Giriş
Mikroçipler, kimilerine göre ‘yeni petrol’, kimilerine göre dünyanın süper gücünü belirleyecek yeni teknoloji. Geçen yüzyılın savaşlarını, jeopolitik dengelerini nasıl petrol belirlediyse onun yerini mikroçipler alıyor. Ekonomi tarihçisi Chris Miller, son kitabı Çip Savaşları’nda bunu çok iyi anlatıyor. İlk mikroçip 1964 yılında Texas Instruments tarafından üretildiğinde içinde sadece 4 transistör bulunuyordu.
Bugünkü rekor ise 15 milyar. Intel’e göre 2030 yılında mikroçiplerin içindeki transistör sayısı trilyonlarla ifade edilecek. Bugün akıllı telefondan bilgisayara, otomobilden televizyona, kahve makinesine kadar kullandığımız birçok cihazın içinde mikroçipler var. Her otomobilin içinde 1000 kadar çip bulunuyor.
Çiplerin sektörel olarak dağılımına bakarsak yaklaşık yüzde 25’i akıllı telefonlara, yüzde 20’si kişisel bilgisayarlara, yüzde 15-20’si de diğer tüketici cihazlarına takılıyor. Ama mikroçip üretimi uzmanlık, ince işçilik ve tabii üniversitelerin üreticilerle etkileşime girebileceği Silikon Vadisi, Tayvan, Japonya ve Güney Kore’deki gibi ekosistemler de gerektiriyor. Hatta tasarımı ayrı, üretimi ayrı bir uzmanlık istiyor.
Bugün dünyada kullanılan çiplerin büyük bölümü Amerika’da tasarlanırken, üretimi başta Tayvan olmak üzere Güney Kore ve Japonya gibi ülkelerde yapılıyor. Çip üretiminde adını en çok duyduğumuz şirketlerden biri Tayvan’ın TSMC (Taiwan Semiconductor Manufacturing Company) şirketi. TSMC’nin başarısının arkasında iki faktör var. Birincisi, TSMC 1987’de o güne kadar denenmemiş bir iş modeliyle kuruldu.
Öncesinde hemen hemen tüm şirketler çipleri hem tasarlıyor hem de üretiyordu. Ama TSMC sadece çip üretme fikri üzerine kuruldu. Yani başka şirketlerin tasarladığı çipleri üretiyor. Bu da birçok farklı müşteriye hizmet vererek daha fazla çip üretme ve ölçek gücü sağladı.
İkinci faktör, ne kadar çok çip üretirseniz, üretim süreçlerinizi o kadar keskinleştirebiliyor ve teknolojik olarak ilerleyebiliyorsunuz. Bu da TSMC’yi yalnızca dünyanın en büyük üreticisi değil, aynı zamanda dünyanın en gelişmiş çip üreticisi olmaya itti. Şu anda TSMC, Apple’ın yanı sıra dünyanın önde gelen teknoloji şirketlerinin çoğu için birincil çip üreticisi haline geldi.
En gelişmiş çipler ABD (Intel, Qualcomm), Tayvan (TSMC) ve Güney Kore (Samsung) tarafından üretiliyor. Güney Kore bellek çiplerinde, Tayvan ise gelişmiş işlemci çiplerinin üretiminde uzmanlaştı. Çin de bu pazarda var ama yakın zamanda gelişmiş çip yapma teknolojilerini yakalaması pek olası değil.
Ve tam da bu nedenle Çin, Tayvan’ı ilhak etmeye kalkışırsa, bu ülkedeki çip üretimini tekeline geçirirse, dünya ekonomisini de avucunun içine alacaktır. Tedarik zinciri kesintiye uğrayabilir, dünya ekonomisi derin bir depresyona sürüklenebilir. Çünkü Tayvan, tüm dünyanın bilgi işlem gücünün 3’te 1’inden fazlasını üretiyor.
Hemen hemen tüm akıllı telefonlara, otomobil, uçaklara, ev aletlerine, gemilere Tayvan’dan çip gidiyor. Çip üretimi ise hem çok zor hem de çok yüksek maliyetli. Maliyet derken, çip üretim fabrikası kurmak için 25 milyar dolarlık yatırımdan bahsediyoruz. Hâlihazırda piyasada önemli bir rolü olmayan ülkelerin, pazar payını kazanmak için olağanüstü harcama yaparak ticari olarak başarılı olması pek mümkün değil.
İşte size kısa bir mikroçiplere giriş yazısı...
