Giriş
Trio'da Alanyaspor - Fenerbahçe maçının tartışmalı pozisyonları: Verilen gol kararı doğru mu?
Süper Lig'in 6. haftasında Fenerbahçe, deplasmanda karşılaştığı Alanyaspor'u 1-0 mağlup etti. Deniz Çoban'ın da yer aldığı yayıncı kuruluşun Trio kadrosu, Atilla Karaoğlan ve ekibinin görev aldığı Alanyaspor - Fenerbahçe maçının tartışmalı pozisyonlarına ilişkin çarpıcı değerlendirmelerde bulundu. Özellikle tartışmalara neden olan Fenerbahçe'nin golü bulduğu pozisyon hakkındaki görüşler dikkat çekti.
Fenerbahçe, Süper Lig'in 6. haftasında deplasmanda karşılaştığı Alanyaspor'u 1-0 mağlup etti. Sarı-Lacivertliler, bu sezon resmi maçlardaki galibiyet serisini sürdürürken Atilla Karaoğlan ve ekibi ile VAR yönetiminin kararları gündem yarattı. Maçtaki tek gol tartışmalara neden olurken Fenerbahçe cephesinde de karşılaşma sonrası hakem yönetimine büyük tepki vardı.
Süper Lig’de Alanyaspor’un konuğu olan Fenerbahçe’de teknik direktör İsmail Kartal, geçtiğimiz hafta içi Konferans Ligi’nde 3-1 kazandıkları Nordsjaelland karşılaşmasının ilk 11’ine göre 7 değişiklik yaparak sahaya çıktı. Teknik karar nedeniyle Serdar Aziz ve Miha Zajc ile sakatlığı bulunan Cengiz Ünder kadroda yer almadı. Kadıköy’de son maçta 11’de yer alan Serdar’ın yanı sıra Jayden Oosterwolde, Mert Hakan Yandaş, Ryan Kent, Miguel Crespo, Joshua King ve Mich Batshuayi 11’de yoktu. Kartal, yaptığı geniş rotasyonla ilgili olarak, “Son oynadığımız maçta gerçekten mücadele eden oyuncularım, ellerinden gelenin en iyisini yaptılar. Bizim geniş bir kadromuz var. Burada oynamasını planladığım oyuncuları o zaman dinlendirmiştik ve sahaya sürdük” dedi. Karşılaşma öncesi, “Bazı önemli detaylar var. Bunlar üzerinde çok çalıştık. Fenerbahçe’ye yakışan bir mücadeleyle buradan 3 puanla ayrılmak istiyoruz” diyen deneyimli teknik adam, zorlu deplasmanda istediğini aldı.
Akdeniz’deki mücadeleden galibiyetle ayrılan ve bu sezon resmi maçlarda 12'de 12 yapan Kartal’ın takımı, 2009-10’dan sonra ligde 5’te 5 yaparak, 15 puanla liderliğini sürdürdü ve hocasıyla 17. deplasman (12 galibiyet, 5 beraberlik) maçını da kaybetmedi.
Bu sezona çok iyi başlayan Fenerbahçe’nin yıldızlarından İrfan Can Kahveci, başarılı performansını Alanyaspor deplasmanında da sürdürdü. Milli formayla da eski günlerine geri dönen İrfan Can, Süper Lig’de geçtiğimiz hafta Kadıköy’de 3-2 kazanılan karşılaşmada bu sezonki ilk golünü atmıştı. Dün de dakikalar 43’ü gösterdiğinde Dzeko’nun pasında savunmaya çarpan topta ceza sahasının sağ çaprazında topla buluştu. Rakibini geçen yıldız futbolcu, sol ayağıyla yaptığı vuruşta topu kaleci Yusuf’un bacak arasından geçirerek golünü attı. 28 yaşındaki orta saha oyuncusu, Kanarya’daki kariyerinde ilk kez üst üste iki Süper Lig maçında gol sevinci yaşadı ve bu golleri de Akdeniz temsilcilerine karşı atmış oldu. İrfan, 90+3’te de yerini Mert Hakan Yandaş’a bıraktı.
Fenerbahçe’nin Manchester United’dan kadrosuna kattığı Fred, gösterdiği performansla kısa sürede Sarı- Lacivertliler’in gözdesi haline geldi. Son olarak Nordsjaelland maçında 2 asist yapan 30 yaşındaki oyuncu, dünkü Alanyaspor mücadelesinde de basmadık yer bırakmadı. Orta alanda takımının itici gücü olan Fred, birçok pozisyonun hazırlayıcısı oldu. Fred’in yaptığı driblingler, rakibi de zora soktu. Fred, savunmaya da dönerek, rakibin ataklarını kesti. 74. dakikada Fred’in harika pasında Dzeko, topu auta yolladı. 90 dakika sahada kalan Fred, bu sezon 4. lig mücadelesine çıktı. Henüz gol ve asist başarısına erişemeyen Brezilyalı futbolcu, başarılı pas yüzdesiyle göz doldurdu.
Fenerbahçe’nin kalesine kısa sürede alışan Dominik Livakovic, Alanyaspor karşısında kalesine çok fazla top gelmese de kritik bir kurtarışa imzasını attı. İlk yarının ortalarında Alanya’nın savunma arkasına attığı topta kalesini terk ederek topu uzaklaştıran Livakovic, 40’ta ev sahibinin kullandığı kornerde Richard’ın vuruşunda zor pozisyonda harika bir kurtarış yaptı. Kalesinde güven veren Hırvat eldiven, 85’te ceza sahasına gelen topu yumruklayarak uzaklaştırdı. Livakovic, böylece Kanarya’daki 3. sınavında ilk kez kalesini gole kapattı.
Bu sezon Fenerbahçe’ye katılan Alexander Djiku, deplasmanda 1-0 kazanılan Ankaragücü maçının ardından yeniden 11’deki yerini aldı. Stoperde Becao ile birlikte forma giyen Ganalı futbolcu, son derece iyi bir performans gösterdi. Rakiplerine geçit vermeyen 29 yaşındaki oyuncu, girdiği 11 ikili mücadelenin 9’unu kurtardı.
İtalyan ekibi İnter’den takıma katılan Edin Dzeko, Alanyaspor karşısındaki performansı göz doldurdu. Bosnalı santrfor, 43. dakikada ceza sahası içerisinde topla buluştu. Dzeko, sağ çarprazdan gelen İrfan Can Kahveci’yi gördü. Dzeko’nun pası rakibin ayağına da çarpması sonucu İrfan’ın önünde kaldı. İrfan Can Kahveci pozisyonun devamında ağları havalandırarak takımını öne geçiren golü kaydetti. Dzeko, 55. dakikada sağ kanattan kullanılan serbest atışta iyi yükseldi, kafayı vurdu fakat top direğin dibinden auta çıktı. Dzeko, zaman zaman ise geriye gelip, takım arkadaşlarına yardımcı olmaya çalıştı. Dzeko, 5 lig mücadelesinde 4 kez ağları havalandırırken, 2 defa asist yapma başarısına ulaştı. Dzeko, 78. dakikada yerini Oosterwolde’ye bıraktı.
Sarı-Lacivertli ekibin Polonyalı hücum oyuncusu Szymanski, ilk 11’de sahaya çıktı. 24 yaşındaki futbolcu, sahada kaldığı süre içerisinde skora katkı yapamadı. Ancak tecrübeli oyuncu, mücadelesiyle alkışları toplarken, üçüncü bölgede elinden geleni yaptı. Syzmanski, Süper Lig’de 5 maçta 2 gol, 1 de asist yaptı.
Osayi-Samuel... İlk 11’de başladığı karşılaşmanın en iyilerindendi. Savunmadaki sağlamlığı takıma güven verdi. 25 yaşındaki futbolcu, savunmanın arkasına gönderilen bütün pozisyonları hızıyla kesti, tehlikenin büyümesini önledi. 79. dakikada 4 Alanyalı oyuncunun arasından topu takım arkadaşlarına kazandırdığı pozisyonda da hocası ve taraftarlarından büyük alkış aldı.
10 bin kişi kapasiteli Alanya Oba Stadı’ndaki karşılaşmaya futbolseverler büyük ilgi gösterdi. Konuk Fenerbahçe’nin taraftarları, kale arkası çapraz bölümde kendilerine ayrılan yeri tamamen doldurdu. Her iki takımın seyircisi de, 90 dakika boyunca takımlarına büyük destek verdi. Mücadelenin ardından Fenerbahçeli futbolcular, tezahüratlarıyla bir an olsun susmayan seyircileriyle 3 puanı doyasıya kutladı.
Alanyaspor ile sezona çok iyi başlayan ve Fenerbahçe karşılaşması öncesi 1 galibiyet, 4 beraberlikle yenilgi yüzü görmeyen teknik direktör Ömer Erdoğan’ın Fenerbahçe’ye şansı yine tutmadı. Erdoğan, eğer bu maçı kaybetmeseydi, hocalık kariyerinin en uzun namağlup serisini yakalayacaktı. Ancak Sarı-Lacivertliler, rakibini mağlup etti. İlk yarıda hakeme itirazdan sarı kart gören, ikinci devrede de 59’da taç atışı sırasında kendisine gelen topu Becao’ya vermeyerek direkt kırmızı kart gören deneyimli teknik adam, Kanarya’ya karşı 6. lig sınavını da kazanamadı. Erdoğan, yedek kulübesinden ayrıldıktan sonra ise maçın kalan bölümlerini tribünden takip etmek zorunda kaldı. Bu arada Erdoğan’ın yardımcısı da, son anlarda sarı kart gördü.
Karşılaşma sonrası basın toplantısında hakem hakkında sorulan soruya Fenerbahçe Teknik Direktörü İsmail Kartal, "Çalıştığım bütün kulüplerde hemen hemen hiçbir zaman hakem hakkında konuşmadım. Ama bugün verilen kararları herkes gördü. Çok açık ve net. Göz göre göre de koskoca benim takımımın vermiş olduğu emeğin bir karşılığı olması lazım. Hepimiz vicdanlı ve inançlı insanlarız. Onun için biraz daha hakemlerimizin dikkat etmesini istiyorum. Objektif olsunlar. Neyi görüyorsa onu versin, ne varsa onu çalsın. Herkese eşit olsunlar. Bugünkü isyanım onaydı, yine de hakem hakkında fazla konuşmayacağım, herhalde yönetim bir açıklama yapacaktır" şeklinde cevap verdi.
Sarı-Lacivertliler, hakem Atilla Karaoğlan’a tepki gösterdi. Önce teknik direktör İsmail Kartal hakem kararlarına sessiz kalmadı, ardından Fenerbahçe yöneticisi Selahattin Baki çok sert açıklamalarda bulundu. Baki, “İlk 5 hafta konuşmayalım dedik. Bu sezon biraz daha futbol konuşulsun dedik. Öyle şeyler oluyor ki, insan bazı doneleri ortaya koymak istiyor. Bugün (dün) net bir şekilde Szymanski’nin penaltısı verilmedi. %100 gol pozisyonuna giderken takımın atağının kesilmesi. Dzeko ve İrfan Can’a zorlama kartlar. Ne hikmetse Fenerbahçe’ye nasip olan attığımız nizami golde gereğinden fazla uzun süren VAR araştırması. Ne arandı? Bunların TFF tarafından Fenerbahçe ve futbol kamuoyuna cevaplandırılması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
‘Hayretler içerisindeyiz’
“Avrupa’daki liglerde VAR incelemesi ortalama ne kadar sürüyor? Bizdeki 3 dakika 44 saniye, 4 dakika 17 saniyelerin ne kadar aslında vahim, yanlış, taraflı olduğunu gözler önüne serecektir” diyen Baki, “En üst seviyeyi görmüş bazı oyuncularımız şunu dedi. Hayretler içerisindeyiz. Dün (önceki gün) kampta da rakibimizin maçını beraber izledik. Aradaki niyet farkı insanı hayret ettiriyor. Yaratılan penaltılar ve bugün (dün) bizim başımıza gelenler... Hakemlerin Türk futbolunu bu şekilde temsil etmemesi gerekiyor” diye konuştu.
Yayıncı kuruluş beIN SPORTS'un Trio ekibi, Alanyaspor - Fenerbahçe maçındaki hakem kararlarını değerlendirdi. İşte Deniz Çoban ve Bahattin Duran'ın yorumlarıyla masaya yatırılan Alanyaspor - Fenerbahçe maçının tartışmalı pozisyonları...
Trio ekibi, mücadelenin tartışmalı pozisyonlarını değerlendirmeden önce Bülent Yıldırım'ın hayatını kaybeden değerli eşi Bilnur Fidan Yıldırım için taziye mesajlarını iletirken programın açılışında Bahattin Duran, "Bugün stüdyoda yine Deniz Çoban ile birlikteyiz. Sizleri saygı ve sevgiyle selamlıyoruz. Bugün yine Bülent Yıldızım Hocamız yok. Bilnur Hanımefendi'yi defnettik ve oradan buraya Deniz Çoban ile programa geldik" ifadelerini kullandı. Deniz Çoban ise, "Bülent Hocamıza tekrar başsağlığı diliyoruz. Bilnur Hanım'a Allah'tan rahmet diliyoruz. Allah, böyle acıları bir daha göstermesin" şeklinde konuştu.
13. DAKİKADA FENERBAHÇE'NİN PENALTI BEKLEDİĞİ POZİSYONDA DEVAM KARARI DOĞRU MU?
Deniz Çoban: Fenerbahçeliler, burada penaltı beklediler. Benim için bu pozisyon, çok net ve tartışmalardan uzak. Tabii benim için diyorum, başkaları farklı şekilde tartışabilirler. Çünkü futbol oyun kurallarında birçok pozisyonda her zaman 2+2=4 etmez. Hakem yorumu vardır olayın içinde.
Deniz Çoban: Bir şey izah etmek istiyorum. Bakın top, siyahlı oyuncuya daha yakın bir noktadan geliyor. İki oyuncunun da hedefinde top var.
Deniz Çoban: İki oyuncu da şu aşamaya kadar top için mücadele ediyorlar. Bu aşamadan sonra siyahlı oyuncu, hedefine topu alıyor ve hedefi topa uzanmak. Fakat bu ortak top, eğer sarılı oyuncunun tamamen kontrolünde olsaydı başkaydı ama şu anda bu top, ortak bir top. İki oyuncunun da topa uzanması normal.
Deniz Çoban: Fakat siyahlı oyuncu, topa uzanma gayretindeyken sarılı oyuncunun amacı, topa uzanmaktan daha önce siyahlı oyuncunun topa uzanmasını engellemek üzere o topa uzanan ayağın önüne doğru ayağını uzatıyor.
Deniz Çoban: Siyahlı ayak, topa gidiyor. Fakat sarılı ayak, topa gitmiyor. Sarılı ayak, uzanan siyahlı ayağı bertaraf edip topun kontrolünü almaya çalışıyor. Yani topa uzanan iki ayak, en iyi ifadeyle yani en masum ifadeyle havada çarpışıyorlar. Aslında ben bir tık daha ileride yorum yapıp sarılı ayak, siyahlı ayağın topa uzanmasını engellemeye çalışıyor ve ayağını önüne doğru uzatıyor. Burada bir çarpışmadan söz ederiz. Ötesinden söz edemeyiz. Top, sarılı oyuncunun kontrolünde olsaydı elbette sarılı oyuncunun o zaman topu perdeleme hakkı vardı. Topa siyahlı oyuncunun ulaşmaması için ayağını sağa sola açarak engelleyebilirdi. Ama ortak bir topta bunu yapamaz. Dolayısıyla ortak topa uzanan iki ayak havada çarpışıyor. Sarılı oyuncu, topa uzanmak yerine siyahlı oyuncunun ayağının önüne ayağını uzatıyor. Buradaki devam kararı benim açımdan son derece doğru.
Bahattin Duran: Deniz Çoban, o kadar güzel ve detaylı anlattı ki bana ilave edecek bile bir şey kalmadı fakat ben de şunu söylemek istiyorum; evet, bu top ortak top. Burada duralım. Her ikisinin de amacı, top. İkisi de topa bakıyor. Top için mücadelenin çok açık örneği bu.
Bahattin Duran: Duralım. Bakın, zaten ikisi de topla oynamak için eşit şansa sahip. Top, Szymanski'nin kontrolünde değil. Eğer bu top, Szymanski'nin tarafından gelseydi yorumumuz değişirdi. Çünkü derdik ki Szymanski artık kendisine pozisyon alacak, vücudunu öne çıkarır.
Deniz Çoban: Topu perdeleme hakkına da sahip olur top kendine ait olduğu için.
Bahattin Duran: Sahip olur. Aynen öyle. Bu top, Alanyasporlu oyuncunun önünden geçiyor ve şu anda ikisinin de topla oynamak için eşit şansı var. İki ayak da birlikte uzanıyor. Szymanski, pozisyon almak için ayağını rakibinin önüne koymasa belki de Alanyasporlu oyuncu, net bir şekilde bu topa temas edecek. Senin yaptığın yoruma katılıyorum. Bu iki ayak; top için, ortak mücadele için havada çarpışıyorlar. Bu pozisyon, benim için de devam.
17. DAKİKADA FENERBAHÇE ALEYHİNE VERİLEN FAUL KARARI DOĞRU MU?
Deniz Çoban: Şurada duralım. Bakın, savunma dengesiz yakalanmış ve Fenerbahçe hücumcusunun önüne topu yuvarladığında çok net bir gol pozisyonunda fakat hakem Atilla Karaoğlan, faul düdüğü çalıyor. Bu maçta Atilla Karaoğlan'ı en çok neyle eleştirirsiniz deseniz, 'Ya bir faul düdüğü ne olacak?' diye birileri söyleyebilir ama bu faul düdüğünden dolayı eleştiririm. Neden? %100 demeyim de haydi %80'lik gol pozisyonunu, kaleye bu kadar yakın olan bir pozisyonu faul tespitiyle durduruyorsunuz. Bir nefes alsa faulü tespit etmiş bile olsa ki bunu ben, çok değişik açılardan izledim. Burada herhangi bir faulden söz edemeyiz. Atağın sonuçlanmasını bekledikten sonra düdük çalsa daha kabul edilebilir. En azından VAR'a da bir fırsat vermiş olur. Bunların hiçbirisi olmuyor. Pozisyonda faul yok. Düdük çalınması hatalı. Düdük çalınmamış olsa Fenerbahçe'nin etkili bir atağı var. Yanlış bir düdük.
Bahattin Duran: Fenerbahçeli oyuncular, 3 oyuncu birden pres yapıyorlar ve topu kapıyorlar. Bunu söylemeden önce Fenerbahçeli oyuncular, hakem düdük çaldıktan sonra öyle insani tepkiler veriyorlar ki aslında buna bakarak bile pozisyonda bir yanlışlık var diye düşünürsünüz. Bakın, kendini yere atıyor artık Tadic. Çünkü o kadar net bir pozisyon yakalamış ki Fenerbahçe. Temiz bir şekilde topu kapmış.
Bahattin Duran: Burada kare kare gidelim şimdi. Alanyasporlu oyuncunun arkasında Tadic var.
Bahattin Duran: Tadic, ayağını uzattı. Alanyasporlu oyuncuya bir müdahalesi var mı? Hiçbir şekilde bir teması yok.
Bahattin Duran: Devam ediyor. Szymanski, aynı şekilde sıkıştırıyor. Szymanski'nin ayakları yerde. Topun geçmesini engelliyor.
Bahattin Duran: O sırada Szymanski'nin tuttuğu topu Tadic, temiz bir şekilde alıyor.
Bahattin Duran: Alanyasporlu oyuncu da zaten kabullenmiş. Doğru mu?
Deniz Çoban: Evet.
Bahattin Duran: Kabullenmiş çünkü topu kaptırdı artık.
Bahattin Duran: Bahsettiğimiz aslında bir faul diyoruz ama devamı o kadar tehlikeli olacak ki. Bu artık umut vadeden bir atağa dönüşüyor. Fenerbahçe, topu Dzeko'nun önüne atacak. Arka direkten gelen takım arkadaşları var.
Bahattin Duran: Bu yüzden Atilla'yı şunun için eleştirebilirim ben de; bulunduğu yer itibariyle pozisyona çok uzak değil ama bence Atilla, pozisyona hazır değil. Böyle bir şeyi beklemiyor. Şu anda hareketleniyor.
Bahattin Duran: Elinde zaten o hazırlığı yapmış, düdüğü götürecek. O kafasında karar vermiş. Ama artık Atilla, tecrübeli sınıfına giriyor ve bizim gelecek beklediğimiz, FIFA'da, UEFA'da bizi yüksek yerlerde temsil etmesini beklediğimiz bir arkadaşımız, hakem kardeşimiz. Burada biraz daha hazır, konsantre olup bu pozisyonu devam ettirmesi lazımdı. Bu pozisyon için kendisini ciddi şekilde eleştiriyorum ben de. Çünkü bu pozisyonunun devamının gol olma ihtimali yüksek bir pozisyona doğru gidiyordu.
21. DAKİKADA EDIN DZEKO'YA GÖSTERİLEN SARI KARTTA KARAR DOĞRU MU?
Deniz Çoban: Oyuncunun bu yaptığı hareketin kabul edilebilir bir tarafı yok. Bu; bir kere sportmenlik dışı, oyunun imajını bozan, yapılmaması gereken bir hareket. Burada, asla yanlış diyemem. Hani baktım dedim sarılı oyuncuya bir ihlal var mı, onun için mi? Onu da göremedim. Burada hakemi suçlayacak ya da eleştirecek bir şey göremiyorum. Bir ikili mücadele. Düdük bekliyor, çalınmayınca bu hareketi yapıyor. Doğru bir sarı kart ve doğru bir değerlendirme benim açımdan.
Bahattin Duran: Ben, seninle aynı fikirdeyim. Burada, hakemin çok doğru bir tespiti var. Edin Dzeko kalitesinde bir oyuncu, yani bunun nereye varacağını biliyor aslında.
Bahattin Duran: Top oyunda. Tamam, belinden hafif bir sarılma var. Futbol temaslı bir oyun. Dzeko pozisyon almaya çalışıyor.
Bahattin Duran: Burada bıraktı. Arkasındaki Efecan'a... Bakar mısın yani? Top yokken bu yaptığı çok net bir sarı kartın tarifi. Atilla'yı tebrik ediyorum bu kart için.
32. DAKİKADA EDIN DZEKO'NUN RAKİBİNE FAULÜNDE KART GÖSTERİLMEMESİ DOĞRU MU?
Deniz Çoban: Burada Alanyalı oyuncular, ikinci sarı kartı bekliyor. Fakat bu ikili mücadele sırasında Fenerbahçeli oyuncunun kolu, gereğinden fazla açılmıyor ve omuzundan hareket ederek, oradaki eklemden hareket ederek rakibin yüzüne doğru gitmiyor. Kendine alan açmaya çalışırken dirseği oyuncuya geliyor ve aslında aradaki fizik farkından ötürü de kol, başla aynı hizada. Buradan en fazla bir faul çıkar. Atilla Karaoğlan da bunu doğru değerlendiriyor. Beden diliyle de çok güzel anlatıyor. Kol diyor böyle dışarıda ama hareket etmiyor diyor. %100 doğru bir yorum yaptığını düşünüyorum. Burada asla ikinci sarı kartı düşünmem ben.
Bahattin Duran: Deniz Çoban ile aynı fikirdeyim. Yani Dzeko, kendisine pozisyon bulmak için sol kolunu açıyor. Evet, boy itibariyle de... Burada bir vurma yok. Bir kere yüz değil. Oyuncuyu yaralayıcı bir bölge de değil. Yüzün altı, çenesinin altı, boyun kısmına kolunu yaslıyor. Burada bir vurma eylemi yok. Bu da benim için yalnızca bir fauldür. Kesinlikle ve kesinlikle ikinci sarı kart olmaz. Birinci sarı kart da olmaz böyle bir pozisyonda. Bu pozisyonda yalnızca faul verilmesi net bir şekilde doğrudur. Atilla'yı bu değerlendirmesinden dolayı tebrik ediyorum. Aynı zamanda pozisyon soldan başlıyor, bulunması gereken yerden sağa doğru geliyor. Yavaş koşularla daha iyi görmek için... O da çok doğru bir hareket.
42. DAKİKADA FENERBAHÇE LEHİNE VERİLEN GOLDE KARAR DOĞRU MU?
Deniz Çoban: Sezon boyu konuşulabilecek bir pozisyon. Tartışılan konu şu ki burada Fenerbahçeli oyuncu ofsaytta mı, değil mi? Fenerbahçeli oyuncunun sağ ayağına da dikkat edelim. Bu karede ayak önde gözüküyor. Şimdi bir kare geri alalım.
Bahattin Duran: Evet, burada da gözükmüyor.
Deniz Çoban: Burada da topa temas var-yok bilmiyoruz. Şimdi birkaç hususu anlatmak lazım olay tam netleşsin diye. Bir, ofsayt çizgisi teknolojisini Hawk-Eye firması tarafından hizmet olarak Türkiye Futbol Federasyonu satın almış. Güvenilirliği ve geçerliliği, FIFA'nın kurumlarınca değerlendirilmiş ve onaylanmış. Yani geçerliliği ve güvenilirliği olan bir sistem. Bu çizgi, yanlış çiziliyor diyemeyiz. Ama temelde de o çizginin çizilebilmesi için verileri giren de bir insan eli yani video yardımcı hakem. Hassas bir çalışma yürütüp görüntüleri büyüterek çizgiler çiziliyor ama ilk etaptaki yapılan çalışma, tespit; topa ilk vuruş anı. Biliyorsunuz bu kameralar frame ile çalışıyor yani bir saniyede kaç frame, kaç kare varsa o kadar çekim yapıyor ve topa temas anını tespit etmek, mevcut teknoloji ile o da subjektif bir değerlendirme gerekiyor. Nasıl yapıyorlar? Topu ayağından çıkartıp sonra tekrar ayağına getiriyor. Şimdi çizgiyi... Mesela yarı ofsayt teknolojisi geldiğinde o topun içindeki çipten topa vuruluş anı otomatik olarak tespit edilecek. Şu anda insan gözüyle tespit ediliyor. Büyüterek anlamaya çalışıyorlar ama görüntü kalitesi video yardımcı hakem odasında da çok çok üst düzey değil. Bunun da sebebi var. Teknoloji müsaade etmiyor çünkü görüntülerin kaydedilip tekrar geri getirilebilmesi için de sıkıştırılması lazım. Oradan geri aldığınız zaman da görüntü dağılıyor. Teknoloji ile alakalı bir sorun bu. Burada durdurulmuş olsa bence hiç şüphe yok, bu pozisyon ofsayt değil. Bir kare sonrasına gidelim.
Deniz Çoban: Oyuncunun ayağını ben önde görüyorum. Bu görüntüleri aklında tutsun izleyicilerimiz.
Deniz Çoban: Bir kare geri bu.
Deniz Çoban: Bir kare ileri bu. Birazdan çizgi çekildiğinde...
Bahattin Duran: Çok pardon. İzleyicilerimizin dikkatini de şeye yönlendirelim mi? Topta ya izleyicilerimiz. Aynı şekilde Tadic'in ayağındaki oynamaya da dikkat edelim.
Deniz Çoban: Bir geri, bir ileri yaptığımızda Tadic'in ayağında da fark var. Şimdi bu pozisyon geçtikten sonra ofsayt çizgisi olan yer gelsin. Bakalım video yardımcı hakem nerede durdurmuş?
Deniz Çoban: Evet, çizgi geldi. Yani şu anda gördüğümüz kadarıyla bu karede durdurmuş gibi gözüküyor. Yani ofsayt değil gibi gözüken karede durdurmuş gibi gözüküyor. Öyle mi sizde de?
Bahattin Duran: Şimdi şeyi söyleyelim Deniz Çoban; mavi çizgi var, kırmızı çizgi var. Onu anlatmak ister misin? İzleyicilerimiz aslında burada bir çizgi görüyorlar.
Deniz Çoban: Çizgiler üst üste gelmiş.
Bahattin Duran: Çizgiler üst üste gelmiş. Bu, aynı hizada demek. Çizgiler aynı hizada demek.
Deniz Çoban: Ama kırmızı çizgiyi de görüyoruz. Daha içeride yani ofsayt değil anlamında mavinin altında kırmızı çizgiyi de görüyoruz değil mi?
Bahattin Duran: Aynen öyle.
Deniz Çoban: Video yardımcı hakem ne yapıyor? Topa ilk vuruluş anını tespit etti. Sonra operatöre talimat veriyor. Şu anda savunmayı çiziyoruz.
Bahattin Duran: Şöyle yapalım mı Deniz? İstersen bunu yaşatalım izleyicilerimize. Şimdi değerli izleyiciler, VAR odasında bir tane operatör var. Hawk-Eye firmasına bağlı bir operatör... O hakem değil. Hawk-Eye firmasının çalışanı. En sağda oturuyor. Operatörün hemen yanında VAR hakemi var, Erkan Engin. Onun hemen solunda AVAR olarak Hüseyin Göçek var ve AVAR 2 olarak da Serkan Ok var. Odanın pozisyonuna göre Hüseyin'in solunda da olabilir, Hüseyin ile Erkan'ın hemen arasında da olabilir. Şimdi burada ne oluyor? Yaşatalım izleyicilerimize. Şimdi burada ekranı kullanan Hawk-Eye firmasının operatörü. Öncelikle şunu söylüyor; bu operatörle VAR hakemi arasında geçiyor. Diyor ki, 'Erkan Hocam, şu anda topun ayaktan çıktığı an doğru mu?' diyor. Odada şöyle yapıyorlar; ileri-geri top ayaktan çıkmış mı, tam ayaktan çıktıktan sonra değil ayakla topun temasının en son kesildiği anda durmalı.
Deniz Çoban: Yok, diliniz sürçtü. Topa ilk temas anında durmalı.
Bahattin Duran: Topa ilk temas anında, top ayrılmamış olmalı.
Bahattin Duran: Şimdi bunu ileri-geri, ileri-geri operatör; Erkan'a gösteriyor. 'Erkan Hocam, hangisinde durayım?' diyor. Erkan Engin, 'Burada duralım' dedi. Bir kere burada durdu. Onu da hemen bu ekranın sağ alt köşede yapılmasının bazı uzak pozisyonlar oluyordu... Burada bunu koymaya bile gerek yok. VAR hakemlerine bu tavsiye edildiği için bu alışkanlık oldu Deniz. Bunu hep koyuyorlar. Daha sonra ne oluyor? Bu mavi çizgiler ve kırmızı çizgiler neyi ifade ediyor?
Bahattin Duran: Mavi çizgi, savunma oyuncusu. Sondan ikinci savunma oyuncusunun kale çizgisine en yakın uzvunun işaretlendiği çizgi. Doğru mu?
Deniz Çoban: Evet.
Bahattin Duran: Burada yine operatör, önce savunma oyuncusuna getiriyor. Ayakkabısının ucu... Yine soruyor, 'Erkan Hocam, bu nokta mı?' diyor. Evet burası, hayır sağ alt, geri getir, yukarı çıkar diyor ve Erkan Engin, operatörü yönlendiriyor. Operatör, VAR hakeminin söylediği yere noktayı koyuyor. Ondan sonra hücum oyuncusuna geliyor. Hücum oyuncusunun da çizgisi kırmızı. Kırmızı çizginin belirlenmesi için yine operatör soruyor, VAR hakemi cevap veriyor. Daha sonra, 'Hocam onaylıyor musunuz?' diye soruyor. En önemli şey bu. Topun çıkış anını, oyuncuların son çizgilerini onaylıyor musunuz diyor. VAR hakemi, 'Evet' derse düğmeye basıyor. Enter'a bastıktan sonra artık mavi ve kırmızı çizgiler çıkıyor. Burada çizgilere ne operatörün ne de VAR hakeminin müdahale etme şansı yok. Onlar son noktaları belirliyorlar. Burada çizgilerin durumuna göre de otomatik olarak ofsayt var veya ofsayt yok diye yazıyor. Hikaye bu şekilde gelişiyor odada.
Deniz Çoban: Şimdi, insan elinin değmediği bir husus çizgilerin çiziliş şekli... Fakat çizgilerin işaretlenecek noktalarını belirlemede insan eli değiyor. Sistemin kusursuz çalıştığına inanmak zorundayız. FIFA, bunu test edip onaylamış. Hakemlerin de bu titiz çalışmayı yaptıklarına kanaat getirmek zorundayız. Ama sosyal medyada da dolaşan görüntüler var. Gözle baktığımız zaman da o sağ ayak, sarılı oyuncunun sağ ayağı öndeymiş gibi de bir görüntü var. Ben, ne çizgiyi eleştiririm ne de burada hakemlerin defalarca yaptığı işaretlerde hata yapacağına ihtimal veririm ama bir şerhimi koymak isterim bu pozisyona özel. Eğer bir hata varsa, olmuşsa... İhtimal dahilinde değil mi? İnsanlar... Yani ihtimal olabileceğini, bir hata olabileceğini söylüyorlar. Varsa bir hata şöyle bir yanılgıdan kaynaklanmış olabilir. Bunun şerhini düşebilirim. Biraz önce o kadar güzel anlattınız ki yani operatör soruyor, video yardımcı hakem yönlendiriyor. Yapılabilecek hata şu olabilir %1 ihtimal; savunmanın rengiyle hücumun rengini karıştırmış olabilir operatör. Bu video yardımcı hakemin de gözünden kaçmış olabilir. Nasıl? O kadar güzel demonstrasyonunu yaptınız ki. 'Hocam, şimdi savunmayı işaretliyoruz' dedikleri anda hücumu, 'Şimdi hücumu işaretliyoruz' dedikleri anda savunmayı işaretlemiş olabilirler.
Bahattin Duran: Buna ihtimal bile vermek istemiyorum. Neden? Çünkü hakem ekibinden 3 kişi var orada. Bakın, son kararı VAR veriyor. Bu maçın VAR'daki bütün sorumluluğu Erkan Engin'de ama orada çok tecrübeli Hüseyin Göçek ve Serkan Ok da var. Birisinin gözünden, kulağından kaçsa diğerinden kaçmaz. Böyle bir ihtimal dahi düşünmek istemiyorum.
Deniz Çoban: Hocam şöyle; ben, bakın sizi çürütmek ve burada böyle bir ihtimal gerçekleşmiştir demek için değil...
Bahattin Duran: Biliyorum, biliyorum.
Deniz Çoban: Neleri gördük yani? Ofsayt oldu, çizgi çizilmedi. Kale çizgisinin dışındaki adam unutuldu, sondan 3. savunma oyuncusundan çizgi çizildi gibi şeyler gördük. Olabildi. Sadece bizim ülkemizde değil dünyada da olabildi. Biz sadece şunu sorguluyoruz; çizgilerde hata yapacağına inanmıyoruz çünkü FIFA test etmiş, onaylamış. Hakemin hata yapacağını düşünmüyoruz çünkü büyütüyor, noktayı koyuyor, 3 kişi tamam mı diyor koyuyor. Yani eğer olsa olsa bir hata çizgiler karışmıştır. Onu da yarım Merkez Hakem Kurulu, girer odaya bir daha test eder ve öyle bir şey var mı, yok mu görebilir. Ama şu pozisyonu ben gördükten sonra bu çizgilere de inanmak zorundayım. Bu çizgileri de eleştiremem. Gol ofsayt değil demiş video yardımcı hakem. Benim söyleyeceğim söz yok üzerine.
Bahattin Duran: Bir de şöyle bir şey var; acaba çizgilerin ekrandaki hassasiyeti ne? Anlatabiliyor muyum? Hani milimetre değil ki bu, santimetre.
Deniz Çoban: Genel perspektifte de bakalım. Futbol burada neyi bekliyor? Biz oturup milimetrik bir hesabı yaparak bir golün doğru ya da yanlış... Futbol, her zaman golü destekler. Futbol, her zaman gole prim verir. Yardımcı hakem o kadar iyi bir yerde ki, olabileceği en iyi yerde ve bunu da devam ettiriyor. Benim futbol anlayışım, futboldan beklediğim; bu golün tartışılmaması gerektiğini düşünüyorum.
Bahattin Duran: Evet, yani teknolojinin kullanıldığı yerde... Burada golde karar doğru mu derken evet, teknolojiye inanmak zorundayız. Artık bu sistem diyor ki ofsayt yok. Ben, buraya ofsayt var diyemem zaten. Ofsayt yok demiş sistem ama yine de ne dedik? Anlattık, hikayesini de anlattık. Neler olabileceklerini de söyledik.
Deniz Çoban: Olabilecekleri söyledik biz sadece. Nerede hata yapılabilir? İşaretlerken hata yapılabilir. Nerede hata yapılabilir? Hücumla savunmayı karıştırdığı zaman yapılabilir.
Bahattin Duran: Topun ayaktan çıkış anında yapılabilir.
Deniz Çoban: Çıkış anında yapılabilir.
Bahattin Duran: Bunu da engellemek için aslında Dünya Kupası'nda kullanıldı. Ne oldu? Yarı otomatik ofsayt teknolojisi... Bildiğimiz kadarıyla ikinci yarı, bizim ligimizde de kullanılacak. Bu tip şeyler artık tartışılmayacak. Çünkü topların içinde çipler olacak. Topa dokunma anını tespit edecek. Oyuncuların ayakkabısı bile öndeyse bunu da tespit edebilecek kapasiteye sahip. O zaman işte hani operatör bunu mu sordu, VAR hakemi yanlış yerden mi işaretledi tartışmaları da olmayacak. Ama şu anda çizilen çizgiye göre sistemin verdiği cevap diyor ki ofsayt yok. O zaman benim için karar doğrudur.
Deniz Çoban: Benim için de karar doğrudur. Nerelerde hatalar yapılabileceğini, hata olabileceğini de çok ayrıntılı anlattığımızı düşünüyorum ama bu ofsayt çizgisine bir şey deme şansım yok. Bir de futbol oyun kuralları kitabının başında diyor ki futbol ne bekliyor mantığından hareketle hakemlerin kararları değerlendirilir diyor. Burada milimetrik bir değerlendirmede bir golün iptalini futbol beklemiyor bence de.
Bahattin Duran: Devamında bir pozisyon daha oldu.
Deniz Çoban: Şimdi bir kere iki tane ofsayt çizgisi çizildi. Burada 3.5 dakika zaman kaybı olduysa bunu 1 dakika 40 saniye, 1 dakika 45 saniye gibi düşünmemiz lazım. İki ayrı değerlendirme var burada. Bir önceki pozisyonda topun temas anı artı oyuncuların pozisyonları değerlendirildi. Sonra buradaki topa temas anı tespit edilip buradaki oyuncuların pozisyonları değerlendirildi. Her ne kadar bir şey olmasa da bir kez de atak başlangıç fazına baktılar. Öyle değerlendirmek lazım. Tamam, 3.5 dakika değil de 2.5 dakika beklerdik belki ama söylendiği kadar da çok uzun olmadığını düşünüyorum ben.
Bahattin Duran: Ben senden burada ayrılıyorum Deniz. Neden? Gol kaleye girdikten sonra oyun başlayana kadar 3 dakika 42 saniye geçti. Bir kere bu ekranda gördüğümüz pozisyonda ikiye böldün ya 1 dakika 50 saniye değerlendirilecek hiçbir şey yok. 30-40 saniyede değerlendirilir.
Deniz Çoban: Hayır, hayır. Şöyle diyorum; 3.5 dakika çok uzun ya aslında o 3.5 dakika iki pozisyona ayrıldı. Öyle bakalım. Buna 1 dakika 45 saniye ayrıldı. Evet, ya biraz fazla olmuş ama çok çok fazla değil. Öbürüne de 1 dakika 45 saniye. O gider gibi 1 dakika 45 saniyeye.
Bahattin Duran: Evet, orada çok vakit kaybedildi. Atak başlangıç fazında bir şey yoktu zaten onu hızlı geçtiler. Bence en çok vakit kaybettikleri nokta; topun ayaktan çıkış anı ve Tadic'in ayakkabısının rakibiyle nerede olduğu ama yine de 90 dakika dediğimiz futbol oyununda 3 dakika 42 saniye benim için kabul edilemez diyorum.
Deniz Çoban: 3 dakika 42 saniye ve bu pozisyon olduğunda devrenin bitmesine 3 dakika var. 3 dakika buradan gitti. Atilla Karaoğlan, bu maçın ilk yarısına uzatma eklememiş gibi oldu.
Bahattin Duran: Evet, bu pozisyon da çok tartışıldığı için akıllarda soru işareti kalmasın diye uzun uzun konuştuk.