Giriş
Soru: 34 yaşında bekar bir kadınım. Bugüne kadar sigortalı bir işte çalışmadığım için işçi emeklisi olan babamın sağlık sigortasından yararlanıyordum. 1 Ekim’de yürürlüğe giren Genel Sağlık Sigortası Kanunu beni nasıl etkileyecek? Hakkım devam ediyorsa Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) herhangi bir dilekçe vermem gerekiyor mu? (Gelir tespitinde üst katta oturan kardeşimin geliri de hesaplamaya dahil mi?) Yoksa sadece babama ait gelir mi hesaplanıyor? 1995’te SSK’ya 63 gün prim ödemem var. Eğer isteğe bağlı sigortalı olursam SSK’dan emekli olmam için kaç yıl ödeme yapmam gerekli. Doğum Tarihim 15 Eylül 1976. Merve PARLAK Cevap: 1 Ekim 2010’da yürürlüğe giren zorunlu Genel Sağlık Sigortası uygulaması iki yıl erteleneceğinden, bugünden telaş edilecek bir durum yok. Yeni yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 itibarıyla ana veya babasından sağlık yardımı alan kız çocukları durumlarında değişiklik olana (evlenene veya sigortalı işe girene) kadar sağlık yardımı almaya devam edecekler.
[[HAFTAYA]]
Bu nedenle, 1) Evlenene veya sigortalı olarak çalışmaya başlayacağınız tarihe kadar babanızdan sağlık yardımı almaya devam edeceksiniz. Herhangi bir form vermenize gerek yok. Ancak durumunuzda değişiklik olduktan sonra bir daha babanızdan sağlık yardımı alamazsınız. 2) Gelir testinde başka dairede oturan ağabeyinizin geliri dikkate alınmaz. 3) Genel Sağlık Sigortası primi ödemektense, isteğe bağlı prim ödeyerek, emeklilik açısından sigortalılık süresi kazanmak akılcı. 1995 başlangıcınıza göre 4/a sigortasından (eski adıyla SSK) emekli olmak için, son 1260 günü sigortalı bir işte çalışarak ödemek kaydıyla prim ödemenizi 5825 güne tamamlamanız gerek.
Oto alım satımı yapan tercih hakkınız var emekli Gelir Vergisi ödemek zorunda
Soru: SSK emeklisi birinin, geçimine katkı sağlaması için galeri açmadan oto pazarlarını takip ederek, yılda 8, 10 araba satması vergiye tabi mi? Muhittin ÖZDER Cevap: Gelir sağlama amacıyla, ticari organizasyon çerçevesinde sürekli olarak yürütülen faaliyetlerden elde edilen kazançların, ticari kazanç kapsamında Gelir Vergisi’ne tabi tutulması gerekiyor. Bir yılda, birden fazla veya takip eden yıllarda birer kere alım satım yapılmasında Maliye, süreklilik unsurunun gerçekleştiği görüşünde. Bundan dolayı bir yıl içinde birden fazla ikinci el oto alım satımı, Gelir Vergisi mükellefiyeti tesis ettirmeyi gerektiriyor. Yıl içinde 8, 10 ikinci el oto alım satımı yapan emekli, Gelir Vergisi mükellefiyetini tesis ettirmek ve oto alım satımından elde ettiği kazancı, ticari kazanç kapsamında beyan ederek, hesaplanan Gelir Vergisi’ni ödemek zorundadır. Vergi dairesi Gelir Vergisi’ne kayıt olmadan böyle bir faaliyeti tespit ederse cezalı işlem yapar.
Ocak 2011’de emekli olabilirsiniz
Soru: 1 Ocak 1965 doğumluyum. İşe giriş tarihim 26 Kasım 1981 olup, 4940 gün prim ödemem var. Askerliğimi de ödedim. Ne zaman emekli olabilirim? Erdal SARIKAYA Cevap: Emekli olmak için, 25 yıl sigortalılık süresi, 5075 gün prim ödeme ve 46 yaş şartlarına tabisiniz. Toplam 5075 gün prim ödemeniz varsa, 46 yaşınızı dolduracağınız 1 Ocak 2011’de emekli olabilirsiniz.
Dul yetim aylığından yüksek olanı tercih hakkınız var
Soru: SSK’lı eşinden dolayı ölüm aylığı alan kadın, Bağ-Kur Kanunu’na göre çalışan ve vefat eden babasından dolayı da aylık alır mı? Mine Cevap: Eşinden dolayı SSK’dan dul aylığı alan kadın, babasından dolayı Bağ-Kur’dan yetim aylığı alamaz. Yani iki aylığı birlikte alamaz. Ancak, tutar itibarıyla fazla olan aylığı tercih etme hakkı var. Babasından bağlanacak aylık yüksekse, dul aylığını kestirip babasından yetim aylığı bağlatabilir.
Doğum borçlanması her zaman yapılabilir
Soru: 3 Haziran 1970 doğumluyum. 6 Mayıs 1993’te sigortalı olarak işe başladım. 26 Aralık 2004’e kadar çalıştım. Bu arada 1995 ve 1999 doğumlu iki çocuğum oldu. Doğum borçlanması yaptığım takdirde, sigortalılık sürem askerlik borçlanması gibi öne çekiliyor mu? Bu borçlanmanın belli bir süresi var mı? Yoksa kısa bir süre için mi geçerli? Emekli olabileceğim tarihe kadar yatırabilir miyim? Ne zaman emekli olabilirim? Melih OKUDAN Cevap: Sigorta başlangıç tarihinden önceki sürelere ilişkin borçlanmalar başlangıç tarihini borçlanma süresi kadar öne çekiyor. Doğumlarınız başlangıç tarihinizden sonra olduğundan borçlanma başlangıç tarihinizi askerlik borçlanması gibi geri çekmez. Doğum borçlanmasının süresi yok. Emekli olana kadar her zaman borçlanma yapılabilir. Ancak, borçlanma yapılabilmesi için, doğumdan sonraki iki yıllık sürede sigortalı olarak çalışılmamış olunması (çalışılmışsa iki yıl içinde sigortalı çalışılmayan süre borçlanılabilir), bu süre içinde çocuğun yaşaması ve borçlanma bedelinin bir ay içinde ödenmesi gerekiyor. Yasada olmamasına karşın, Sosyal Güvenlik Kurumu haksız yere sigorta başlangıç tarihinden önceki doğumlar için borçlanma yaptırmıyor.
Yurt dışında ev kadını olarak geçen süreleri borçlanmak mümkün
Soru: 25 Ekim 1950 doğumluyum. 1974’te eşim Almanya’da 9 yıl çalıştı. Ben de 8 yıl ev kadını olarak orada kaldım. Bütün giriş çıkışlarım, oturma müsadem, pasaportum var. Türkiye’de 2000 ve 2002 yıllarında toplamda 345 gün çalıştım. Yeni duyduğum bir kanuna göre, Almanya’da ev kadını olarak kaldığım süreyi borçlanabiliyormuşum. Ve yaşım itibarıyla 3600 gün gerekiyormuş. Ne zaman emekli olabilirim? Keriman DİRİ Cevap: Yurtdışında ev kadını olarak geçen sürelerinizi borçlanmanız mümkün. Borçlanma Türkiye’de en son tabi olunan Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılıyor. Türkiye’de 345 gün sigortalı çalışmanız olduğundan, borçlanma talebinizi 4/a sigortası statüsünde (eski adıyla SSK) yapacaksınız. Borçlandığınız süreler de 4/a sigortasında değerlendirilecektir. Yurtdışında ev kadını olarak geçen 8 yıllık (2880 gün) sürenizi borçlanıp, ayrıca 375 gün de prim ödeyerek, toplam prim ödemenizi 3600 güne tamamlamanız halinde, yaş haddinden emekli olabilirsiniz.
