THY'nin stratejik kararı bekleniyor

Türk Hava Yolları Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Topçu’nun Bloomberg Televizyonu’na yaptığı açıklamadan sonra havacılık dünyasında meraklı bir bekleyiş yaşanıyor. Topçu, THY’nin yaklaşık 4 milyar dolar değerindeki büyük uçak alım kararlarını yakında duyuracaklarını söylemişti. THY’nin en hızlı büyüyen havayollarından biri olması nedeniyle siparişlerin ne olacağı ekonomi ve havacılık endüstrisinde dikkatle izleniyor.

THY geniş gövdeli uçak kategorisinde Airbus A380 ya da Boeing 747-800 modelinden birini seçecek. Buna ilave olarak bir alt kategoride Boeing 787 Dreamliner ve Airbus A350 modeli arasında bir seçim de söz konusu olabilir. Dar gövdelilerde ise Boeing 737 Max ve Airbus A320 Neo arasında rekabet yaşanıyor.

[[HAFTAYA]]

* * *

Beğendiğiniz uçağı bugün sipariş ettiğinizde hemen teslim alamıyorsunuz. THY, siparişi yarın verirse teslimatlar muhtemelen 2015 yılında yapılacak. Genellikle böylesine büyük projelerde siyasi kararların da etkisi oluyor. Geçmişte THY’nin Airbus alımları için dönemin Almanya Başbakanı Gerhard Schröder ve Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile yoğun görüşmeler yapmıştı.

Airbus Almanya-Fransa ağırlıklı bir Avrupa konsorsiyumu tarafından yönetiliyor. Fransa’nın yeni Cumhurbaşkanı François Hollande, Türkiye ile ilişkilerde yeni sayfa açan bir lider. Dolayısıyla bu durum makro ölçekte ekonomik ilişkileri olumlu etkileyebilir. Diğer taraftan ABD’li Boeing ile Türkiye arasında kökleri uzun yıllara dayanan sivil ve askeri işbirliği projeleri var.

Amerikalılar, THY’nin Boeing 777 ile yaşadığı olumlu deneyimi 747-800 modeliyle taçlandırmasını istiyorlar. 747-800 çok bilinen Jumbo modelinin yeni versiyonu. Rüşdünü ispatlamış bir seriyi temsil ediyor ancak henüz çok fazla havayolu tarafından sipariş almadı. Gerçek anlamdaki ilk “çift katlı yolcu uçağı” olan Airbus A380 ise şu anda 10’a yakın havayolu tarafından kullanılıyor. Bu uçakların katalog değeri 350 milyon dolar civarında. Fakat görüşmelerle bu rakamları bir miktar aşağı çekmek mümkün oluyor.

* * *

Dünyada New York, Tokyo, Sydney, Singapur gibi büyük havalimanlarına uçuş hakkı elde etmek çok zor, mevcut uçuş sayısını artırmak da yoğunluktan ötürü imkânsız gibi. Bir anda çok fazla yolcu taşıma imkânı sunan Airbus A380 bu bakımdan avantajlı. Ancak ekonomik kriz, yolcu azalması, kötü işletme nedeniyle koltuklar boş kalırsa ciddi zarar yazabilir.

Bu bakımdan, oluşacak yeni filonun ne kadar verimli yönetileceği çok önemli. Atatürk Havalimanı’nda bugünkü şartlarda A380 kullanabilmek için terminal ve taksi yollarında bir miktar değişikliğe gitmek gerekiyor. Ama zaten yeni gelecek uçakların tamamı Atatürk Havalimanı’na yığılırsa sıkışıklıktan hiç kimse yerinden kıpırdayamaz.

Uçakların İstanbul’da yapımı planlanan yeni havalimanına yetişeceği üzerinden bu varsayımları yapıyorum. THY’nin rekabet halinde olduğu şirketlerden Air France ve Lufthansa bu uçaklara sahip. British Airways çift koridorlu yeni nesil uçaklarını da yakında teslim alacak. Büyük bir küresel oyuncu olma iddiasındaki THY’nin vakit kaybetmeden sipariş vermesinde fayda var. THY’nin geniş gövdeli uçak alım kararında Airbus ve Boeing arasında dengeli bir tercih yapması şimdilik en kuvvetli ihtimal gibi görünüyor. Bir son söz de THY’nin çalışanlarıyla ilişkisine dair: Personelin emek ve taleplerinin karşılanması için daha çok çaba harcarsa, sanıyorum ki bu, THY’nin başarı çıtasını yükselten bir durum yaratacak.