Savaş ekonomisi

Bütün dünyanın gözü-kulağı Ukrayna’da. Bu doğru da; bu cümle sadece orada ne olup bittiğine dair ‘masum’ bir merak ya da ‘naif’ bir ilgiyi ifade etmiyor. Dünyanın birçok ülkesinde savunma sanayii alanında iş yapan firmaların da gözü-kulağı Ukrayna’da. Tam bir ‘savaş pazarı’ kurulmuş durumda.

TEÇHİZAT, MÜHİMMAT…

Rusya’nın işgal ettiği ve savaşı başlattığı Ukrayna’da, ilk bakışta öncelik insani ihtiyaç maddelerinde gibi gözükebilir ama işin asıl boyutu başka. Ukrayna’nın kendini savunmak için silaha ihtiyacı var.

Ağır ve hafif; o silahların mühimmatıyla askeri teçhizat ve malzemeye de. İnsani yardım malzemelerinin ötesinde, asıl büyük pazarı oluşturan da bunlar işte. Şu anda bütün dünya Ukrayna’ya silah, mühimmat ve askeri malzemeyle teçhizat satma peşinde.

LİSTEDE NELER VAR?

Ukrayna; başta başkent Kiev olmak üzere ‘şehir savaşları’na hazırlanıyor. Askeri terminolojide ‘meskun mahal muharebeleri’ olarak adlandırılan bu konseptte, planlama ve strateji kadar silah ve diğer donanım da önemli.

Ukrayna’nın ihtiyaç duyduğu, dolayısıyla da çok sayıda ülkenin bu alanda iş yapan şirketlerinin satmak için yarıştığı malzemelerin listesi şöyle: Balistik (çelik) yelek ve başlık, termal kameralar, gece görüş sistemleri, telsizler, askeri kıyafetler, hazır gıda.

Ve tabii mühimmat. Yani roket, bomba ve mermiler… Bir adım sonrasındaysa daha spesifik bir liste var. Rusya’nın kimyasal ya da nükleer saldırıda bulunma ihtimaline karşı NBC (Nükleer, Biyolojik, Kimyasal) koruyucu giysiler ve en önemlisi gaz maskeleri.

SİSTEM NASIL İŞLİYOR?

Bugünün dünyasında; silah, mühimmat, teçhizat ve malzemelerin satışı doğrudan ‘devletten devlete’ olmuyor. Sistem, özel sektörler üzerinden işliyor. Rusya-Ukrayna savaşı özelinde anlatayım...

Sırbistan, Bulgaristan ve Macaristan gibi eski Doğu Bloku ülkelerinin savunma sanayii şirketleri şu anda Ukrayna’ya satış yapamıyor çünkü Rusya’nın kontrolündeler.

Ukrayna’ya askeri malzeme büyük oranda sınır komşusu ülkeler üzerinden ulaşıyor. En kritik iki adres Polonya ve Romanya. Bu satışlar genellikle Avrupa’daki sivil toplum kuruluşları üzerinden yapılan maddi yardımlar karşılığı gerçekleşiyor. Yani dünyadan Ukrayna’ya giden paralar bu silah ve lojistik alımları için harcanıyor.

Yukarıda sözünü ettiğim mühimmat, teçhizat ve malzemeler bugün sipariş edilip yarın teslim alınabilecek ürünler değil. Ortalama üretim süreleri bir ay. Durum böyle olunca da Ukrayna’nın acil alım listesindeki ürünler karaborsaya düşüyor. Fiyatlar anormal yükseliyor.

Stokta malı olan, Ukrayna’ya normal fiyatın kat be kat fazlasına satıyor ürününü. Üretici firmalar da önceliği Ukrayna’ya veriyor. Mevcut taahhütlerini erteliyorlar. Sözleşmelerden kaynaklı cezaları ödeyip öncelikle Ukrayna’nın istediği malzemeleri alıyorlar üretim bantlarına.

Savaş ekonomisi işte böyle bir gerçek. Sistem işliyor.

Asıl büyük paraların döndüğü söylenen ‘paralı yabancı savaşçılar’ mevzuu ise bir başka yazının konusu.