Giriş
Tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs, sanayiden turizme kadar hemen hemen tüm sektörleri olumsuz etkiledi. Eğitim de bu dönemde bundan nasibini aldı. Eğitim derken gözden kaçan bir ayrıntı daha var. O da yurtdışı dil eğitimi. Amerika’da çalışma ve gezme fırsatını birlikte sunan Work and Travel programı için her yıl binlerce kişi başvuruyor. Yurtdışında lise, üniversite, yüksek lisans, yaz okulu ve staja da ilgi bir hayli yüksek.
2 MİLYAR DOLAR HARCAMA
Kabaca her yıl Türkiye’den 150 bin öğrenci eğitim için yurtdışına gidiyor. Yapılan harcama ise yaklaşık 2 milyar dolar. Son yıllarda dolar kurunun etkisiyle talep Asya ve Doğu Avrupa ülkelerine kaysa da halen en çok tercih edilen ülkeler, İngiltere ve Amerika. Pandemi nedeniyle bu yıl yurtdışı eğitimi için hazırlık yapan, kaydını ve ödemesini yaptıran öğrenciler büyük bir mağduriyet yaşıyor. Özellikle bu mağduriyet Work and Travel cephesinde dikkat çekiyor.
UÇUŞLAR İPTAL, VİZE YOK
Work and Travel, yurtdışında eğitim almaya bütçesi yetmeyen öğrencilerin ve ailelerin yoğun ilgi gösterdiği bir program. Yani tüm imkansızlıklar içinde bir umutla eldeki paranın, bu işe aracılık eden şirketlere (acente) yatırıldığı bir sistemden bahsediyoruz. Bu yaz 7 bin öğrenci gidecekti. Ancak ocak itibarıyla hızla yayılan virüs en çok Amerika’yı vurdu. Binlerce işyeri kapandı, işsizlik 36 milyonla rekor kırdı. Uçuşlar da iptal, vize işlemleri yok. Akademik takvim belirsiz.
BAŞKA SEÇENEK BIRAKMADILAR
Böyle bir ortamda ‘Amerikan rüyası’ hayal oldu. Artık neredeyse imkansız hale gelen Work and Travel planından vazgeçen öğrenciler ise son günlerde başka bir şok ve hayal kırıklığı yaşıyor. Sosyal medyada “#WorkandTravelMagdurlari” çatısı altında bir araya gelen öğrenciler, aracı şirketlere 2.000-3.000 dolar (14-21 bin TL arası) ödediklerini, salgın nedeniyle vazgeçmek istediklerinde ise hizmet alamamalarına rağmen, 500-2.000 dolar (3.500-14 bin TL) arasında büyük kesintiler yapıldığını belirtiyor. Öğrencilerin aldığı cevap, “Ya Amerika’ya gidersin ya da kesinti yaparım” oluyor.
KONSOLOSLUK DEVREYE GİRDİ
Öğrencilerin yaşadığı mağduriyetin sosyal medyada trend topic (trend olan konu) olması üzerine Amerikan Başkonsolosluğu’nun da devreye girdiği öğrenildi. Buna göre; 30 resmi acente ile sponsor firmalar ortak bir karar aldı. Böylece, Work and Travel’a gidemeyenlerin hakları, 2021’e aktarılacak. Fahiş kesintiler yerine maksimum 600 dolarlık (4.100 TL) kesinti yapılacak. Ancak öğrenciler bu kesintinin de yüksek olmasından şikayetçi. Gelişmelerin takipçisi olacağız.
MASRAFIN BELGESİ OLMALI
Sözleşme maddelerinin önemine dikkat çeken Uluslararası Ticaret Hukuku uzmanı Avukat Arabulucu Umut Metin şunları söylüyor: “Borcun ifası, borçlunun sorumlu tutulamayacağı sebeplerle (mücbir sebep) imkansızlaşırsa, borç sona erer.
Bu durumda sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca alınan para geri ödenmeli. Acente bu süreçle ilgili bir masraf ve gider yapmışsa ve bu masrafı iade alması mümkün değilse, sadece bu kısım için haklı gerekçesi ne ise açıklayarak, bakiyeyi ödemeli. Anlaşmazlıkta arabulucu ile kısa sürede çözüm mümkün. Dava ise ortalama 1 yıl, üst mahkeme süreci olursa 1 yıl daha sürebilir.”
