Giriş
Soru: 2022’de birçok veri değiştirildi. Acaba SSK’ya bir günlük borçlanma bedeli artırıldı mı? Bir günlük borçlanma bedeli kaç lira oldu? 2022’de 20 ay (600 gün) askerlik borçlanması için kaç lira ödenmesi gerekiyor?
Cevap: Asgari ücretin artmasına bağlı olarak borçlanma bedeli de yükseldi. 1 Ocak 2022’den itibaren bir günlük asgari ücret tutarı 166.80 lira oldu. Sigortalıların asgari ücret ile borçlanma oranı da yüzde 32 olduğundan bir günlük borçlanma için ödenecek en az bedel 53.38 lira, en çok bedel de 400.32 lira oldu (53.80 lira x yüzde 32). 2022’de 600 günlük askerliğin borçlanılması halinde ödenecek borçlanma bedeli 32 bin 280 liradır (53.80 lira x 600 gün).
SAĞLIK SİGORTASI PRİMİ KAÇ LİRA?
SORU: İşsiz biri gelir testine girmezse sağlık yardımı alması için aylık kaç lira prim ödeyecek?
CEVAP: Gelir testine girmeyen işsiz biri, aylık asgari ücretinin yüzde 3’ü kadar prim ödeyerek sağlık yardımı alabiliyor. 2022 yılında aylık brüt asgari ücret 5 bin 4 lira oldu. Bu tutarının yüzde 3’ü yani aylık 150.12 lira Genel Sağlık Sigortası (GSS) primi ödeyenin hem kendi hem de eş ve çocukları sağlık yardımı alabilir.
ENGELLİ VE MUHTAÇ ERKEK ÇOCUĞA MAAŞ NASIL BAĞLANIR?
Soru: Memur emeklisi eşimi temmuz ayında kaybettim. Ben de memur emeklisi olduğumdan eşimden yüzde 50 oranında dul aylığı bağlandı. 1979 doğumlu ve yüzde 80 oranında psikolojik engelli oğlum için eşimden yetim aylığı başvurumuz yanıtlanmadı. Tekrar yeni tarihli rapor gönderdim, hâlâ yanıt yok. Yasanın değiştiği söyleniyor.
Ailemizin kullandığı 2017 model aracı moral olsun diye oğlum adına kaydettirmiştim. Engelli için olan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) muafiyetiyle ilgilenmedik. Bu, oğluma yetim aylığı bağlanmasına engel mi? Oğlumun sağlık giderlerini 10 yıldır babası olarak ben karşılıyorum. Oğlumun hiçbir geliri yok, çalışamıyor. Oğluma annesinden yetim aylığı bağlatmak için ne yapmamız lazım? Aytaç ÖZAYDEMİR
Cevap: Emekli Sandığı emeklisi anne veya babadan, erkek çocuğa yaş aranmadan yetim aylığı bağlanması için çocuğun malul ve muhtaç olması gerekiyor. Bu iki şartı bir arada taşıyan erkek çocuklara yetim aylığı bağlanıyor. Buradaki muhtaçlık hali; tüm gelirlerinin toplamının aylık asgari ücretin net tutarından (2022 için 4 bin 253 liradan) fazla olmaması halidir.
Muhtaçlık tespiti için bulunduğunuz yerin kaymakamlığına başvurmanız gerekiyor. Çocuğunuz için muhtaçlık belgesi alırsanız, muhtaçlık belgesi ve sağlık raporu ile birlikte yetim aylığı bağlanması için Sosyal Güvenlik Kurumu Kamu Görevlileri Emeklilik Daire Başkanlığı’na başvurmanız lazım. İnceleme sonucunda çocuğunuzun malul derecesinde engelli olduğu tespit edilirse, annesinden aylığı bağlanır.
MALULEN EMEKLİLİK ŞARTLARI NEDİR?
SORU: Acaba malulen nasıl emekli olunabileceğini öğrenebilir miyim?
CEVAP: Malulen emekli olmak için 10 yıl sigortalılık süresi, 1800 gün prim ödeme ve en az yüzde 60 oranında işgücü kaybı şartları aranıyor. Ancak sürekli bir başkasının bakımına muhtaç derecede malul olanlarda 10 yıllık sigortalılık süresi şartı aranmıyor.
3600 GÜNDEN KİMLER YARARLANABİLİR?
SORU: 1962 doğumlu, sigorta başlangıç tarihi 1 Nisan 2000 olan kadın sigortalıyım. 3680 gün prim ödemem var. Acaba 3600 günle emekli olabilir miyim?
CEVAP: Her sigortalının 3600 günle emekli olma hakkı yok. İlk defa 7 Eylül 1999’dan (bu tarih dahil) önce sigortalı olanların 3600 gün primle emekli olma hakları var (15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve kadın 58, erkek de 60 yaşı doldurma şartıyla).
İlk defa bu tarihten sonra emekli olanların 3600 gün primle emekli olma hakları yok. Sigorta başlangıç tarihiniz 7 Eylül 1999’dan sonra olduğundan maalesef 3600 gün emekli olma hakkınız bulunmuyor. Yaş sorununuz olmadığından toplam 4500 gün prim ödemiş olmanız şartıyla, 25 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız 1 Nisan 2025’te emekli olabilirsiniz.
DOĞUM HAKKI YAŞI DÜŞÜRÜR MÜ?
Soru: Emekli olmak için aranan sigortalılık süresi ve prim gününü doldurdum. Emeklilik için yaşın dolmasını bekliyorum ama yaşın dolmasına 7 senem var. Acaba sigortam başladıktan sonra olan iki doğumumu borçlanarak hemen emekli olabilir miyim?
Cevap: Sigorta başlangıç tarihinden sonraki doğumlar borçlanıldığından; doğum borçlanması sadece prim ödeme gün sayısını artırır, emekli olma şartlarını değiştirmez. Dolayısıyla emeklilik yaşını düşürmez. Bunun tek istisnasını staj sigortası başlangıç tarihinden sonra ve sigorta başlangıç tarihinden önceki doğumlar oluşturuyor. Stajdan sonra, sigorta başlangıç tarihinden önceki doğumların borçlanılması, sigorta başlangıç tarihine ve borçlanma gün sayısına bağlı olarak emeklilik şartlarını düşürebilir.
BORÇLANILAN ASKERLİK SÜRESİNE KIDEM TAZMİNATI ÖDENİR Mİ?
SORU: Memurların askerlik süresini borçlanmaları halinde askerlik süreleri için emekli ikramiyesi ödeniyormuş. Askerlik süresini borçlanan işçilere askerlik süresi için kıdem tazminatı ödenir mi?
CEVAP: Askerlik süresini borçlanan işçilere borçlandıkları askerlik süreleri için kıdem tazminatı ödenmez. Sadece kamuda görev yaparken askerlik süresini borçlanıp, kamudan kıdem tazminatı almaya müstahak şekilde görevlerinden ayrılan kamu işçilerine borçlandıkları askerlik süreleri için kıdem tazminatı ödeniyor. Örneğin, kamu işçisiyken askerlik süresini borçlanıp, kamudan emekli olan işçiye borçlandığı askerlik süresi için kıdem tazminatı ödeniyor.
