Giriş
Zorunlu sigorta kapsamında olmayanlar dışardan prim ödeyerek emeklilik hakkı elde edebiliyor. Yani; devlet memuru olmayan, sigortalı bir işte çalışmayan, kendi nam ve hesabına bağımsız çalışmasından dolayı Bağkur’lu olmayan, Tarım Bağkur’lu veya Tarım SSK’lısı olmayan ya da özel banka emekli sandıklarına tabi bulunmayan çalışmayanlardan isteyenler, isteğe bağlı sigortalı olarak sosyal güvenlik haklarından yararlanmaktalar. İsteğe bağlı sigortalı olup, primini kendi cebinden ödeyen, aranan şartları sağladığında; hem emekli olma hakkı elde ederken, hem de sağlık yardımından yararlanmaktadır.
Dolayısıyla ev kadınlarının da isteğe bağlı sigortalı olarak, yasanın aradığı prim ve yaş şartını sağlayarak emekli olmaları mümkün. İsteğe bağlı sigortalı olabilmek için;
- Türkiye’de ikamet etmek,
- 18 yaşını doldurmuş bulunmak,
- zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmamak veya sigortalı olarak çalışmakla birlikte ay içerisinde 30 günden az çalışmak ya da tam gün çalışmamak,
- kendi sigortalılığı nedeniyle aylık bağlanmamış olmak,
- isteğe bağlı sigorta talep dilekçesi ile kuruma başvuruda bulunmak şartları aranıyor.
BAŞVURU İÇİN NE YAPILACAK?
Ev kadını isteğe bağlı sigortalı olmak için; bulunduğu (ikamet ettiği) yerdeki sosyal güvenlik il veya merkez müdürlüğüne, ‘İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi’ni doldurarak başvuru yapacak. Bu yeterli, isteğe bağlı giriş bildirgesini posta yoluyla göndermesi de mümkün. Ev kadının isteğe bağlı sigortası, müracaatı tarihini takip eden günden itibaren başlayacak.
İş kazası veya meslek hastalığından dolayı sürekli iş göremezlik geliri alan ev kadınları da isteğe bağlı sigortalı olabilir. Vefat eden eşinden, babası veya annesinden ölüm geliri (yetim aylığı) alan ev kadınları da diğer koşulları taşımaları halinde isteğe bağlı sigorta yaptırabilir.
NE KADAR PRİM ÖDENECEK?
İsteğe bağlı sigortalı olan ev kadını her ay kendi cebinden sosyal sigortalar primi ödüyor. Ödeyeceği aylık prim tutarı tespit edeceği kazanç tutarına göre değişiyor. Çünkü isteğe bağlı sigortalılar üstünden prim hesaplanan kazanç tutarını, prim hesabına esas kazancın alt sınırı (asgari ücret olup bugün için 3.577.50 TL’dir) ile üst sınırı (bugün için 26.831.40 TL’dir) arasında kalmak şartıyla kendileri belirliyor. Herhangi bir belirleme yapmayanların prim asgari ücret üstünden hesaplanıyor. Ev kadınına;
- asgari ücret üzerinden aylık 1.144.80 TL,
- 4.000 TL üzerinden aylık 1.280 TL,
- 5.000 TL üzerinden aylık 1.600 TL,
- 10.000 TL üzerinden aylık 3.200 TL,
- 15.000 TL üzerinden aylık 4.800 TL,
- 26.831.40 TL üzerinden aylık 8.586.05 TL prim hesaplanmaktadır.
İsteğe bağlı sigortalı olan ev kadını primini, ait olduğu ayı takip eden ay sonuna kadar ödüyor. Ait olduğu aydan itibaren en geç 12 ay içinde hesaplanacak gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte primi ödenmeyen süreler, sigortalılık süresi sayılmıyor. Ait olduğu aydan itibaren 12 aydan sonra ödenen primler, dikkate alınmıyor ve ilgilisine iade ediliyor.
HANGİ SİGORTALILIK STATÜSÜ?
Ev kadınının İsteğe bağlı sigorta primi ödediği süreler Bağkur’a (4B) sayılıyor. Ancak, ay içerisinde 30 günden az SSK’lı olarak çalışan ev kadınlarından, aylık çalışma süresini isteğe bağlı sigortaya primi ödemek suretiyle 30 güne tamamlayanların, kazandıkları süreler SSK’ya (4A) sayılıyor. İsteğe bağlı sigortalı olan ev kadını; prim borcu olmaması şartıyla sağlık yardımı alabiliyor.
NE ZAMAN SONA ERİYOR?
Ev kadının isteğe bağlı sigortalılığının sona erme dönemleri şöyle:
- Talep bulunulan aya ait prim borcu bulunmaması halinde, talep tarihi takip eden günden,
- talep bulunulan aya ait prim borcu bulunması halinde, talep tarihinden önceki primi ödenmiş ayın son günü takip eden günden,
- emeklilik talebinde bulunulması halinde, aylığa hak kazanmış olmak şartıyla talep tarihinden,
- ikametgahını yurtdışına taşınması halinde ikametgahını yurtdışına taşıdığı tarihten,
- vefat halinde prim borcu bulunmuyorsa ölüm tarihinden,
- sigortalı (SSK) olarak veya kendi nam ve hesabına bağımsız (Bağkur) olarak ya da devlet memuru (4C) olarak çalışmaya başlanması halinde, çalışmaya başlama tarihinden bir gün öncesinden itibaren sona eriyor.
