Giriş
Mevduat faizleri yükselişe geçti! İşte yeni faiz oranlarına göre cebe girecek para
Bankaların fonlama maliyeti artınca ocak ayı itibarıyla mevduat faizleri hızla düşmeye başlamıştı. Yüzde 40’ların altına kadar gerileyen TL mevduat faizleri Merkez Bankası’nın zorunlu karşılıklara faiz ödeme kararından sonra yeniden yükselişe geçti. Şu sıralar en yüksek faiz 3 ay vadeli mevduatlar için veriliyor ve buradaki oran yüzde 48’lere kadar ulaşıyor. Bankalar, ‘hoşgeldin’ ya da ‘tanışma’ kampanyalarında faizleri daha yüksek tutarak yeni müşteri kazanmaya çalışıyor. İşte yeni faiz oranlarına göre cebe girecek para.
Merkez Bankası, son aylarda bir taraftan fiyat istikrarını sağlamak, diğer yandan da TL’ye dönüşü hızlandırmak için önemli adımlar atıyor. Bu kapsamda son 8 aydır aralıksız artan politika faizi en önemli gösterge. Yüzde 8.5 olan politika faizi son faiz artırımıyla yüzde 45’lere kadar çıktı. Diğer yandan zorunlu karşılıklarda değişiklik, bankalara TL varlıkları artırmaya yönelik ek yükümlülükler getirilmesi gibi önlemler de alındı.
Bu durum mevduat ve kredi faizlerine de direkt yansıyor. Artan faizlerle yılbaşından önce TL vadeli mevduat faizleri yüzde 52’lere kadar yükselmişti. Fakat, bankalar yükselen fonlama maliyeti nedeniyle ocak itibarıyla mevduat faizlerini hızla düşürdü.
KARAHAN’IN İLK ADIMI ETKİLİ OLDU
2023’ün son haftalarında yüzde 50’leri aşan faiz oranları, Ocak 2024 ile birlikte yüzde 40’ların bile altına geriledi. Bu durum dövize talebi artırmaya başlayınca, Merkez Bankası Başkanlığı’na Fatih Karahan’ın atanmasının ardından banka yönetiminin ilk hamlesi TL’ye geçişi teşvik yönünde oldu.
Buna göre, mevduat bankalarının 1 aydan uzun vadeli Türk Lirası mevduat ve KKM hesapları için tesis edilen zorunlu karşılıklarına (hesaplardaki para karşılığında Merkez Bankası’nda tutulması gereken paraya) üç ayda bir faiz uygulanacak. Zorunlu karşılıklara uygulanacak maksimum faiz yüzde 36 olarak hesaplanıyor. Alınan bu önlem kısa sürede etkisini gösterdi.
AYLIK GETİRİ NE KADAR FARK ETTİ?
Bankalar, zorunlu karşılıklar için faiz geliri elde etmek istediğinden TL varlıklarını artırma yoluna gitti ve son 10 günde vadeli mevduat faizlerinde ibre tekrar yukarı döndü. Tabii bu kararın bankaların fonlama maliyetini de aşağı çektiğini belirtmek gerek. Kararın ardından yüzde 38-40 olan TL mevduat faiz oranları hızla yükseldi.
Bankaların mevduatlar için verdiği ortalama faiz yüzde 43-47’ye çıkarken, bazı bankaların faizi yüzde 48’lere yükselttiği gözlemlendi. Böylece daha önce 100 bin lirasını 32 günlük vadeye koyan bir vatandaş yüzde 40 faizle aylık net 3 bin 322 lira kazanç elde ederken, şimdi yüzde 48 faizle 3 bin 986 liraya çıkarabilecek.
MİKTAR VE VADEYE GÖRE
Bankalar, ‘hoşgeldin’ ya da ‘tanışma’ kampanyalarında faizleri daha yüksek tutarak yeni müşteri kazanmaya çalışıyor. Ayrıca bazı bankalarda mevduata konan paraya ya da mevduatın aylık veya günlük olmasına göre de faiz oranı oldukça fazla değişkenlik gösteriyor.
Yani örneğin bir banka 1.000 lira ve 32 güne yüzde 20 faiz verirken, 25 bin lirada faiz yüzde 45’e yükseliyor ve vade süresi arttıkça faiz oranı yüzde 47’ye çıkabiliyor.
Vadeli mevduatta daha önce 32 günlük mevduata yüksek faiz ödenirken şimdi 92 günlük (3 aylık) hesap açanlar daha yüksek faiz alabiliyor. Bu detaya da dikkat edilmeli.
