Giriş
Mor cepken nedir, ne anlama gelir? Kadına şiddete karşı mor cepken geleneği...
Günümüzde hala unutulmamış geleneklerden olan mor cepken geleneği, yörük kadınlarının çeyizinde baş karakterdir. Mor cepken üzerine belgeseller yapıldı, kitaplar ve türküler yazıldı. Karacaoğlan'ın dizelerinde de yer alan mor cepken, kadına şiddete karşı önemli simgelerdendir.
Arife Kübra Zımba - Posta.com.tr Yörük kültüründe önemli yeri olan mor cepken, genç kızların çeyizlerindeki ilk parça olarak bilinir. Evlendikten sonra kötü günler geçiren kadının mor cepken giymesi büyük anlamlar içerir. Mor cepken giyildiğinde yaşam durur ve cepken sahibi kadına yardım edilmesi için olağanüstü gayret söz konusu olurmuş. İşte, yörük kültüründeki mor cepken hikayesi...
MOR CEPKEN NEDİR?
Yörük geleneğinde bulunan mor cepken, maviye kaçan mor renkli yumuşak kumaştan yeleğe benzer şekilde dikilen kenarları sarı simli iplerle işlenmiş bir giyecektir.
MOR CEPKEN HİKAYESİ
Karacaoğlan türkülerinde de geçen mor cepken; Ege yörükleri, Muğla yörükleri, Antalya yörükleri ve Toros yörükleri arasında hala biliniyor.
Bu kültür kadının özgürlüğünün bir ifadesi, simgesi sayılabilir. Mor cepkenler, genç kızların çeyizlerinin hazırlandığı sırada yerini alan ilk parçadır. Evlenecek kızların mor cepkeni giyilmesi temenni edilmezdi. Çünkü, söz konusu cepkenin giyilmesi demek; evlilikte şiddet, istenmeyen evliliğe ve ayrılma isteğini işaret ettiği gibi kadının zor durumda olduğuna dair anlamları da içerirdi.
Evli kadının mor cepkenle bahçeye, meydana, evin damına çıktığının görülmesiyle herkes işini gücünü bırakır ve zor durumda olduğunu anlatmaya çalışan kadına yardım etmek için çabalardı. Mor cepkeni giyen kadını görenler etrafını sarar ona sorular sorarak bir kanaate varırlarmış. Üstelik mor cepkenin giyilmesi için de üç yıllık bir sürenin geçmesi gerekliymiş. Öte yandan kadının evli olduğu kocası da ayıplanırdı. Eşi mor cepken giymiş bir adam, boşanmanın yanı sıra neredeyse bir daha evlilik gerçekleştiremez, çevredekiler tarafından dışlanırmış.
Eşine mor cepken giydiren bir erkekle kimseler evlenmek istemezmiş. Evli adam, eşinin mor cepkeni çıkartması için olağanüstü gayret gösterirmiş.
