bağkur emeklisine enflasyon artışına göre yüzde 19.77 zam verilecekti. Bu zam refah payı ile yüzde 25’e tamamlanmıştı. İşçi ve esnaf emeklisi için şu anda 5 aylık enflasyon verisine göre yüzde 33.65’lik bir zam oluştu.
Eğer aralık enflasyonu yüzde 3 olursa bu zam yüzde 38, aralık enflasyonu yüzde 4 olursa zam yüzde 39, aralık enflasyonu yüzde 5 olursa zam oranı yüzde 40’a ulaşacak. Özetle yüzde 37-40 civarı bir artış yapılacağını söyleyebiliriz. Bir tarafta memur emeklisinin yüzde 50’ye yakın zam alması bekleniyor. Diğer yandan asgari ücrete yüzde 49 zam yapılıyor. Dolayısıyla SSK ve Bağkur emeklisine yapılacak zammın da refah payı ile bu oranlara yakın bir seviyeye çekilebileceği de tahminler arasında.
EN DÜŞÜK ÖDEMEYE AYAR
Üzerinde en çok konuşulan konulardan biri 7 bin 500 liralık taban emekli maaşı. Günün şartlarına göre bu tutarın yeterli olmadığıyla ilgili görüş bildirenler epey fazla. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da en düşük emekli maaşının artırılması için talimat verdiği biliniyor. Dolayısıyla bu kapsamda emekli maaşlarına seyyanen zam yapılması bekleniyor.
En düşük emekli maaşı 2023 yılında 3 bin 500 liradan yüzde 114’ün üzerinde artışla 7 bin 500 liraya yükselmişti. Bu tutar asgari ücretin yaklaşık yüzde 65’ine denk geliyordu. Asgari ücret 17 bin 2 liraya çıktı. Benzer bir oran yaparsak en düşük emekli maaşının 11 bin liranın üzerinde belirleneceğini söyleyebiliriz. Bu rakamın 12 bin 500 liraya kadar çıkabileceğiyle ilgili farklı görüşler de bulunuyor. Son sözü Cumhurbaşkanı Erdoğan söyleyecek.
NE ZAMAN AÇIKLANACAK?
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) aralık ayı ve 2023 enflasyon rakamını 3 Ocak Çarşamba saat 10.00’da açıklayacak.