Giriş
Her yıl gelirlerinin önemli bir kısmını yatırıma dönüştürdüklerini söyleyen ve “Diğer sektörler gibi ‘Bize para verin, borcumuzu silin’ demiyoruz. Yatırıma dönük daha çok para harcamak istiyoruz, önümüz açılsın” diyen Vodafone Türkiye CEO’su Engin Aksoy, bunun için kendilerinin teşvik edilmesini ve yatırım ortamının desteklenmesini istedi.
Faaliyette bulunduğu son 15 yılda 65 milyar liralık yatırım yapan Vodafone Türkiye, 25.3 milyon mobil aboneye hizmet veriyor. Dijital hizmetlerle de faaliyetlerini her geçen gün artıran şirketin önümüzdeki döneme ilişkin yatırım iştahı da devam ediyor. Önceki gün bir araya geldiğimiz Vodafone Türkiye İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Hasan Süel ve Vodafone Türkiye Üst Yöneticisi (CEO) Engin Aksoy bu konudaki kararlılığın altını çizdi. Vodafone’un en başarılı olduğu ülkelerden birinin Türkiye olduğunu ifade eden Engin Aksoy, en çok müşteriye ve baz istasyonuna Türkiye’de sahip olduklarını söyledi.
GÜNDEMDE 2 KRİTİK BAŞLIK VAR
Her yıl gelirlerinin 10’da birini yatırıma dönüştürdüklerini vurgulayan Aksoy, “Biz özel sermayenin parasıyla kamu hizmeti yapıyoruz. Yatırım için daha çok para harcamak istiyoruz. ‘Ne vergi insin, ne borç silinsin’ diyoruz. Sürdürülebilir yatırım için de bizlerin teşvik edilmesi, yatırım ortamının desteklenmesi gerekiyor” diye konuştu. Engin Aksoy, sektörde rekabet ve yatırım öngörülebilirliğinin sağlanması açısından kritik olarak gördükleri iki konunun altını çizdi:
1) Lisans uzatma,
2) Kule.
LİSANS FİYATI KARARLARI ETKİLİYOR
Amerika ve Asya’nın dijitalleşmede çok ileriye gittiğini anımsatan Aksoy, bunun sebeplerine değinirken şu ayrıntıları paylaştı: “Nüfus çok bu iki ülkede ama operatör sayısı az. Avrupa’da bu tam tersi. İkinci sebebi Avrupa’da regülasyonların operatörleri yatırıma çekmekten çok lisans bedeli almak ve yükümlülük getirmeye yönelik olduğu için operatörlerin yatırım iştahı azaldı. ABD’de operatörler paralarını yatırıma harcıyor. Hem kendileri büyüdü hem de dijitalleşmede öne geçtiler. Kore de keza aynı Çin de bu şekilde.”
AVRUPA’DA ÖRNEK UYGULAMALAR
Devamında ise Hasan Süel, “Avrupa’da kamu politikalarında bu yoldan bir dönüş var. Yatırımları teşvik eden karşılanabilir lisans bedellerini kabul edip vatandaşa hizmet olarak dönüşecek modellere yöneliyorlar” diye konuştu. İspanya’da yakın zamanda yapılan ihaleye işaret eden Aksoy da “İspanya’da ihale yapıldı, 3G ve 2G lisansları bedelsiz uzatıldı. 5G ihaleleri çok uygun fiyatlara (20-25 milyon Euro’ya) verildi. ‘Bana yatırım yap’ anlayışı geldi. Yatırımı teşvik için makul ücret istiyorlar” dedi.
MAKUL BEDEL VURGUSU
Kendilerinin de 2G lisansı olduğunu ve lisans yenileme süresinin geldiğini ifade eden Engin Aksoy, “27 Nisan 2023’te lisans süresi bitiyor. Ocak sonu, şubat başı gibi haber bekliyoruz. Devlet (BTK) lisans sürelerini üç operatör için 2029’a kadar uzatmayı planlıyor. Bu noktada yatırım ortamının sürdürülebilirliği ve kaynaklarımızı yatırıma aktarabilmemiz için bunun makul bedellerle uzatılmasının sağlanması çok kritik. Lisanslarımızı uzatma hakkımız var ama bunun bedelinin ne olacağı önemli” şeklinde konuştu.
YABANCI SERMAYE ÇEKEBİLİR
ABD’den başlayan ve trend olan kule şirketleri konusuna da değinen Engin Aksoy, şu bilgileri paylaştı: “Baz istasyonlarının bulunduğu kuleleri operatörler, ayrı bir şirket haline getiriyor. Kule AŞ şirketinin tek işi kule kurmak oluyor. Bu, yatırım maliyetini azaltan bir uygulama. Ayrı bir şirket olduğu için farklı yatırımcılar da girebiliyor. Kule şirketine iki operatör ortak olabiliyorlar veya yerli-yabancı yatırımcı alabiliyor. Dolayısıyla sermaye giriyor. Dünyada örnekleri çok. Örneğin; Vodafone’nun Avrupa’da Vodafone Vantage Tower diye şirketi var. Kısa süre önce yüzde 50’si 7.5 milyar Euro değerleme üzerinden yatırım aldı.”
KULE ŞİRKETİ DEĞERLEMEYİ ARTIRIYOR
Türkiye’de de bu anlamda şirket kurup (Vodafone Kule Hizmetleri AŞ) Ağustos 2021’de Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na (BTK) başvuru yaptıklarını söyleyen Engin Aksoy, “Bize henüz onay yazısı gelmedi. Aslında zımnen reddedilmiş oldu başvurumuz ve bu şirketi biz kuramadık. Burada endişemiz operatörler arasında asimetrik bir durumun oluşmuş olması. Şu anda kendi kulelerimizi yapıyoruz ama kule şirketi kurarak değerleme yapamıyoruz, finansal bir varlık oluşturamıyoruz. Kule şirketini bir yıl önce kursaydık 114 milyon lira daha fazla fayda yaratmış olurduk. Ayrıca bize de kule şirketi izni verilmiş olsa belki yurtdışından sermaye getireceğiz, 100 değil 1000 kule kuracağız” dedi.
