Giriş
Piyasa yine karıştı! Göç başladı, fiyat yükseldi
Depremler sonrası başlayan göç hareketi, oldukça fahiş fiyatların süregeldiği kiralık ve satılık piyasasını yeniden yukarı yönlü ivmelendirdi. Fiyat artışları, en çok depremi yaşayan illerde görüldü. Ayrıca depremlerin yarattığı yıkım ve farklı illere göç edenlerin yeni konut talebi, stokları azaltıyor, bu durum da fiyatları yukarı çekiyor. Hem stokların azaldığı hem fiyatların arttığı bu ortamda bir de depreme karşı güvenli ev kaygısı yaşanıyor.
TALEPTE ÖNEMLİ ARTIŞ VAR
Kahramanmaraş merkezli meydana gelen ve 11 ili etkileyen depremler, Türkiye’nin dört bir yanında göç hareketi başlattı. Yalnızca deprem bölgesinden ayrılan depremzedeler değil yaşadığı şehri afetlere karşı güvenli bulmayanlar da farklı yerlere yöneliyor. Bu göç, zaten oldukça fahiş fiyatların konuşulduğu kiralık ve satılık piyasasında yeni bir yukarı yönlü hareket yarattı.
Türkiye’nin dört bir yanından evlerini depremzedelere ücretsiz açanlar olduğu gibi zam üstüne zam yapanlar da baş gösterdi. Depremlerin yarattığı yıkım konut stoku açısından da ciddi bir sorun yarattı. Depremler esnasında yıkılan ya da hasar alıp kullanılamayan yüz binlerce binanın kaybının yanı sıra buralarda yaşayanların farklı illere göç ederek oluşturduğu büyük talep, stokları önemli ölçüde azalttı. Bu, fiyatların artmasında başka bir etken olarak göze çarptı.
6-22 ŞUBAT ARASI DURUM
Endeksa, deprem öncesi ve sonrası dönemi karşılaştırarak depremin konut stokuna ve fiyatlarına etkisini inceleyen bir rapor hazırladı. 1 Ocak-5 Şubat ile deprem sonrası 6 Şubat-22 Şubat arasındaki dönemdeki fiyat artışlarını kıyaslayan çalışmaya göre, depremin etkilediği illerdeki konut fiyat artışı çevre iller ve büyükşehirlerdeki fiyat artışından yüksek oldu. Buna göre, depremin etkilediği illerde satılık hasar almayan yani denetimlerde ‘oturulmasında sakınca olmadığı’ belirtilen konut fiyatları ortalama yüzde 14, kiraları ortalama yüzde 17 artış gösterdi. Çevre illerdeki satılık konut fiyatları yüzde 7, konut kiraları yüzde 4, büyükşehirlerdeki satılık konut fiyatları yüzde 11, konut kiraları ise yüzde 14 yükseldi.
EN ÇOK ETKİLENEN İLLERDE
Rakamlar illere göre incelendiğinde ise fiyat artışlarının en çok depremi yaşayan illerde görülmesi dikkat çekti. Kiralıkta Hatay’da yüzde 56, Malatya’da yüzde 41, Adıyaman’da yüzde 33, Kahramanmaraş’ta yüzde 30 artış yaşandı. Depremzedelerin göç ettiği çevre illerde kiralık konutlarda Kayseri’de yüzde 29, Erzincan’da yüzde 24, Aksaray ve Bingöl’de yüzde 21 artış görüldü.
Göç yalnızca çevre illerle sınırlı kalmadı. Büyükşehirlerde de benzer bir hareket yaşanırken deprem bölgesine en yakın konumda olan Ankara’da kiralar yüzde 26, Muğla’da yüzde 20 yükseldi.
Satılık fiyatlarında en yüksek artışın yaşandığı iller ise yüzde 33 ile Malatya, yüzde 20 ile Elazığ, yüzde 18 ile Kahramanmaraş, yüzde 16 ile Tunceli, Hatay ve Adana olarak sıralandı.
YENİ VE SAĞLAM KONUT ARAYIŞI
ARZ AÇIĞI OLUŞUYOR
Yıkılan konutlar nedeniyle depremin etkilediği illerde önemli oranda stok düşüşü ve bunun sonucu olarak fiyat artışları oldu. Ayrıca bölgeden göç edenlerin tercih ettiği iller başta olmak üzere Türkiye’nin dört bir yanında sağlam konut talebi de stokları eritiyor. Depremin konut stokundaki etkisini de raporlayan çalışmaya göre, depremin etkilediği illerde satılmayı bekleyen konut stoku ortalama yüzde 53, kiralanmayı bekleyen stok adedi ise ortalama yüzde 59 düşüş gösterdi. Çevre illerde satılmayı bekleyen konut stoku yüzde 8, kiralanmayı bekleyen konut stoku yüzde 49 düşüş gösterdi.
YÜZDE 96’YA VARAN DÜŞÜŞ
Depremden en çok etkilenen illerden olan Hatay’da satılmayı bekleyen konut stoku yüzde 85, kiralık konut stoku ise yüzde 93 düştü. Satılık fiyatlarının yüzde 16, kiraların yüzde 56 artış gösterdiği Hatay’da, en ciddi fiyat yükselişi yaşandı. Malatya’da ise satılık konut stoku yüzde 93, kiralık konut stoku yüzde 95 düşerken, satılık konut fiyatları yüzde 33, kiralar ise yüzde 41 artış gösterdi. Adıyaman ve Kahramanmaraş’ta kiralık stok düşüşü yüzde 96’ya ulaşırken, satılık fiyatları diğer illere göre daha az arttı, kiralıklarda yüzde 30 seviyesinde yükseliş görüldü.
MERSİN’DE YAZLIK ETKİSİ
Çevredeki tüm illerde stok düşerken Mersin’de satılık konut stoku yüzde 36, kiralık konut stoku ise yüzde 31 arttı. Çalışmaya göre, Mersin’de yazlık konutu bulunan kişilerin bu konutları kiraya veya satışa çıkartması nedeniyle stok artışa geçti. Çoğu kişi de evlerini depremzedelere ücretsiz açtı. Bu durum, kiraların ortalamasına düşüş olarak yansısa da bölgede depremden önce ilan portallarında 4-5 bin lira kirası olan evlerin, depremden sonra 9-15 bin lira arasına çıktığı görüldü.
İLÇELERDE DURUM
Gayrimenkul teknoloji platformu Tapusor.com da fiyat hareketlerini ilçelere göre raporladı. Buna göre, depremzedelerin göç ettiği illerden İzmir’in Ödemiş ilçesinde kiralık fiyatları yüzde 20, Antalya’nın Aksu ilçesinde yüzde 19, İzmir Karaburun’da yüzde 17, Ankara Kızılcahamam’da yüzde 11, Mersin Silifke ve Mezitli ile Antalya Finike’de yüzde 10 artış gösterdi. Satılıktaki artış ise Antalya Aksu’da yüzde 22’yi, İzmir Bergama’da yüzde 21’i, İstanbul Çatalca ve Antalya Kaş’ta yüzde 18’i, Ankara Akyurt’ta yüzde 16’yı, Ankara Pursaklar’da yüzde 15’i buldu.