Giriş
Toplu para ve dava ile emeklilik! Çalışma hayatı uzmanı Ekrem Sarısu merakları giderdi
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) yasası kapsamında 1 milyon 700 başvurunun büyük bölümüne emekli aylığı bağlandı. Bir kısım başvurunun ise tamamlanması bekleniyor. EYT'yi prim günü ile kaçıranlar emekli olmanın yollarını arıyor. Çalışma hayatı uzmanı Ekrem Sarısu, emeklilikte prime takılanların merak ettiği soruları cevaplandırdı.
TOPLU PRİM ÖDEYEREK EYT'Lİ OLUR MUYUM?
Soru: 3 Mart 1973 doğumluyum. Sigorta başlangıç tarihim 1990 olup toplam 4300 gün prim ödemem var. 52 yaşına tabiyim. EYT’den yararlanmak için primleri toplu ödeme şansım varmış. Bu durumda nasıl emekli olurum? Hasan DURMUŞ
Cevap: Malesef aldığınız bilgi doğru değil. EYT’den yararlanmak için toplu prim ödeme şansınız yok. Ancak henüz borçlanmamışsanız askerlik sürenizi borçlanabilirsiniz. 18 ay askerlik yaptığınızı ve borçlanmadığınızı varsayarsak, askerlik sürenizi borçlanıp, ayrıca 685 gün de prim ödeyerek toplam priminizi 5525 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
60 YAŞI DOLDURACAKSINIZ
SORU: 59 yaşındayım. Sigorta başlangıç tarihim olup 4000 gün prim ödemem var. Acaba ne zaman emekli olurum? Servet ÖZ
CEVAP: Sigorta başlangıç tarihinizi belirtmemişsiniz. Sorunuzu 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olduğunuz varsayımına göre cevaplandırıyoruz. Yaş haddinden emekli olmak için; 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. Priminiz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de, 60 yaşınızı dolduracağınızı tarihte emekli olabilirsiniz. Sigorta başlangıcınız 8 Eylül 1999’dan önce değilse sigorta başlangıç tarihinizi bildirmeniz halinde sorunuzu tekrar cevaplandırırız.
KISMI EMEKLİLİK BANA NASIL YANSIR?
SORU: 1971 doğumluyum. Sigortalı işe başlama tarihim 1 Mayıs 1994 olup aralıklı iş çıkışlarım olduğundan toplam 2320 gün prim ödemem var. 1995, 1996 ve 1999 doğumlu üç çocuğum var. Halen çalışmaktayım. Ne zaman emekli olurum ve kısmi emeklilik bana nasıl yansır? Dilek YAYLA
CEVAP: Emekli olmak için 20 yıl sigortalılık süresi, 5675 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabisiniz. 1’inci doğumunuz ile 2’nci doğumunuz arasındaki sürede ve 2’nci ile 3’üncü doğumlarınız sonrasındaki iki yıllık sürelerde prim ödenmeyen günleri borçlanma hakkınız var. 1’inci ve 2’nci doğumunuz arasında bir yıl süre olduğunu ve bu sürede ve 2’nci ve 3’üncü doğumlarınız sonrasındaki iki yıllık sürelerde prim ödemediğinizi varsayarsak, 3 doğumunuzu borçlanarak toplam 1800 gün kazanabilirsiniz. Doğum borçlanmasından sonra 1555 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 5675 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ayrıca 1280 gün daha prim ödeyerek (veya 1280 gün doğum borçlanması yaparak) toplam priminizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla, 2029’da 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte yaş haddinden (kısmi emeklilik) emekli olmanız da mümkün (15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabi olarak).
DAVA, GARANTİSİ OLMAYAN UZUN BİR SÜREÇTİR
Soru: İşe başlama tarihim 27 Mayıs 1999 ancak sigorta girişimi 1 Kasım 1999’da yapmışlar. Bunu öğrendiğim zaman, SGK’ ya şikayet dilekçesi oluşturdum ve askerlik için işten ayrıldım. Ben ayrıldıktan sonra müfettişlerin işyerine gelip cezai işlem uyguladıklarını öğrendim. EYT yasası çıktıktan sonra, bu durumun zaman aşımına uğramadığını ispatlarsam, sigorta başlangıcımı geriye çekebileceğimi öğrendim. SGK’dan o zamanki dilekçemi istedim. Ama bana dosyanın 2012’de imha edildiğini söylediler. Bu durumda, aynı zamanda beraber çalıştığımız yaşlı biri var. EYT’den yararlanmak için olayı şahitlendirmek yeterli olacak mıdır? Şaban YILMAZ
Cevap: İşten ayrıldığınız tarihten itibaren zamanaşımı süresi olan 5 yıl içinde hizmet tespit davası açmanız gerekiyordu. Normalde hakkınız zamanaşımına uğramış. Ancak şikayetiniz üzerine işlem yapılarak sigorta başlangıç tarihinizin geri çekilmediğini yeni öğrendiğinize mahkeme hakimini ikna edebilirseniz, elinizdeki belge ve şahitle davayı kazanarak sigorta başlangıç tarihinizi Mayıs 1999’a çekmeniz mümkün olabilir. Ancak dava yolunun uzun ve garantisi olmayan bir süreç olduğunu da göz ardı etmemek gerekir.
3600 GÜNDEN EMEKLİ OLABİLİR MİYİM?
SORU: 1971 doğumluyum. Sigorta başlangıcım 1 Aralık 1989 olup 738 gün primin var. Askerliğimi borçlanarak 3600 günden emekli olabilir miyim? Tarım sigortasına kayıt yaptırdım. Emekli olmak için kaç yıl ödeme yapmalıyım? Hasan UZUN
CEVAP: Yaş haddinden emekli olmak için 15 yıl sigorta süresi, 3600 gün prim ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. Ek madde 5 kapsamında tarım sigortasına ödenen prim SSK’ya sayılıyor. Prim eksiğini tarım sigortasına prim ödeyerek tamamlayabilirsiniz. Askerlik sürenizi (18 ay kabul edilmiştir) borçlanıp, ayrıca 2322 günde prim ödeyerek toplam priminizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla, 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
PRİMİ TAMAMLAYIP 60 YAŞI BEKLEYECEKSİNİZ
SORU: 1968 doğumluyum. Sigorta giriş tarihim 1 Haziran 1994 olup 2580 gün primim var. Halen çalışıyorum. Ne zaman emekli olabilirim? YUSUF
CEVAP: Emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5750 gün prim ödeme ve 55 yaş şartlarına tabisiniz. 3170 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 5750 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ayrıca 1020 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla, 2028’de 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olmanız da mümkün. Bu seçenekte daha az primle daha erken emekli olmaktasınız.