Giriş
Soru: 2012’de emekli oldum. Kıdem tazminatımı almadan çalışmaya devam ediyorum. Şimdi kendim ayrılırsam tazminatımı alabilir miyim? ● Ahmet ERDEM
Cevap: Normalde çalışan emeklilerin işlerinden kıdem tazminatı alarak ayrılmaları için ya işverenin iş akdini haksız yere feshetmesi ya da çalışan emeklinin iş akdini haklı bir nedenle feshetmesi gerekiyor. Yani çalışan emekli kendi isteği ile işinden ayrıldığında kıdem tazminatı alamıyor. Ancak sizin durumunuz farklı.
Çünkü emekli olmuş ancak kıdem tazminatınızı almadan aynı işyerinde çalışmaya devam etmişsiniz. Normal şartlarda işverenin kıdem tazminatınızı ödemesi gerekir. Ödemediği takdirde kıdem tazminatınızı yargı yoluyla almaya çalışmak zorunda kalabilirsiniz.
Çünkü kıdem tazminatınızı işverenin iyi niyetine bıraktığınız söylenebilir. İşverenden emekli olduğunuzda ödenmeyen kıdem tazminatınızın ileride işten ayrıldığınızda ödeneceğine dair bir yazı almış olsaydınız iyi olurdu.
ÖDENEN PRİM GERİ ALINABİLİR Mİ?
SORU: 2013’te Bağkurlu oldum. 1 yıl 1 ay 29 gün sürdü. 2014’te kapanış oldu. Ödenen miktarı geri alabilir miyim? Bu arada yine 2014’te babamı kaybettim. Babam Emekli Sandığı’ndan emekli ve ben babamdan annemle birlikte maaş alıyorum. ● Nilgün TULU
CEVAP: Emekli olacağı yaşı (kadın 58, erkek 60 yaş) doldurduğu halde, emekli olacak kadar primi olmayan sigortalılardan talep edenler, ödediği primi ‘yaşlılık toptan ödemesi’ adı altında geri alabiliyor. Doğum tarihinizi bildirmemişsiniz. Şayet 58 yaşınızı doldurmuşsanız, başvuru yaparak ödediğiniz primi geri alabilirsiniz. Doldurmamışsanız 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte talep etmeniz halinde priminizi geri alabilirsiniz.
1775 GÜN PRİM ÖDEMELİSİNİZ
SORU: 1970 doğumluyum. 1987’deki sigorta girişimle 1200 gün prim ödemem var. 2002’de Bağkur başlangıcım var. 1400 gün de Bağkur’a prim ödemem var. Ne zaman ve kaç yaşında emekli olurum? ● Mehmet KARATAŞ
CEVAP: SSK’da emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5375 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlara tabisiniz. Sigortalı çalışarak 1775 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 5375 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ayrıca, SSK’lı çalışarak 1260 gün prim ödemeniz halinde 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olmanız da mümkün (15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabi olarak).
ASKERLİK BORÇLANMASIYLA ERKEN EMEKLİLİK
Soru: 11 Nisan 1976 doğumluyum. 19 Şubat 2001’den itibaren sigortalı çalışmaya başladım. 6372 gün prim ödemem var. Acaba ne zaman emekli olabilirim? ● İsmail AVCIOĞLU
Cevap: Emekli olmak için 7000 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. 628 gün daha prim ödeyerek priminizi 7000 güne tamamlamanız şartıyla, 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Sorunuzda askerliğiniz hakkında bilgi vermemişsiniz.
Şayet sigorta başlangıç tarihinden önce 18 ay askerlik yapmışsanız, askerliğinizi borçlanmanız halinde emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5975 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabi olursunuz. Priminiz yeterli olduğundan borçlanmadan sonra prim ödemeseniz dahi 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
SİGORTA BAŞLANGICINDAN ÖNCE MALUL OLANLARIN EMEKLİLİK ŞARTLARI
Soru: 1965 doğumluyum. Yüzde 64 engelli raporum var. Sigorta başlangıcım 1 Haziran 2007. Engelli olarak ne zaman emekli olabilirim? 4/D’li olarak halen hastanede çalışmaya devam ediyorum. ● Mustafa SIR
Cevap: İlk defa sigortalı olduğu tarihte malul derecesinde (en az yüzde 60 oranında) engelli olanlar, malul haklarından yararlanamıyorlar. Yani malulen emekli olamıyorlar. Ancak diğer sigortalılara nazaran daha uygun şartlarda emeklilik hakları var.
İlk defa sigortalı olduğunuz tarihte malul derecesinde engelli olup malulen emekli olamadığınızdan, emekli olmak için; 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim ödeme şartlarına tabisiniz. 3600 gün prim ödemiş olmanız şartıyla, 15 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız 1 Haziran 2022’de emekli olabilirsiniz.
4500 GÜNLE TAZMİNAT İÇİN 25 YIL DA DOLACAK
Soru: Sigorta başlangıç tarihim 2006 olup 4500 gün primim var. Kendi isteğimle işten ayrılsam tazminatımı alabilir miyim? ● Ramazan BAYRAKTAR
Cevap: Emekli olmak için aranan şartlardan yaş dışındaki şartları sağlayanlar işlerinden kıdem tazminatı alarak ayrılabiliyor. İki şekilde emekli olabilirsiniz.
1) 7000 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarıyla. Bu seçenekte kıdem tazminatı alarak işinizden ayrılabilmek için 2500 gün daha prim ödeyerek priminizi 7000 güne tamamlamanız gerek.
2) 25 yıl sigortalılık süresi, 4500 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabi olarak. Bu seçenekte kıdem tazminatı alarak işinizden ayrılabilmek için, 4500 gün prim ödemesinin yanında 25 yıllık sigortalılık süresinin de doldurulması gerekiyor. Yani; 2031’de 25 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız 4500 gün primle işinizden kıdem tazminatı alarak ayrılabilirsiniz. Bu tarihe kadar da priminizi 7000 güne doldurmuş olacağınızdan, bu seçenek sizin için önemsiz hale geliyor.
BAĞKUR’DA EMEKLİ OLMA ŞARTLARINI NE BELİRLİYOR?
SORU: 1 Ocak 1980 doğumluyum. SSK başlangıcım 1 Şubat 1999 olup 106 gün prim ödemem var. Askerliğimi 1 Kasım 2000-1 Mayıs 2002 arasında yaptım. 15 Ocak 2003-31 Aralık 2010 tarihleri arasında, esnaf Bağkur’una prim ödedim. Şu anda tarım Bağkur’una geçeceğim. SSK başlangıcım Bağkur emekliliğinde başlangıç oluyor mu? Emeklilik şartlarım nedir? Tarım Bağkur’undan nasıl, SSK’dan nasıl emekli olabilirim? ● ADEM
CEVAP: SSK’da emeklilik şartlarını sigorta başlangıç tarihi belirlerken, Bağkur’da 1 Haziran 2002 tarihi itibarıyla prim ödeme gün sayısı belirliyor. Tarım Bağur’una 2428 gün daha prim ödeyerek priminizi 5400 güne tamamlamanız şartıyla, 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte Bağkur’dan emekli olabilirsiniz (5400 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabi olarak).
SSK’dan emekli olmak için Tarım Bağkur’una 58 ay (1740 gün) prim ödedikten sonra Bağkur’dan çıkıp, sigortalı bir işte çalışarak SSK’ya 1263 gün prim ödeyerek priminizi 5975 güne tamamlamanız şartıyla, 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz (25 yıl sigortalılık süresi, 5975 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabi olarak).
VERGİ İNDİRİMİNE GEREK YOK
SORU: 8 Temmuz 1960 doğumluyum. Bağkur başlangıcım 1 Ekim 2008. Eksiksiz ödüyorum. Askerliğimi 20 ay 600 gün olarak ödedim. Ne zaman emekli olabilirim? Son yıllarda engelim oluştu. Yüzde 40’ın üstünde rapor alırsam vergi indirim hakkı benim için avantaj sağlar mı? ● Şakir G.
CEVAP: Bağkur’da engelli hakkıyla emekli olmak için vergi indirim hakkı almanıza gerek yok. En az yüzde 40 oranında engelli raporu alabilirseniz, 3’üncü derece engelli hakkıyla emekli emekli olmak için; 18 yıl sigortalılık süresi ve 4680 gün prim ödeme şartlarına tabi olursunuz.
450 gün daha prim ödeyerek priminizi 4680 güne tamamlamanız şartıyla, 18 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız 1 Ekim 2026’da emekli olabilirsiniz. Askerliğinizi borçlanmanız halinde, borçlanmadan sonra prim ödemeseniz de 18 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız 1 Nisan 2025’te emekli olmanız da mümkün.
DOĞUM BORÇLANMASININ ŞARTLARI
SORU: 1981 doğumlu eşimin sigorta başlangıcı 2006. Kıdem tazminatını hak etmesi için 7000 iş günü yeterli mi? 2 çocuğumuz var. Çocuk borçlanması yapması gerekli midir? ● Ufuk MAZLUM
CEVAP: Emekli olmak için aranan şartlardan yaş dışındaki şartları sağlayanlar işlerinden kıdem tazminatı alarak ayrılabiliyor. Eşiniz emekli olmak için 7000 gün prim ve 58 yaş şartlarına tabi. Primini 7000 güne tamamlayacağı tarihte işinden kıdem tazminatı alarak ayrılabilir. Primden başka şart aranmıyor.
Eşinizin doğumları 2006’daki sigorta başlangıcından sonraysa ve aralarında iki yıllık süre varsa, doğumları sonrasındaki iki yıllık sürelerde prim ödenmeyen günleri borçlanma hakkı var. Ancak doğumları sigorta başlangıcından önceyse veya sonra olsa da doğum sonrasındaki iki yıllık sürelerde primi ödemişse, yani borçlanacak prim ödenmemiş boş günü yoksa doğum borçlanması yapamaz.
Aslında eşinizin doğum borçlanmasına da ihtiyacı da yok. Çünkü eşiniz 58 yaşını dolduracağı tarihe kadar prim eksiğini çok rahat tamamlayabileceğinden bize göre doğum borçlanmasına gerek yok.
ASKERLİK BORÇLANMASININ FAYDASI NEDİR?
Soru: 25 Mart 1973 doğumluyum. SSK başlangıç tarihim 15 Aralık 1999 olup 7000 gün prim ödemem var. Kasım-Nisan 1997 arasında 18 ay askerlik yaptım. SSK başlangıç tarihim askerden sonra olduğu için askerlik borçlanması yaparsam ne kadar faydası olur? Ne zaman emekli olabilirim? ● Yusuf CEVAHİR
Cevap: Emekli olmak için 7000 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. Priminiz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinden önce yaptığınız için askerlik sürenizin 13 ayını borçlanmanız halinde, sigorta başlangıç tarihiniz 13 ay geri gider ve emekli olmak için 25 yıl sigorta süresi, 5900 gün prim ödeme ve 57 yaş şartlarına tabi olursunuz.
Priminiz yeterli olduğundan borçlanmadan sonra prim ödemeseniz de 57 yaşı doldurunca emekli olabilirsiniz. Gördüğünüz gibi 13 ay askerlik borçlanmasıyla 3 yıl erken emekli olabiliyorsunuz.
