Kıdeme memur ayarı

BİLAL EMİN TURAN

Kıdem tazminatı, sigortalı (SSK’lı) çalışanların güvencesi niteliğinde. Tazminat her bir yıl için 1 aylık brüt ücret kadar oluyor. Ama bunun bir üst limiti bulunuyor. Çalışana ödenecek tazminatın tavanı memur maaşlarına endeksli. Önceki gün açıklanan ilk 6 aylık enflasyona göre 1 Temmuz itibarıyla memur maaşına yüzde 8.65 zam yapılmıştı.

432 LİRALIK FARK

Tazminat tavanı da aynı oranda yani 432 lira artarak 5002 liradan 5434 liraya çıktı. Bu tutar 31 Aralık’a kadar geçerli. 10 bin lira maaş da olsa 1 yıllık kıdem 5434 lirayı aşamayacak. Artış küçük gibi görünse de yıllarca aynı işyerinde çalışanlar için avantajı büyük. Örneğin; 6500 lira brüt maaşı olan bir işçi 10 yıl çalışması varsa 1 Temmuz öncesine göre 4249 lira fazla tazminat alacak.

ZAMANAŞIMI 5 YIL

Bir çalışanın kıdem tazminatı alabilmesi için kendi isteği dışında işten ayrılması gerekiyor. Bunun istisnaları da var. Erkek işçi askerlik, kadın evliliği nedeniyle (1 yıl içinde) işten ayrılırsa kıdemini alabilir. Fazla mesaiyi yaptırmaya zorlandığı için haklı nedenle istifa edenler de kıdeme hak kazanır. Kıdemde zamanaşımı süresi 5 yıl.

3600 VE 4500 GÜNLE

Emeklilik kıdemde en çok merak edilen konudur. 8 Eylül 1999’dan önce işe girip de 15 yıl sigortalı olan ve en az 3600 günü tamamlayanlar ile 1999’dan sonra ilk defa işe başlayıp 25 yıl sigortalı olup 4500 gün prim ödeyenler istifa edince kıdem alır. Bunun için SGK’dan ‘Yaş dışında emeklilik şartlarını yerine getirmiştir’ yazısı alınmalı.

HESABA DİKKAT!

Her 1 yıllık çalışma karşılığında 1 aylık brüt ücret tutarında tazminat alındığını söylemiştik. Bir yıldan artan sürelerde oranlanarak hesaplamaya dahil ediliyor. Tazminat hesabında işçiye ödenen ücretin yanı sıra, düzenli olarak sağlanan tüm para ve para ile ölçülebilen menfaatlerin (yol parası, yemek parası, düzenli ikramiye ödemeleri gibi) brüt tutarı da dikkate alınıyor.

HAKLI NEDENLE İSTİFA HALİNDE

İşverenin işçisini hiç sigortaya bildirmemesi sigorta primlerini ödememesi ve sosyal haklardan mahrum bırakması işçiye haklı fesih imkanı veriyor. Düşük ücretten bildirim de haklı fesih nedeni. Bütün bu durumlarda iş sözleşmesini sona erdiren işçi, kıdem tazminatını alır. İşveren her çeşit sigortasız çalıştırma halinde o işçinin kıdem tazminatını da ödemek zorunda.