Giriş
Soru: Pandemi döneminde İçişleri Bakanlığı genelgesiyle kamuda esnek çalışma uygulaması ile mesai saatleri 10.00-16.00 olarak belirlendi. 8 saatlik mesai 6 saate indirildi. Kamu hastanelerinde mesai ücreti hâlâ 8 saat üzerinden hesaplanıyor. Aradaki 2 saat için fazla mesai ücreti ödenebilir mi? Nasıl bir yol izlemeli? l Akasya GÖLGE
Cevap: Pandemi nedeniyle günlük çalışma saatlerinin 8 saatten 6 saate indirilmesi geçici olarak yapılan idari bir işlemdir. İdari işlemler yasa hükümlerini değiştirmez. Dolayısıyla fazla çalışma sürenizin haftalık 45 saatten fazla olan çalışma süreleri için hesaplanmasında yasaya aykırı bir durum yok.
ÇALIŞMAYA BAŞLAYANLARIN MALUL AYLIĞI KESİLİR
SORU: 27 Ekim 1989 doğumluyum. İlk SSK giriş tarihim 14 Aralık 2006. Temmuz 2020’de yüzde 44, Şubat 2021’de yüzde 77 engelli raporu aldım. İkisi de süreğen rapor. Ne zaman aylık alabilirim? Aldığım aylık SGK emekli aylığı ile aynı tutar mı olur? Emekli olduktan sonra çalışabilir miyim? l Ümit ÖZ
CEVAP: İlk defa sigortalı olduğunuz tarihte malul derecesinde (yüzde 60 oranında) engelli değilseniz, malulen emekli olmak için 10 yıl sigortalılık süresi, 1800 gün prim ve en az yüzde 60 oranında işgücü kaybı şartlarına tabisiniz. 1800 gün prim ödemeniz varsa raporunuz ve tıbbi eklerini inceleyecek olan Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulu malul olduğunuza karar verirse malulen emekli olursunuz.
Bağlanacak aylık tutarı; üstünden prim hesaplanan kazanç tutarınıza ve prim ödeme gün sayınıza göre değişir. Bağlanacak aylık normal aylıktan az olmaz. Fakat malulen emekli olduktan sonra çalışmanız halinde aylığınız kesilir.
EMEKLİ AYLIĞIM DOĞRU MU?
Soru: 1968 doğumluyum. İlk SSK girişim Almanya’da 1986’dadır. Almanya’da 10 ay çalıştım. Türkiye’de toplam 5260 gün çalıştım. 2012’de emekli oldum. Bugünkü emekli maaşım 2.400 TL. Son 10 yıl aldığım maaş üzerinden prim ödendi. Sizce bu maaşım doğru mu? l Esrah EDİZEL
Cevap: Emekli aylığını üstünden prim hesaplanan kazanç tutarı ile prim ödeme gün sayısı belirliyor. Ancak prim ödeme dönemleri de çok önemli. Çünkü 2000’den önce, 1 Ocak 2000 ile 1 Ekim 2008 arası ve 1 Ekim 2008’den emekli olunan tarihe kadar ödenen primler emekli aylığını farklı ağırlıkta etkiliyor. Dolayısıyla bu veriler olmadan emekli aylığı hesabı mümkün değil. Ancak bugün emeklilerin yaklaşık yarısına yakınının aylığı 1.000 liranın altında.
Ancak devlet ilk defa 2019’dan itibaren 1.000 liranın altında aylık alanlara 1.000 lira, 25 Mart 2020’den itibaren 1.500 liranın altında aylık alanlara da aylık 1.500 lira ödenmesine karar verdi. Kişinin emekli aylığı tutarı ile 1.500 lira arasındaki fark Hazine’den karşılanıyor. Bu taban emekli aylığının 1.500 lira olduğu anlamına gelmiyor. Çünkü emekli aylığı tutarı ile 1.500 lira arasındaki fark devletin Hazine’den ödediği bir yardım. Dolayısıyla bugün için emeklilere devletin yardımıyla birlikte aylık en az 1.500 lira ödeniyor.
Aylık tutarınız ortalamanın üstünde. Yani iyi aylıklar arasında. Ancak şüpheniz varsa bulunduğunuz yerdeki Sosyal Güvenlik Kurumu İl veya Merkez Müdürlüğü’ne yazılı olarak başvurup emekli aylığı hesabınızda yanlışlık olup olmadığını sormanız halinde aylık hesabınız kontrol edilir ve sonucu tarafınıza bilgi verilir.
STAJ BAŞLANGICI KIDEM TAZMİNATI İÇİN BAŞLANGIÇ SAYILIR MI?
SORU: E-Devlet’te ilk işe giriş tarihim stajdan dolayı 15 Eylül 1999 görünüyor. 25 yıllık sigortalılık için bu tarih sayılır mı? Sayılırsa işyerinden ayrılırken kıdem tazminatımı alma hakkım var. Sayılmıyorsa 10 sene beklemem gerekiyor. l Emine ŞAHİN
CEVAP: Staj döneminde, kişileri emekli eden uzun vadeli sigorta kollarına (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına) prim ödenmediğinden, başlangıç tarihi maalesef emeklilik işlemlerinde sigorta başlangıcı sayılmıyor. Sigorta başlangıç tarihi kişi adına SGK’ya ilk defa çalışma süresi bildirilen gündür. Sigortalılık sürenizin başlangıcı, staj sigortasından değil adınıza ilk defa prim ödenen günden itibaren başlar.
