Giriş
Soru: SSK, yanılmıyorsam 2003 başlarında 4842 sayılı isteğe bağlı sigortalılar için prim affı (yapılandırması) çıkarmıştı. Bu kanuna göre 1994 ile 2003 arasındaki borcumun büyük bir çoğunluğunu taksitlendirme yapmadan peşin ödedim. Ancak 2003-2004 arası 12 aylık bir süreyi ödeyemedim ve bu ödenmeyen süre ölmüş oldu. 2005’ten itibaren ise yine düzenli prim ödemem devam ediyor. Sorum şu: 2003-2004 yılları arasında ödeyemediğim ve o zamanki kanuna göre ödenmediğinden dolayı kapanan bu süreyi, 2010 sonunda çıkması planlanan kanuna göre bu yılları kapsayacak şekilde bir düzenleme veya ihya etme imkanı olacak mı? Veya diğer bir anlatımla, 4842 sayılı kanuna göre yapılandırması bozulan ve dosyası kapanan isteğe bağlı sigortalılar yeni çıkacak kanunda yer alacak mı? Borçlanma veya ihya etme imkânı verilecek mi? A.BAYIN Cevap: 1 Ekim 2008’e kadar olan uygulamada art arda 3 ay prim ödemeyenlerin, isteğe bağlı sigortalılıkları, primi ödenen son ayın bitiminden itibaren kapatılıyordu. 4842 sayılı yasa ile 506 sayılı yasaya eklenen geçici 85’inci madde hükmüyle, 1 Mayıs 2003’den itibaren prim borcunu ödemediği gerekçesiyle isteğe bağlı sigortalılıkları kapatılanlara prim borçlarını ödeme imkanı getirildi.
[[HAFTAYA]]
Prim borcunu 6 ay içinde (En geç 1 Kasım 2003’e kadar) ödeyenlerin, isteğe bağlı sigortalılıklarının devamına imkân sağlandı. Belirtilen süre içinde prim borcunu ödemeyenler, dosyanın kapatıldığı süreyi sigortalılık süresi olarak kazandılar, prim borcunu ödemeyenler kazanamadı. Ayrıca 6 Ağustos 2003’te yürürlüğe giren 4958 sayılı ‘Sosyal Sigortalar Kanunu’ ile prim borçları yapılandırıldı. Ard arda üç ay prim ödemediğinden isteğe bağlı sigortalılığı sona erenlerin, 6 Ağustos 2003’ten itibaren 30 gün içinde müracaat edenlerin, sigortalılıkları sona ermemiş gibi prim borcu hesaplanarak, taksitle ödemelerine imkân sağlandı. Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) komisyonlarında görüşülmesi devam eden Af Kanunu tasarısında, 2003’teki gibi bir düzenleme olmadığından, maalesef 2003-2004 arasındaki süreyi aftan yararlanarak kazanmanız mümkün değil. Ancak, bu adil bir durum değil. Sizin gibi art arda üç ay prim ödemediği gerekçesiyle sigortalılıkları sonlandırılan isteğe bağlı sigortalardan, talep edenlerin sigortalılıkları, devam ediyor gibi prim hesaplanarak borçlandırılıp, Af Kanunu’ndan yararlanmalarına imkân sağlanmalıdır. 1 Ekim 2008’den itibaren de 12 aydan eski süreler için isteğe bağlı olarak prim ödenemiyor. Bu tarihten sonraki dönemde prim ödenmeyen süreler içinde, Af Kanunu kapsamında prim ödenebilmeli. Aksi takdirde, Af Kanunu Anayasa’mızın kanun önünde eşitlik ilkesine aykırılık teşkil edeceğinden, yeni tartışmaları da beraberinde getirecektir. Umarız TBMM komisyonları söz konusu soruna duyarsız kalmaz da, isteğe bağlı sigortalılar da Af Kanunu’ndan yararlanır.
Ölen eşin aylık gerek yok bağlanacak kadar prim ödemiş olması lazım
Soru: 7 yıldır dul bir kadınım. Şu anda bir işim yok. Dul maaşı almak gibi bir imkânımız var mı? Bunun için nereye başvurmam lazım? Ayşen ÖZ Cevap: Dul aylığı, sigortalı (işçi), Bağ-Kur’lu (esnaf veya serbest meslek erbabı) veya Emekli Sandığı iştirakçisi (memur) olarak eşine dul aylığı bağlanacak kadar prim ödemesi olan sigortalıların ölümü üzerine, hayatta kalan eşine bağlanan aylıktır. Eşiniz sigortalı iken rahmetli olmuşsa, 5 yıl sigortalılık süresi ve 900 gün prim ödemesi varsa, Bağ-Kur’lu iken rahmetli olmuşsa, 1800 gün prim ödemesi varsa, memur iken rahmetli olmuşsa, 5 yıl fiili hizmet süresi varsa dul aylığı bağlatabilirsiniz. Bunun dışında dul maaşı adı altında bağlanan bir aylık bulunmuyor.
58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz
Soru: Şubat 1955 doğumlum. Sigorta başlangıcım Mayıs 1979’dur. 1980-1996 arasında kaçak olarak yurtdışında çalıştım. Şu an 3360 gün SSK’ya ve 300 gün de Bağ-Kur’a prim ödemem var. 3600 gün üzerinden emekli olmak istiyorum. Ne zaman emekli olabilirim? Muhsin SARAÇ/AYDIN Cevap: Yaş haddinden emekli olmak için, 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de, 2013’te 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Prim yeterliyse askerliği borçlanmanıza gerek yok
Soru: Askerden önce sigortam vardı. Askerliğimi gün olarak satın alabilir miyim? Ömer YILDIRIM Cevap: Askerlik borçlanması yapabilirsiniz. Ancak, sigorta başlangıç tarihinden sonra yapılan askerlik süresini borçlanmak sadece prim ödeme gün sayısını artırır, emekli olma şartlarını değiştirmez. Emekli olmak için aranan yaş ve sigortalılık süresi şartlarını sağlamış olmanıza rağmen, prim eksiğiniz varsa askerliğinizi borçlanmanızda yarar var. Priminiz yeterliyse borçlanmanıza gerek yok.
Çırak ve zorunlu staja tabi tutulan öğrencilerin prim oranı yüzde 5
Soru: Çırakların Genel Sağlık Sigortası kapsamına alındığını ve sigorta priminin işveren tarafından ödeneceğini duyduk. Çırak sigortasında işverenin ödeyeceği prim oranı nedir? Durdu ÇAKIR Cevap: Af Kanunu ile çıraklar Genel Sağlık Sigortası kapsamına alınıyor. Asgari ücretin altında ücret alan, çırak ve meslek lisesi veya yükseköğrenimde zorunlu staja tabi tutulan öğrenciler için, asgari ücret üstünden ‘yüzde 5’ oranında Genel Sağlık Sigortası primi ödenecek.
8 Eylül 2015 tarihinde emekli olabilirsiniz
Soru: 1989 SSK girişliyim. Hiç boşluğum yok. 8 Eylül 1969 doğumluyum. Ne zaman emekli olabilirim ya da hemen emekli olma hakkım var mı? Emine VURAL Cevap: Emekli olmak için, 20 yıl sigortalılık süresi, 5375 gün prim ödeme ve 46 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de, 46 yaşınızı dolduracağınız 8 Eylül 2015’te emekli olabilirsiniz.
