Giriş
Kur korumalı mevduattan (KKM), TL vadeli mevduata geçenler için bankaların sunduğu faiz yıllık yüzde 45’e çıktı. Normalde bankaların sunduğu en yüksek faiz yüzde 25-35 bandında. Yüzde 45’lik faizden yararlanmak için 30 Haziran öncesinde KKM hesabının olması gerekiyor. KKM’den sonra 100 bin lirasıyla 32 gün vadeli mevduat hesabı açanın net kazancı 3 bin 747 lira oluyor.
KISA SÜREDE TALEP ARTMIŞTI
Son dönemde milyonlarca tasarruf sahibinin en çok konuştuğu konuların başında kur korumalı mevduat (KKM) geliyor. KKM uygulaması döviz piyasalarında oluşan panik havası ve yüksek oynaklık sonucu Aralık 2021’de devreye alınmıştı. Bu hesaba parasını yatıranlar, faizin üzerindeki dövizdeki artış farkını alabiliyor. Eğer döviz düşerse veya sabit kalırsa faiz geliri elde edebiliyor. KKM’nin bu risksiz yapısı birçok tasarruf sahibinin bu hesaba yönelmesinde etkili oldu.
SON 1-2 HAFTADIR DÜŞÜŞE GEÇTİ
Son aylarda birikimlerini KKM’ye yatıranların sayısı hızla artarken sistemde biriken tutar 14 Ağustos haftasında 3.4 trilyon lirayla rekor kırmıştı. Sistemdeki para da her hafta artıyordu. Ancak ekonomi yönetiminin KKM’den çıkış stratejisiyle 8 aydır sürekli artan KKM hesaplarında ilk kez azalma oldu. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, KKM son iki haftada 60 milyar lira geriledi. KKM’den çıkış stratejisinde vadesi gelen hesapların belli oranda TL mevduata dönüştürülmesi hedefi yatıyor.
KESENİN AĞZINI AÇTILAR
Alınan kararların ardından bankalar hemen harekete geçti. Bazı bankalar KKM’deki çözülmeyi hızlandırmak ve hedefleri tutturmak için mevduat TL vadeli mevduat faizini yüzde 45’lere çıkardı. Bu, faiz sıfırdan hesap açanlara sunulmuyor. Görüştüğüm banka yetkilileri 30 Haziran 2023’ten önce KKM hesabı olanların bu cazip faizlerden yararlanabileceğini söyledi (diğer hesap sahiplerine verilen faiz bankalara göre yüzde 25-35 arasında değişiyor). KKM hesaplarının en az 92 gün (3 ay) vadeli açılabildiği düşünülürse 30 Haziran’da hesap açan bir mudinin vadesi eylül sonunda dolacak.
30 Mayıs’ta hesap açan birisinin vadesi ise ağustos ayı sonunda tamamlandı. Bu kişiler dilerse yüzde 45 faiz imkanıyla, en az 32 günlük TL vadeli mevduat hesabı açtırabiliyor. 3 aylık hesap açıldığında kabaca yüzde 10-11 faiz geliri elde ediliyor. Dolarda bu kadar artış beklentisi öngörülmüyorsa TL vadeli hesaplar seçenek olarak ortada duruyor. Bu faiz imkanından yararlanmak için banka şubelerine başvurmak gerekiyor. KKM hesabı kapandıktan sonra vadeli hesabı kendiniz açmaya çalışırsanız daha düşük faizler karşınıza çıkabilir.
BANKALARA DA YENİ HEDEF VERİLDİ
Merkez Bankası’nın aldığı karar göre bankalar, vadesi dolacak TL dönüşümlü KKM hesaplarının yüzde 50’sini eritmek zorunda. Bu hedefi tutturmayan bankalar ek menkul kıymet tesisine mecbur olacak. Yani düşük faizli tahvil maliyetine katlanacak. Ayrıca döviz mevduatlarında zorunlu karşılıklar artırıldı. Tüm bu gelişmeler yaşanırken Merkez Bankası Para Politikası Kurulu son toplantısında faizi yüzde 17.5’ten yüzde 25’e çıkardı. Faiz artışı bankaların elini rahatlattı. Çünkü KKM’den vazgeçmek isteyen birikim sahibine sunulacak en cazip seçenek yüksek mevduat faizi olarak duruyordu.
DAHA DA ARTAR MI?
Ekonomi yönetimi KKM hesaplarının belli bir periyotta TL’ye dönüşünü hedefliyor. Öncceki gün açıklanan Orta Vadeli Program’da (OVP) da bu konuya işaret edilmişti. Dolayısıyla bu yönde yeni adımların atılabileceği konuşuluyor. Kur korumalı mevduat hesaplarında yüzde 0 (sıfır) stopaj uygulaması yıl sonuna kadar uzatılmıştı. Bu karardan yılbaşından itibaren vazgeçilmesi ve KKM’den elde edilecek gelirin vergilendirmesi bir seçenek olarak değerlendirilebilir. Diğer yandan Merkez Bankası faiz artırımına devam ederse bankaların mevduat faizlerini enflasyon tahminlerine doğru yaklaşıtırması yani yüzde 45-55 aralığına çekme ihtmaili de konuşuluyor. Bu konuda atılacak adımları zaman gösterecek. Ancak bu süreçte TL hesapların cazibesi daha da artacak gibi görünüyor.
NE KADAR STOPAJ KESİNTİSİ YAPILIYOR?
TL hesaplarda getiri üzerinden belli oranda stopaj yani vergi kesiliyor. Stopaj oranı, vade uzadıkça kademeli olarak düşüyor. Kesinti oranları şöyle:
* Vade 6 ay veya daha az ise 31 Aralık’a kadar açılacak hesaplarda yüzde 5,
* Vade 6 aydan uzun, 1 yıl veya daha kısa ise 31 Aralık’a kadar açılacak hesaplarda yüzde 3,
* Vade 1 yıldan uzunsa 31 Aralık’a kadar açılacak hesaplarda yüzde 0 (sıfır).
VADELİ MEVDUAT NEDİR?
Paranızı belirli bir süre bankalara emanet ederek, bu süre sonunda faiz kazancı elde ettiğiniz mevduat hesaplarına vadeli mevduat deniyor. Paranızı vadeli hesapta günlük, haftalık, aylık veya yıllık tutabilirsiniz. Vadesi gelmeden para çekilirse faiz getirisi elde edemezsiniz. Eğer ortada belirli bir birikim varsa ve bununla herhangi bir yatırım yapma planı yoksa, vadeli mevduat hesabına yatırarak kazanç sağlamak bir seçenek olarak değerlendirilebilir.
HESAP AÇARKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
* KKM hesabından dönüşümlü TL mevduat hesabı açtırmak için mevcut bankanızla görüşmeniz gerekiyor.
* KKM hesabı dışında vadeli mevduat hesabı açacaksanız internetten veya banka şubelerinden ne kadar faiz sunulduğu öğrenilmeli.
* Hesap işletim ücreti, komisyon gibi farklı isimler altında alınan ücretler hakkında mutlaka detaylı bilgi edinmek gerekir.
* Vade süresi iyi planlanmalı. Çeşitli ihtiyaçlar sebebiyle vade bozmak faiz kazancını alamamak anlamına gelir.
* Sık sık acil ihtiyaç oluşuyorsa para çekildiğinde vadesi bozulmayan ve faiz getirisi devam eden esnek hesapları seçmelisiniz.
