Giriş
Uyuyarak güçlenin! Erken uyumanın sağlığa 14 faydası
Uyku insanlar için bedensel bir ihtiyaç. Yeterli seviyede uyku hem fiziksel hem de psikolojik açıdan sağlıklı olmamızı sağlıyor. Ancak günümüzde iş koşulları, sosyal hayat ve ekran bağımlılığı gibi sebeplerden uyku saatleri çok ileri çekiliyor. Fakat, yapılan araştırmalar, erken uyumanın sağlığa olan faydalarını bir kez daha gözler önüne seriyor…
Geç uyuyup, erken kalkan pek çok kişi sabah mutsuzluğunu deneyimlemiştir. Yeterince dinlenemeyen beden ve zihin yeni güne adapte olmakta güçlük çeker. Kondisyon oldukça düşüktür ve gün bir türlü bitmek bilmez. Devamlı olarak yetersiz uykuya sahip olmak kronik sorunlara yol açarken, yatağa erkenden girmenin sağlığa pek çok faydası bulunuyor.
DAHA İYİ UYKU KALİTESİ
Erken uyumak ile uyku kalitesinin artması arasında açık bir bağlantı vardır.
Uyku, beynin hızlı olmayan derin göz hareketi (REM olmayan) ile hızlı göz hareketine (REM) geçtiği 90 dakikalık döngülerden oluşur. Erken saatte uyunduğunda döngüler oldukça tutarlı kalır ancak REM olmayan uyku ile REM uyku arasındaki fark değişir.
REM olmayan uyku, gecenin erken saatlerinde döngüye hakim olur ve daha sonra şafağa yaklaştıkça REM devreye girer. REM dışı uyku, REM'den çok daha derin ve onarıcı olduğu için erken uyumak da bu faydadan maksimum derecede yararlanılmasını sağlar.
HASTALIK RİSKİNİ AZALTIR
Erkenden yatağa girmek kanser gibi yaşamı tehdit eden hastalıklara karşı önleyici bir tedbir olabilir.
Dünya Sağlık Örgütü, gece vardiyasında çalışmayı sirkadiyen ritmimize (vücut saati olarak da bilinir) müdahale ettiği için resmi olarak olası kanserojen olarak sınıflandırmıştır.
Yapılan bilimsel analizler, gecede altı veya yedi saatten daha az uyumanın kanser riskini iki katına çıkardığını, yetersiz uykunun bir kişinin Alzeheimer hastalığına yakalanıp yakalanmayacağını belirleyen önemli bir yaşam tarzı faktörü olduğunu belirtiyor.
DAHA SAĞLIKLI BİR KALP
Uykunun hayat kurtaran bir faydası daha var: Kan basıncını düşürdüğü gibi kalbi de sağlıklı tutuyor.
Yüksek tansiyon kalp hastalığı ve felç riskini artırdığından, uyku yaşam kalitenizi artırabilir, hatta kurtarabilir.
BELLEĞİ GELİŞTİRİR
Uyku istatistikleri, 10 üniversite öğrencisinden 7'sinin yeterli uyku alamadığını gösteriyor, ancak uykunun mükemmel bir hafıza yardımcısı olduğu kanıtlandı.
Hem hayvan hem de insan çalışmaları, doğru miktarda (yedi-sekiz saat) kaliteli uykunun hem öğrenme hem de hafıza üzerinde olumlu bir etkiye sahip olduğunu ortaya çıkardı.
Yeterli seviyede uyumuş bir zihin, uyanıkken bilgi edinmeye ve özümsemeye yardımcı olur. Uyku yoksunluğu, odaklanma mücadelesine ve dikkat süresinin kısalmasına neden olur.
Uykunun bilgiyi uzun vadede işlememize ve saklamamıza yardımcı olduğunu gösteren giderek artan sayıda araştırma var; uyku, yeni bilgiler öğrenmek için çok önemli. Yeni edinilen bilgileri korur ve öğrendiklerimizi unutmamızı engeller.
KİLOYU KONTROL EDER
Konu kilo yönetimi olduğunda uykunun çok önemli bir bileşen olduğuna dair bir yığın kanıt var; uyku, kiloların birikmesini durdurur.
Bilim adamları ve doktorlar, yetersiz uykunun kortizol (iştahı düzenleyen bir hormon) salgılanmasını ve vücudun kan şekeri düzeylerini düzenleme yeteneğini etkilediğini açıkladılar.
Bu, eğer uykusuz kalırsanız kilo alma veya tip 2 diyabet gibi hastalık riskinin de o kadar yüksek olduğu anlamına gelir.
Yakın zamanda yapılan bir araştırma (Ağustos 2018), yeterince uyku almamanın genleri metabolizmaya zarar verecek şekilde değiştirdiğini ve obeziteyi teşvik ettiğini buldu.
Sağlıklı insanlar, haftalık olarak uyku saatlerini biraz ayarlarlarsa veya art arda beş gece kadar kısa bir sürede uykusuzluk çekerlerse, artan kilo alımı yaşanabilir.
Dahası, uyku yoksunluğu çeken kişiler genellikle çok fazla fiziksel aktivite yapamayacak ve yağ yakamayacak kadar yorgun olabilirler; bu da bel çevresindeki yağların neden olur.
DAHA MUTLU HİSSEDİN
Erken uykuya dalmak mutluluğa giden yol olabilir.
Erken yatmak, muhtemelen erken kalkacağınız anlamına gelir ve ertesi gün (özellikle kış aylarında) güneş ışığından daha uzun süre yararlanabilirsiniz. Güneş ışığına maruz kalmak beyindeki serotonin salınımını artırır. Bu, ruh halinizi iyileştiren ve sakin hissetmenize yardımcı olan bir hormondur.
DAHA FAZLA ENERJİ
İyi bir gece uykusundan sonra daha enerjik ve yola çıkmaya hazır hissederek uyandığımızı inkar etmek mümkün değil. Öte yandan yetersiz uyku, halsizlik ve bitkinlik hissine neden olur.
Bulgular, uyku sırasında kas büyümesi, doku onarımı ve büyüme hormonları gibi vücutta onarıcı fonksiyonların salgılandığını gösteriyor.
Uyku, vücuda uyanıkken kaybettiklerimizi geri kazanma fırsatını sağlar; enerji seviyeleri açısından büyük bir faydadır ve yine makul bir saatte yatmak için başka bir nedendir.
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ GÜÇLENDİRİR
Yapılan son araştırmalar uyku ve bağışıklık sistemi arasındaki bağlantıyı gösteriyor.
Daha kısa uyku süresi ve uykusuzluk yaşayanların, tavsiye edilen yedi-sekiz saatlik uykuya sahip olan birine kıyasla, bağışıklık sisteminin depresif olma olasılığı daha yüksektir.
Yatağa gitme zamanınız sandığınızdan daha önemli!
Yapılan bir araştırma akşam 22.00'den sonra vücudun birçok atık ürünü metabolize ettiğini ve gece 23.00 ile 02.00 arasında bağışıklık sisteminin kendini yeniden şarj ettiğini belirtti.
KAYGI VE DEPRESYONU AZALTIR
Uyku eksikliğinin ruh hali üzerinde önemli bir olumsuz etkiye sahip olduğunu kanıtlayan çok sayıda bilimsel ve tıbbi kanıt var. Daha yüksek stres seviyelerine, üzüntü duygularına, öfkeye ve zihinsel yorgunluğa neden olabilir.
Uyku bozukluğu çeken 10.000 kişiyle yapılan büyük araştırma, uykusuzluğa sahip kişilerin depresyona yakalanma olasılığının beş kat, panik bozukluğu geliştirme olasılığının da yirmi kat daha fazla olduğunu ortaya çıkardı.
DAHA ÇEKİCİ HİSSEDİN
Tutarlı bir uyku programını sürdürmek cilt için mükemmeldir ve güzellik rejiminin temel bir parçası olarak göz ardı edilmemelidir.
Yastığa erken yatmak insanların kendilerini daha çekici, daha genç ve daha sağlıklı hissetmelerini sağlar.
Çığır açan araştırmalar, uyku kalitesinin cilt fonksiyonunu büyük ölçüde etkilediğini, zayıf uykunun yaşlanma sürecini hızlandırdığını ve cildin geceleri kendini onarma yeteneğini zayıflattığını buldu.
DAHA KESKİN DÜŞÜNME BECERİLERİ
Uluslararası dünya uzmanlarının hazırladığı bir rapor, kaliteli uykunun beyin sağlığı ve bilişsel işlevler için hayati önem taşıdığını açıkladı.
Kişi yeterince kaliteli uyku alamadığında dikkat ve konsantrasyon yetenekleri azalır.
Tepki süreleri çok daha uzun olur, insanlar dikkatsizleşir ve etraflarındaki ortama iyi tepki vermezler.
KAZALARI ÖNLER
Uykulu beyinler en iyi kararları vermez. Uykudan mahrum kalanlarda düşük düzeyde uyanıklık ve zayıf tepki süreleri yaygındır.
Yapılan bir araştırma, uyku eksikliğinin beynin belirli yönleri üzerinde alkol zehirlenmesine benzer etkiler yarattığını ortaya çıkardı.
VERİMLİLİĞİ ARTIRIR
Hafıza seviyeleri, zihinsel odaklanma yeteneği ve daha mutlu bir durum, iyi bir gece uykusunun ardından yüksek düzeyde üretkenliğe yol açacaktır. Özellikle iş yaşamı erken başlamaya dayalı olduğundan, erken saatte yatmak, erken kalkmak ve günü değerlendirmek mantıklıdır.
Araştırmalar sabah insanlarının tüm önemli kartları elinde tuttuğunu gösteriyor. Okulda daha iyi notlar alma, daha iyi üniversitelere girme olasılıkları daha yüksektir ve sonuç olarak bu daha iyi iş fırsatlarına yol açacaktır. İş yerinde biraz kestirmenin üretkenlik seviyenizi artırdığına bile inanılıyor.
ATLETİK PERFORMANSI ARTIRIR
Uyku bir sporcunun performansını artırmaya yardımcı olabilir. Sadece uzun maraton koşularında yüksek kilometreler kat eden koşucular için değil, herkes için yararlı bir yardımcıdır.
Fiziksel aktivite vücutta, özellikle de kaslarda ve dokularda emek gerektirir; Vücudun kendini onarmak için zamana ihtiyacı vardır ve bu uyku sırasında olur.
Aşırı uyumak sağlığınız üzerinde zararlı etkiler yaratıp erken ölüme neden olabilirken, önerilen uyku süresinin aşılması sporcular/kadınlar için olumlu olabilir.
Basketbolculara odaklanan bir çalışma, daha uzun uykunun (on saat) atletik yetenek, hız, doğruluk, tepki süreleri ve zihinsel sağlık üzerinde olumlu bir etkiye sahip olabileceğini gösterdi.