Otoda bütçe denklemi: Satın almak mı, kiralamak mı?

• Son aylarda sıfır araç almak bütçeleri oldukça zorlar hale geldi. Bırakın sıfır aracı, ikinci elde bile fiyatlar uçmuş durumda. Ateş pahası fiyatlara karşın kredi limiti sınırlı yani daha yüksek peşinat gerekiyor.
• Hadi peşinat ve kredi ayarlandı, bu sefer piyasada istenen aracı bulmak neredeyse imkansız. Pandemi, sıfır araç kıtlığı ve yüksek peşinat, araç kiralamaya ilgiyi artırmış durumda. Peki satın almak mı, kiralamak mı avantajlı?

Masraf farkı azaltıyor

Yıllardır yapılan hesap; ‘kiralasam mı?’, ‘satın mı alsam?’. Dönemsel olarak her iki seçeneğin bir birine karşı üstünlükleri oldu. Peki ya şimdi? Kredi maliyeti, yıllar içinde araçta oluşan değer kaybı, sigorta ve ek masraflar satınalmayla-kiralama arasındaki farkı azaltıyor. Ortaya çıkan maliyeti, satış listelerinde üst sıralarda yer alan ve kiralamada da çok tercih edilen Renault Megane Sedan’ın Joy dizel otomatik versiyonunu baz alarak tespit etmeye çalışalım.

Yüksek peşinat gerekiyor

Bu aracın sıfır kilometre liste fiyatı 209 bin 500 lira. Araç krediyle alınacaksa bireysel satın almalarda kredi tutarı; fatura değerinin 120 bin liraya kadar olan kısmı için yüzde 70’i, 120 bin liranın üstünde olan kısmı için yüzde 50’si dikkate alınarak hesaplanıyor. Yani en az 80 bin 750 lira peşinat yatırıp, 128 bin 750 lira kredi çekilebiliyor. Bu tutardaki bir taşıt kredisinin ortalama maliyeti aylık yüzde 0.82 civarında.

Ekstra maliyetler var

Buna ilaveten, zorunlu trafik sigortası, kasko, bakım ve tamir masrafları, lastikler, olası arızalar bütçeye ekstra yük getiriyor. Yani 36 ay sonra toplam maliyet 264 bin 928 lira oluyor. 3 yıl sonra araç yüzde 15 değer kaybıyla 178 bin 75 liraya satılırsa, cepten net 86 bin 853 lira çıkmış oluyor. Peşin alımda ise cepten çıkan net para 61 bin 328 lira. Araç kiralama için ise 3 yılın sonunda 159 bin 300 lira ödeniyor. Bu matematikle bireyselde satın almak daha avantajlı.

Sabit gelir unutulmamalı

Ancak başta ödenen peşinat veya peşin alırken verilen tutarın, 3 yıl vadeli mevduata yüzde 8.5 faizle (veren banka var) yatırılması halinde peşinattan 22 bin lira, peşin alım tutarı olan 209 bin 500 liradan ise 54 bin lira getiri sağlamak mümkün. Bu durumda araç kiralama bedeline göre fark, 45-50 bin liraya düşüyor. Başlangıçta peşinat ödeme gücü yoksa, aracın bozulması, kaza, değer kaybı ve zaman kaybı gibi dertler devre dışı bırakılmak istenirse, kiralama seçeneği düşünülebilir.

Daha düşük fiyatlı araçta durum

Renault Megane değil de sıfır fiyatı 170 bin 900 liralık Fiat Egea Easy dizel otomatik tercih edilirse KDV dahil aylık kira 3.950 lira. 36 ayın sonunda 142 bin 200 lira ödeniyor. Buna karşılık bugün kamu bankalarıyla anlaşan yerli markalara sağlanan yüzde 0.69’luk kredi kullanılırsa, 61 bin 450 lira peşinata ek her ay 3.528 lira taksit ödenecek.

3 yılın sonunda Egea’yı almak kiralamaya göre 69 bin lira avantaj sağlıyor. Renault Clio tercih edilirse aylık kiralama 3.442 liraya düşüyor. İkinci el oto fiyatları bazı modellerde daha düşük olacağından satın almak günün sonunda elde 3-5 yaşında da olsa araç bırakacağından öne çıkıyor.

Günlük de iyi bir seçenek

Aracı ‘sadece haftasonu kullanacağım’ diyenler, büyük bir kredi yükü altına girmek istemiyor veya eldeki nakdini otomobile bağlamak istemiyorsa, günlük kiralamayı tercih edebilir. Bu yolla faiz, sigorta, bakım, değer kaybı gibi durumlar ortadan kalkar. Günlük araç kiralama bedelleri en baz modellerde 165 liradan başlıyor.

3 yılda hangi hesapta ne ödenir?

Not: Hesaplamada, sıfır araç liste fiyatı 209 bin 500 lira, faiz aylık yüzde 0.82 vade 36 ay, kiralama bedeli 3.750 TL + KDV olarak baz alındı. Bireysel kredi tutarı yasal sınırlara göre, minimum peşinatla 128 bin 750 lira olarak hesaba dahil edildi. MTV’nin de her yıl yeniden değerleme oranında artacağı varsayıldı.

Şirketler için artısı fazla

Uzun vadeli araç kiralamayı özellikle şirketler tercih ediyor. Bunda kasadaki parayı kullanmak istememe, araç kiralamanın operasyonel esnekliği, bazı harcamaların gider gösterilmesi, aylık ödeme ve yakıt dışında aracın ek bir maliyet oluşturmaması etkili. Bireylere göre şirketler, kiralamada 20 bin lira civarında maliyet avantajı sağlayabiliyor. Europcar Türkiye Genel Müdürü Fırat Fidan, kiralamanın avantajını şöyle sıraladı:

Finansman karı

• Araç alımı için kredi tercih edilirse, en az yüzde 30 peşinat zorunluluğu var. Bu da önemli bir gider. Kiralamada herhangi bir peşinat yok.
• Araç almak ya da peşinat için ayırdığınız bütçeyi böylece farklı ihtiyaçlar için kullanabilirsiniz.
• Araç kiralama için yaptığınız ödemeler banka limitlerinizi etkilemez, ileri tarihli kira bedelleri bilançonuzda mali borçlarınız altında yer almaz. Bu durumda da borçlanma kapasiteniz olumsuz etkilenmez.

Vergi avantajı

• Ödemeler sabit olduğundan ek maliyet oluşmaz, bütçenizi rahat yönetirsiniz.
• Zorunlu trafik sigortası dahil tüm sigorta, kiralama yapan firmaya ait.
• Tüm bakımlar, kışlık-yazlık lastik değişimi veya kaza-hasar durumunda tamir işlemleri de kiralama şirketi tarafından yapılır.
• Kiralık araçla kaza yaptığınızda, araç tamir edilene kadar benzer ikame araçla hasarlı araç değiştirilir, iş ve zaman kaybı oluşmaz.
• Kiralanan araç istendiği zaman başka bir modelle değiştirilebilir.
• Kira maliyeti 5.500 TL+KDV’nin altındaysa, şirketler kiralama kalemlerinin tamamını gider olarak gösterebiliyor. Bu, aylık 300-350, 3 yılda 10-12 bin lira avantaj demek.
• Kiralama ile şirketler operasyonel, personel ve bakım onarım maliyetlerini önemli ölçüde düşürüyor. Bu da iyi bir avantaj.
• Araç alımı sırasında ödenen Katma Değer Vergisi (KDV) indirim olarak değerlendirilemez, maliyet veya gider olarak gösterilebilir. Ödenen Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) de gider olarak kaydedilemez.
• Kiralama yapıldığında ise doğrudan MTV’yi gider olarak değerlendirme imkanı oluyor. Çünkü bu, kira bedeline dahil ediliyor.