Giriş
Vergi kaydı sigorta başlangıcını öne çeker mi? EYT'lilerin merak ettiği soruların cevapları
Yaklaşık 5 milyon vatandaşı ilgilendiren EYT yasa tasarısı Meclis Plan Bütçe Komisyonu’nda kabul edildi. Haftaya salı günü genel kurulda görüşülmesi ve aynı gün yasalaşması bekleniyor. Özetle yasanın çıkmasına sayılı günler kaldı. Vatandaşlar ise pek çok sorunun cevabını arıyor. Posta Gazetesi yazarı Ekrem Sarısu merak edilen soruları yanıtladı.
ASKERLİĞİMİ YATIRIP EMEKLİ MAAŞI BAĞLATABİLİR MİYİM?
Soru:1 Nisan 1969 doğumluyum. Bağkur giriş tarihim 13 Temmuz 1998 olup Bağkur’a 7200 gün prim yatırdım. Son 5 sene içinde 917 gün de SSK’ya prim ödedim. 1989-1990 arası yaptım askerliğimi yatırsam emekli olabilir miyim? Erol SAKA
Cevap: Askerlik borçlanmasıyla kazanılan günler son yedi yıl hesabına değil, askerlik yapılan tarihe mal edilir. Bu nedenle askerliğinizi borçlanarak SSK’dan emekli olamazsınız. SSK’dan emekli olmak için, sigortalı çalışmanızla 343 gün daha prim ödeyerek Bağkur’dan sonra ödediğiniz primi 1260 güne tamamlamanız gerekiyor. SSK’ya 343 gün daha prim ödeyerek EYT kapsamında SSK’dan emekli olabilirsiniz.
EYT’DEN EMEKLİ OLUR MUYUM?
Soru: 6 Mart 1984 doğumluyum. Uzun vadeli sigorta başlangıç tarihim 1 Eylül 1997 olup 7484 gün prim ödemem var. Acaba EYT’den emekli olur muyum? ONUR
Cevap: İlk girişiniz çırak veya staj sigortası değilse ve kişileri emekli eden uzun vadeli sigorta kollarına prim ödemeniz varsa, EYT kapsamındasınız. Emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5900 gün prim ödeme ve 57 yaş şartlarına tabisiniz. Çıkacak EYT yasa tasarısı, EYT’lilerden yaş aramayacak. Ancak sigortalılık süresi ve prim aranacak. Priminiz yeterli olduğundan EYT yasası çıktığında 25 yıllık sigortalılık süresinizi dolduracağınız 6 Mart 2027’de emekli olabilirsiniz (Sigortası 18 yaşından küçükken başlayanlarda, 25 yılın hesabı yapılırken sigorta başlangıç tarihi olarak 18 yaşın doldurulduğu tarih dikkate alındığından).
HEM EŞİMDEN HEM BABAMDAN AYLIK ALABİLİR MİYİM?
Soru: 1995’te vefat eden eşimden dul maaşı alıyorum. Babam 1997’de vefat etti. Babamın maaşını annem alıyordu. Annem de vefat edeli 3 ay oldu. Ben şu anda hem eşimden, hem de babamdan maaş alabilir miyim? İkisi de SSK’dan emekli. Ayşe YILDIZ
Cevap: SSK hem eşten hem babadan çift aylık bağlamaz. Maalesef eşinizden dul aylığı alırken babanızdan da yetim aylığı alamazsınız. Ancak tercih ettiğiniz aylığı alma hakkınız var. Muhtemelen eşinizden daha fazla aylık aldığınızdan eşinizden aylık almaya devam edeceksiniz. Eşiniz veya babanızdan biri Emekli Sandığı mensubu olsaydı hem eşinizden hem de babanızdan olmak üzere iki aylık alabilecektiniz. Çevrenizde bu durumda olup eşi ile ana veya babasından çift aylık alanlar olabilir. Yasalar arasındaki farktan kaynaklanan bu durum sizi yanıltmasın.
CEZAEVİ SÜRELERİMİ BORÇLANABİLİR MİYİM?
Soru: 20 Ocak 1978 doğumluyum. Sigorta giriş tarihim 1 Eylül 1998 olup 4362 gün fiili hizmet süresi zammı dahil prim ödemem var. 18 Ağustos 2015’ten 17 Ocak 2019 tarihine kadar tutuklu olarak cezaevinde bulundum. 17 Ocak 2019’dan beri hükümlü olarak aynı dosyadan cezaevinde bulunmaktayım. Cezaevinde bulunduğum bu günleri borçlanma imkanım var mıdır? Bu günleri borçlandığımda EYT kapsamında emekli olabilir miyim? MEÇ.
Cevap: Sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin gözaltı ve tutuklulukta geçen süreleri borçlanılabiliyor. Ancak hükümlü olarak cezaevinde geçen süreler borçlanılamıyor. Bu nedenle cezaevi sürelerinizi borçlanamazsınız. Sigorta başlangıç tarihiniz itibarıyla EYT kapsamındasınız. Sorunuzu SSK’ya prim ödediğiniz varsayımına göre cevaplandırıyoruz.
Emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5900 gün prim ödeme ve 57 yaş şartlarına tabisiniz. EYT’lilerden yaş aranmayacak. Ancak süre ve prim aranacak. Askerliğiniz hakkında bilgi vermemişsiniz. Muhtemelen 540 gün askerlik yaptınız. Askerliğinizi borçlanıp ayrıca 998 gün de prim ödeyerek toplam priminizi 5975 güne tamamlayacağınız tarihte EYT kapsamında emekli olabilirsiniz. Şayet belirttiğimiz şekilde 540 gün askerlik süreniz varsa, önce askerlik sürenizi borçlanıp, sonra cezaevinden 998 gün de isteğe bağlı prim ödeyerek toplam priminizi 5900’e tamamlayarak emekli olabilirsiniz.
Her ne kadar isteğe bağlı ödenen primler Bağkur’a sayılsa da, isteğe bağlı olarak 1260 günden az prim ödeyeceğinizden, SSK’dan emekli olmanıza mani değil. Borçlanacak askerlik süreniz yoksa cezaevinde 41 ay (1230 gün) isteğe bağlı prim ödeyip, cezaevinden çıktıktan sonra da sigortalı bir işte çalışarak 308 gün prim ödeyerek toplam priminizi 5900 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
EYT İLE BAĞKUR’DAN DAHA ERKEN EMEKLİ OLABİLİR MİYİM?
Soru: 5 Mayıs 1981 doğumluyum. 11 Ekim 1998 sigortalı işe giriş tarihim olup aralıksız olarak SSK’ya 5500 gün prim ödedim. Sonradan 2500 gün de Bağkur’a prim ödemem oldu. Toplam 8000 gün primim oldu. Ama 540 gün olan askerliğimi yatırıp 5900 günle SSK’dan emekli olabilir miyim? Muharrem ÖZTÜRK
Cevap: 540 gün askerliğinizi borçlanıp 5900 günle SSK’dan emekli olamazsınız. Çünkü primi ödenen son yedi yılda (son ödenen 2520 gün prim içinde) fazla prim ödenen sigortalılık statüsünden, prim ödemeleri eşitse son olarak tabi olunan sigortalılık statüsünden emekli olunuyor. Açıklanan EYT yasa tasarına göre; EYT’lilerden yaş aranmayacak.
EYT kapsamında olduğunuzdan, 540 gün olan askerlik sürenizi borçlanıp, ayrıca da 460 gün prim ödeyerek toplam priminizi 9000 güne tamamlayacağınız tarihte Bağkur’dan EYT kapsamında emekli olabilirsiniz. SSK’dan emekli olmak için Bağkur’dan sonra sigortalı bir işte çalışarak SSK’ya en az 1260 gün prim ödemeniz gerekir. Bağkur’dan daha erken emekli olabileceğinizden avantajlı.
VERGİ VE ODA KAYDI OLAN ESNAF GEÇMİŞE DÖNÜK BAĞKUR KAYDI İSTİYOR
Soru: 27 Aralık 1994-20 Şubat 2001 arasında gazete büfesi işlettim. Vergimi ödedim. Belediyeye kira ödedim. Bağkur’a kayıt olamadım. Bağkur tescil kaydım yok. Vergi dairesi ve belediyeye borcum yok. Tabela ve terazi vergisi ödedim. Ağustos 2000’den itibaren Emekli Sandığı’na tabiyim. EYT’li miyim? EMSALSİZ
Cevap: Vergi kaydınız, belediyeye ödediğiniz kira vb. nedeniyle 1994’ten Bağkur’a kayıt olamazsınız. Bunun için yasa çıkması gerekiyor. Sizin gibi Bağkur’a süresinde kayıt ve tescil yaptırmayıp, geçmişten vergi kaydına istinaden Bağkur’a kayıt hakkı verilmesini isteyen çok sigortalı var. Beklentileri karşılayan bir yasa çıkarsa 1994’ten Bağkur’a kayıt olup EYT’li olabilirsiniz.
ÇIRAK SİGORTASINDA EMEKLİLİK PRİMİ ÖDENMİYOR
Soru: 42 yaşındayım. 1995’te çıraklıktan sigorta girişim var. 5300 gün prim ödemem bulunuyor. Acaba EYT’li oluyor muyum? Mehmet YAKIŞIK
Cevap: Çırak sigortasında kişileri emekli eden uzun vadeli sigorta kollarına (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına) prim ödenmediğinden, emeklilik açısından sigorta başlangıcı sayılmıyor. Şayet 8 Eylül 1999’dan önce uzun vadeli sigorta kollarına prim ödemeniz varsa, EYT kapsamındasınız. Uzun vadeli sigorta kollarına adınıza prim ödenen tarihi bildirmeniz halinde sorunuza daha net cevap verebiliriz.