Giriş
Hipertansiyon hakkında 10 yanlış inanış
Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Kenan Iltümür, hipertansiyon hakkında 10 yanlış inanışı ve gerçekleri anlattı. / Hazırlayan: Özgür Gökmen Çelenk
YANLIŞ 1: Hipertansiyon aileden gelen bir miras, bu konuda yapabileceğim hiçbir şey yok.
GERÇEK: Hipertansiyon genetik ve çevresel faktörlerden kaynaklanan ancak önlenebilen bir sağlık problemidir. Günümüzde genetik açıdan yapabileceğimiz fazla bir şey olmasa da çevresel faktörlerin iyi yönetimi ile tansiyonu kontrol altında tutabiliriz. Egzersiz yapmak, düşük tuzlu bir diyet, sağlıklı kiloya inmek, alkol ve sigara içmekten kaçınmak, doktorun verdiği ilaçları düzenli kullanmak kan basıncınızı kontrol altında tutar.
YANLIŞ 2: Yüksek tansiyonum o kadar da kötü değil çünkü hiçbir sıkıntım yok.
GERÇEK: Hipertansiyon damarlarınıza sinsice zarar veren ve ciddi sağlık sorunlarına yol açan sessiz bir katildir. Tedavi edilmediğinde kalp hastalığı, felç, böbrek hasarı riskinizi artırmasına rağmen bulgu vermeyebilir.
YANLIŞ 3: Sadece aşırı kilolu insanlar hipertansiyona yakalanır.
GERÇEK: İnce ve formda olan insanlarda da yüksek tansiyon meydana gelebilir. Yine aşırı kilolu ve hareketsiz insanlar normal kan basıncına sahip olabilir. Aşırı kilolu olmak hipertansiyon için güçlü bir risk faktörüdür ancak genetik zemininiz yoksa tek başına hastalığın tetiğini çekmez.
YANLIŞ 4: Tek bir ölçümde tansiyonum yüksek saptandı, ben tansiyon hastasıyım.
GERÇEK: Tek bir ölçüm ile hipertansiyon tanısı konmaz. Tansiyon hastası diyebilmek için ölçümlerin belli aralıklarla tekrarlanması gerekir. 18 yaş üzerindeki erişkinlerde hekim tarafından tekrarlanan ölçümlerde değerlerin 140/90 mmHg üzerinde çıkması hipertansiyon olarak kabul edilir. Bu değer şeker hastası olan birinde 130/80 mmHg üstüdür.
YANLIŞ 5: Hipertansiyona ilave olarak diyabetim var. Kolesterolüm de yüksek. Bu nedenle birçok ilaç almak zorundayım. Tansiyon ilacını almasam da olur.
GERÇEK: Tansiyon hastalarının yaklaşık yüzde 50’den fazlasında diyabet, obezite, ürik asit ve kolesterol yüksekliği var. Bu sorunların birlikteliği damar sertliği riskini katlanarak artırır. Yani kalp krizi, inme, böbrek yetersizliği gibi ciddi durumlarla karşılaşma riskiniz yükselir. Doktorunuz size her bir ayrı problem için farklı ilaç veriyorsa ilaçlarınızı düzenli alın. Asla kafanıza göre ilaç seçimi yapmayın.
YANLIŞ 6: Tansiyon ilaçları erkeklerde iktidarsızlık yapıyormuş. Bu nedenle ilaç almıyorum.
GERÇEK: Bilakis, hipertansiyonun kendisi ateroskleroza (damar sertliği) neden olarak sertleşme bozukluğunda rol oynar. Diğer hastalıklar için kullandığımız ilaçlarda olduğu gibi hipertansiyon ilaçlarında da yan etkiler görülebilir. Ancak hipertansiyon için 1960’lardaki gibi tek bir ilaca mahkum değiliz. Elimizde etki mekanizmaları farklı ve yan etkileri az olan birçok ilaç var. Tansiyon ilaçlarının bir kısmı cinsel yaşamda olumsuzluğa neden olabilir. Fakat doktorunuz mevcut ek hastalıklarınız, yaş ve cinsiyetinizi de göz önüne alarak bu yan etkiye yol açmayan, en uygun tedaviyi size uygular.
YANLIŞ 7: Alkol kalp için faydalı.
GERÇEK: Sınırlı miktarda alınan alkol sıkıntı yaratmaz ancak aşırısı kan basıncınızı önemli ölçüde artırabilir. ‘Azı karar, çoğu zarar’ kuralını aklınızdan çıkarmayın.
YANLIŞ 8: Egzersiz yapıyorum, kilom normal, sağlıklı besleniyorum... Tansiyon hastası olmam için sebep yok.
GERÇEK: Bazı insanlar yüksek tansiyona karşı güçlü bir genetik eğilime sahiptir. Ne kadar sağlıklı bir yaşam sürseler de yüksek tansiyona sahip olabilirler. O nedenle ara ara tansiyonuzu kontrol edin.
YANLIŞ 9: Dijital tansiyon aletleri ile tansiyon takipleri güvenli değil.
GERÇEK: Standart bir tansiyon aleti ile evde tansiyon ölçümü yapılabilir. Ancak kişiye göre uygun alet alınmalı, obez ve zayıf birinin kullanacağı manşon boyutu aynı olmamalı. Belli aralıklarla (6 ay) doktor ofisine götürülerek kontrolleri yapılmalı.
YANLIŞ 10: Küçük tansiyon (diyastolik) yükselmesi, büyük tansiyon (sistolik) yükselmesinden daha tehlikeli.
GERÇEK: Hem büyük tansiyon hem de küçük tansiyonun yüksek olması tehlikeli. Hatta bazı istenmeyen durumlara (örneğin inme) büyük tansiyon yüksekliği daha fazla neden olur.