Giriş
Soru: Engelli erkek çocuk ana veya babasından dolayı SSK’dan yaş aranmadan yetim aylığı alabilir mi?
Cevap: Çocuğun; ana veya babasından dolayı SSK’dan yaş aranmadan yetim aylığı alabilmesi için malul derecesinde engelli olması gerekiyor. Buradaki malul derecesi en az yüzde 60 işgücü kaybını ifade ediyor. Erkek çocuğa yetim aylığı bağlanması için çocuğun rapor ve tıbbi eklerini inceleyecek olan SGK sağlık kurulunun çocuğa malul raporu vermesi gerekiyor.
HİZMET BİRLEŞTİRMESİ ZORUNLU MU?
SORU: Emekli olurken SSK ve Emekli Sandığı hizmetlerinin birleştirilmesi zorunlu mu? Bazı durumlarda hizmetler birleştirilince emekli ikramiyesi alınamıyor.
CEVAP: Emekli olurken değişik sigortalılık statüsüne (SSK, Bağkur, Emekli Sandığı ve özel banka emekli sandıkları) tabi olarak geçen hizmet sürelerinin (ödenen primlerin) birleştirilerek, birleştirilen hizmet süreleri üstünden emekli olunması zorunludur. Görevden ihraç edilip hizmet birleşmesi ile emekli olanlara emekli ikramiyesi ödenmez. Ancak Emekli Sandığı hizmeti emekli olmaya yetenler, dava açma yoluyla emekli ikramiyesini yargı yoluyla alabilir.
270 SAATTEN FAZLA ÇALIŞMA İŞÇİYE FESİH HAKKI VERİR
Soru: Fazla mesai işçiye iş akdini haklı nedenle fesih hakkı sağlar mı? Böyle bir hakkı varsa işçinin iş akdini feshedip kıdem tazminatı alarak işinden ayrılma usulü nedir? Erkan CANLI
Cevap: İşçiye yılda 270 saatten fazla çalışma (fazla mesai) yaptırılması, işçiye iş akdini haklı nedenle feshetme hakkı verir. Bu sebeple iş akdini fesheden işçiye kıdem tazminatının ödenmesi zorunludur. Ancak 270 saatten fazla mesai yapan işçinin haklı nedenle iş sözleşmesini feshetmesi için 270 saatin dolduğunu öğrendiği tarihten itibaren 6 iş günü içerisinde, bu nedenle iş sözleşmesini feshettiğini işverene yazılı olarak bildirmesi gerekiyor. İşçinin 6 günlük süreyi geçirdikten sonra bu nedenle iş sözleşmesini feshetmesi geçerli fesih sayılmıyor. İşçi işini ve kıdem tazminatı hakkını kaybedebiliyor.
MEMUR SSK’DAN YETİM MAAŞI ALABİLİR Mİ?
SORU: Memur kız çocuğu, vefat eden SSK emeklisi annesinin maaşını alabilir mi?
CEVAP:
SSK; çalışan veya emekli kız çocuğuna ana veya babasından dolayı yetim aylığı bağlamaz. Bu nedenle Emekli Sandığı mensubu memur kız çocuğu, annesinden dolayı SSK’dan yetim aylığı alamaz. Ancak tersi olsaydı yani kız çocuğu SSK, annesi Emekli Sandığı mensubu olsaydı, annesinden aylık alabilirdi. Çevrenizde bu durumda olup ana veya babasından aylık alanlar olabilir. Yasalar arasındaki farktan kaynaklanan bu durum sizi yanıltmasın.
ÇALIŞAN EMEKLİLER KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR Mİ?
Soru: Çalışan emeklinin işinden kıdem tazminatı alarak ayrılma hakkı var mı?
Cevap: İşinden kendi isteği ile ayrılan çalışan emekli, kıdem tazminatı alamaz. Çalışan emeklinin kıdem tazminatı alabilmesi için ya işverenin iş akdini haksız yere feshetmesi veya emeklinin iş akdini haklı bir nedenle kendisinin feshetmesi gerekiyor. Örneğin; yıllık izin kullandırılmaması, mobbing (psikolojik şiddet) uygulanması, SGK’ya gerçek ücretin bildirilmemesi vb. uygulamalar, çalışan emekliye iş akdini haklı nedenle fesih hakkı verir.
EMEKLİ AYLIĞI KESTİRİLMEDEN KAMUDA ÇALIŞILABİLİR Mİ?
SORU: SSK veya Bağkur emeklisi emekli aylığını kestirmeden kamuda memur olarak çalışabilir mi?
CEVAP: 5335 sayılı Kanun’un 30’uncu maddesi hükmüne göre emekliler; çok özel bazı istisnalar hariç (Cumhurbaşkanınca atananlar, Meclis tarafından seçilenler, YÖK öğretim üyeleri vb.) emekli aylıklarını kestirmeden kamuda, belediyelerde, il özel idarelerinde veya sermayesinin yüzde 50’sinden fazlası kamuya, belediyelere veya özel idarelere ait şirketlerde çalışamıyor. Sonuç olarak SSK emeklisi, emekli aylığını kestirmeden kamuda memur olarak çalışamaz.
