Giriş
SGK borç yapılandırmasıyla ilgili merak edilen 8 soruya yanıt!
Borç yapılandırması önümüzdeki günlerde Meclis gündemine gelecek. Hürriyet yazarı Noyan Doğan, SGK borç yapılandırmasına dair merak edilen 8 soruyu yanıtladı. Hangi borçlar yapılandırılacak? Hangi tarihteki borçlar için yapılandırma yapılabilecek? Bağ-Kur’lulara yönelik bir düzenleme olacak mı? Bu düzenleme ile Bağ-Kur’lular da EYT düzenlemesinden faydalanacak mı? Geçmiş borçlar silinecek mi? Borçların ödenmesi nasıl olacak? Taksitle ödemeyi tercih edenler kaç taksitte ödeyebilecek? Peşin ödemede avantaj sağlanacak mı? İşte detaylar.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, salı günü yaptığı açıklamada borç yapılandırmasının içeriği hakkında bilgiler verdi. Kasım 2020’de çıkan kanun ile vergi ve sigorta prim borçları için kapsamlı yapılandırmaya gidilmişti. Yapılandırma imkânından, sigorta prim borcu olan 1.5 milyona yakın kişi yararlanmıştı.
Benzer bir yapılandırmaya da 2021’in ortasında gidildi ve 2 milyon 248 bin kişi SGK prim borcu yapılandırmasından yararlandı. Şimdi ise tarihin en kapsamlı borç yapılandırma paketi geliyor. Yapılandırmanın detayları, kanun tasarısı Meclis gündemine geldiğinde netleşecek. Peki yapılandırmadan kimler yararlanacak, yapılandırma nasıl olacak? İşte, bugün için bilinenler kapsamında sosyal güvenlik borç yapılandırmasında merak edilenler.
1- HANGİ BORÇLAR YAPILANDIRILACAK?
Sigorta primleri, genel sağlık sigortası primleri, işsizlik sigortası primleri, sosyal güvenlik destek primi, ödeme imkânı ortadan kalkmamış isteğe bağlı sigorta primi ve topluluk sigortası primi, Bağ-Kur sigortalılarının daha önce dondurulan hizmet sürelerinin ihyası halinde doğacak alacaklar yapılandırılabilecek.
2- HANGİ TARİHTEKİ BORÇLAR İÇİN YAPILANDIRMA YAPILABİLECEK?
31 Aralık 2022’den önceki döneme ait borçlar yapılandırılacak.
3- GEÇMİŞ BORÇLAR SİLİNECEK Mİ?
Hayır, borçlar silinmeyecek, yapılandırılacak.
4- BORÇLARIN ÖDENMESİ NASIL OLACAK?
İster peşin, ister taksitle ödeyebileceksiniz. Yapılandırma kapsamındaki alacaklar, gecikme cezası ve gecikme zammı yerine Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) değişim oranı ile güncellenecek.
5- TAKSİTLE ÖDEMEYİ TERCİH EDENLER KAÇ TAKSİTTE ÖDEYEBİLECEK?
Geçtiğimiz yıllardaki prim borç yapılandırmalarında en fazla 36 ayda ödenebiliyordu. Ödemeler de 6-9-12-18 taksitler halinde ve iki ayda bir yapılıyordu. Bu seferkinde 48 ay taksitle ödenebilecek. Ödemelerin de 6-9-12-18-24 ay olarak iki ayda bir ödenmesi bekleniyor.
6- PEŞİN ÖDEMEDE AVANTAJ SAĞLANACAK MI?
Peşin ödeme halinde hesaplanan borçların ödenmesinde avantaj var. Yapılandırma kapsamındaki alacaklar, gecikme cezası ve gecikme zammı yerine Yİ-ÜFE (Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi Değişim Oranı) üzerinden hesaplanıyor. Bu hesaplama üzerinden peşin ödeme yapılırsa gecikme cezası ve gecikme zammının yüzde 90’ı siliniyor. Örneğin, geçmişe yönelik prim borcunuz var; SGK’ya başvurup, yapılandırdınız. SGK borcunuzu hesaplayacak.
Diyelim ki, asıl prim borcunuz 10 bin lira. Yapılandırma yapmasaydınız, gecikme cezası, faizi ile birlikte toplam borcunuz 25-30 bin lirayı geçecekti. Diyelim ki, yapılandırmada ödeyeceğiniz borcunuzun 10 bin lirası ana borcunuz, 5 bin lira da Yİ-ÜFE hesaplanmış borcunuz. Yİ-ÜFE’nin yüzde 90’ı silineceğinden (4.500 lira silinecek) sadece 10 bin 500 lira ödeyeceksiniz. Geçmiş yapılandırmalarda borcun ilk iki taksit süresi içinde ödenmesi halinde Yİ-ÜFE üzerinden hesaplanan tutarın yüzde 50’si de siliniyordu. Bu yapılandırmada da benzer uygulamaya gidilecektir.
7- BORÇ TAKSİTLE ÖDENDİĞİNDE FARKLI BİR UYGULAMA MI OLACAK?
Geçmiş tüm yapılandırmalarda olduğu gibi borcunu taksitler halinde ödemeyi tercih edenlere taksit sayısına göre katsayı uygulanacak. 9 taksitte, 12 taksitte ve 24 aylık taksitlerde uygulanacak katsayılar farklı olacak, dolayısıyla ödenecek tutarlar da buna göre yükselecektir. Borç yapılandırma yasa tasarısı Meclis gündemine geldiğinde uygulanacak katsayılar da netleşecek.
Geçen senelerdeki yapılandırmalarda borcunu 6 taksitte ödeyenlere 1.09, 18 taksitte ödemeyi tercih edenlere de 1.27 katsayı uygulanmıştı. Örneğin, yapılandırmaya başvurdunuz ana borcunuz üzerine Yİ-ÜFE uygulaması üzerinden gecikme zammı ve cezası da uygulandı ve toplam borcunuz 10 bin lira çıktı. Bunu da 12 eşit taksitle ödemek istediniz. 12 taksite uygulanacak katsayı oranının yüzde 1.18 olduğunu varsayalım. Toplam borcunuz 11 bin 800 lira olacak ve iki ayda bir 983 lira ödeyeceksiniz.
8- BAĞ-KUR’LULARA YÖNELİK BİR DÜZENLEME OLACAK MI? BU DÜZENLEME İLE BAĞ-KUR’LULAR DA EYT DÜZENLEMESİNDEN FAYDALANACAK MI?
Bağ-Kur sigortalılık sürelerinin durdurulması ve ihya edilmesine olanak sağlanacak. Bağ-Kur sigortalıları, geçmişte durdurulan sigortalılık süreleri nedeniyle prim borçlarını yeniden yapılandırabilecek ve böylece durdurulan hizmet sürelerini canlandırabilecek. Önceki yapılandırmalarda; hizmet süreleri durdurulan Bağ-Kur’lulara 4 ay içinde başvuruda bulunup, durdurulan sigortalılık süreleri için ödeyecekleri prim tutarlarını hesaplattırıp, borçlarını ilk taksit ödeme süresi içinde ödediklerinde sigortalılıkları durdurulmamış sayıldı ve bu süreler sigortalılık süresinden sayıldı, emeklilikte hesaba katıldı. Bu imkândan sigortalıların hak sahipleri de yararlandı. Benzer uygulama bu yapılandırmada da yapılacak. Bu şekilde primlerini ödeyip, sigortalılıklarını canlandıranlar EYT düzenlemesinden de yararlanacak.