Giriş
Günün neredeyse üçte birini üzerinde geçirdiğimiz yatağımız, fiziksel ve psikolojik sağlığımız açısından çok önemli. Ağrılı hastalarımın neredeyse üçte biriyle yatak seçimi hakkında konuşmak durumunda kalıyorum. Bu noktayı göz önünde bulundurursak, yatak satın alırken dikkat edeceğimiz birkaç nokta, hayat kalitemizi ve sağlığımızı koruyabilir.
Uyku sırasında omurganın stabil ve orta hatta kalması, vücutta basınca maruz kalan noktaların varlığı, vücudun uykudayken ısısının korunması çok önemli. Eskimiş, malzemenin şekli veya yapısı bozulmuş, omurga veya uyku şeklinize uygun olmayan bir yatak ciddi anlamda sorunlar ortaya çıkarır. Öyleyse birlikte yatak konusunda temel bilgilere göz atalım.
Yatağınız kaç yaşında?
Bir yatağın ortalama ömrü yaklaşık 7-10 yıl aralığındadır. Yatağın düzenli tersyüz edilmiş olmasına rağmen bu süreyi dolduran bir yatağınız varsa değişimin zamanı yaklaşıyor demektir. Çünkü ne kadar kaliteli malzemeden üretilse de zaman içinde yatağınız yıpranır.
Uyku pozisyonunuz nedir?
Uyku sırasında insanların çoğu pozisyonlarını değiştirir. Yatak satın alma kararını vermeden önce hangi pozisyonlarda uyduğunuzu tespit etmeniz, yatak seçiminizi yapmanızı kolaylaştırır.
Sırtüstü uyuyanların orta sertlikte bir yatak seçmeleri daha uygun olur. Çünkü sert veya yumuşak yataklar bu kişilerde omurgayı, orta hatta ve stabil tutamayabilir. Kronik boyun, sırt ve bel ağrısı çekenler için dikkate alınmasında fayda sağlayacak bir konu.
Yan yatanlarda ise omuz başı ve kalçanın yan taraflarında basınç artışı ortaya çıkar. Bu nedenle uykuda bu pozisyonda daha fazla zaman geçirenlerde bu noktalardaki basıncı en aza indirebilmek için vücut kıvrımlarına daha uygun olacak, yumuşak bir yatak seçimi doğru olur.
Yüzüstü uyuyanlarda ise durum yan yatanların tam tersi. Bu kişilerde omurga uyku sırasında genelde orta hatta olmasına rağmen yumuşak bir yatakta öne doğru fazla esneyebilir ve kalça-omurga arasındaki düzlem bozularak ağrı ortaya çıkabilir. Bu nedenle bu kişilerde sert bir yatak tipi seçmek daha doğru olur.
Kombine bir şekilde uyuyan kişilerde ise, hem omurganın olabildiğince korunması, hem de basınç noktalarının dengelenmesi adına orta sertlikte bir yatak seçmek daha doğru olur.
Sizin için uygun olan yatak sertliği ne?
Cevabı basit görünse de, aslında yatağın sertlik derecesiyle ihtiyacınız olan sertlik derecesini optimum noktada buluşturabilmek zor. Bu nedenle kilonuz, uyku pozisyonunuz, ek hastalığınızın varlığı gibi etkenler iyi incelenmiş olmalı. Genellikle tercih edilen yatak sertliği 10 üzerinden puanlanırsa 4-7 aralığında olur.
Kaç kilosunuz?
Çoğumuzun baş belası olan kilo fazlası, maalesef uykuda ve yatak seçiminde de karşımıza çıkıyor. Kilonun hem uyku kalitesini etkilemesi, hem yatağın yıpranmasını kolaylaştırması gibi olumsuz etkileri var. Bu yüzden kilo fazlaysa daha dayanıklı malzemelerden üretilen yatakları tercih etmek daha uygun olur.
Yatağın üretildiği malzeme tipi ne olmalı?
Yatağın üretildiği malzemelerle ilgili teknolojiler günden güne ilerliyor. Seçenekler arttıkça doğal olarak bizim de seçim yapmamız zorlaşıyor.
Viskoelastik materyaller basınca karşı yavaş reaksiyon vermesi ve kişiyi adeta sarması nedeniyle yan yatanlara daha çok tavsiye edilir. Ancak artık bu yatakların da sertlik derecelerinin ayarlanabilir olması nedeniyle, değişik uyku pozisyonlarında uyuyanlar için de kullanışlı hale geldi. Bu yataklardaki en önemli sorun, vücut ısısını yüksek tutabilmesi. Bu da sıcakta uyumakta zorlananlar için sıkıntı oluşturabilir. Ancak yine son zamanlarda bu yatakların materyallerine bakır, jel gibi ek malzeme eklenerek bu sorun da olabildiğince hafifletildi.
Doğal kauçuk yataklar viskoelastik yataklara göre basınca daha hızlı reaksiyon verir, yani nispeten daha sert bir yapıya sahipler. Gece aşırı ısınmaya engel olurlar ve tamamen doğal üretildikleri için daha fazla doğaya saygılıdırlar.
Yaylı yataklar ise en yaygın kullanılan yatak tipleri. Esnek, omurgayı destekleyici ve sağlam yapıya sahipler. Son zamanlarda yaylı yataklar ile viskoelastik materayallerin birlikte kullanıldığı hibrit tipte yataklar da üretilmiş olup daha dengeli bir sertlik derecesi ve basınç noktalarının rahatlatılması sağlanmaya çalışılıyor.
En son ve en önemli konu ise, ne kadar bütçenizin olduğu. Yatak alışverişinden önce bütçenizi belirlemiş olmanız, beklentilerinizin de tam karşılığını almanızı sağlar. Pahalı bir yatağın sizin için en ideal olduğu, ucuz bir yatağın sağlıksız olduğu düşüncelerine kapılmamak gerek. Yukarıda bahsi geçen genel noktalara dikkat etmek, en uygun fiyata ideal yatağı satın alabilmenizi sağlar.
Uykunun diğer bileşenleri gibi yatak seçimi de önemli. Uykuyla ilgili diğer konuları önümüzdeki günlerde yine bu köşede yazmaya devam edeceğim. Kaliteli bir uyku, sağlığınızın da anahtarı olacak. Hepinize sağlıklı günler dilerim.
