Giriş
Yazının başlığında ‘yine’ dememin sebebi şu. Yaklaşık 2 ay önce 22 Mart’ta “Şeker” başlıklı bir yazı kaleme almıştım. Türkiye’de şeker piyasası Türkşeker’in (Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.) elinde. Türkşeker, kristal toz şekeri 2 ay önce kilosu 5 lira 96 kuruştan satıyormuş. Dün resmi internet sitesindeki ‘Fiyatlarımız’ kısmına baktım, aynı şekerin Türkşeker’den çıkışı 7 lira 80 kuruş. Aradaki fark, kilo başına 1 lira 84 kuruş. Oransal olarak ise durum şu: Toz şekerin fabrika çıkış fiyatına 2 ayda net yüzde 30 nokta 87 zam gelmiş. İşin bir boyutu bu.
BAKKAL
Bizim mahallenin bakkalına gittim dün. Toz şekerin kilosu 25 TL’ydi. 1 kiloluk paket. 5 kg’lık paket ise 115 TL’ydi. 5’lik pakette kilosu 23 Lira’ya geliyor.
MARKET
Yakınlardaki bir markete gittim sonra. Farklı markalardaki toz şekerin 1 kg’lık paketteki satış fiyatları 21-22 TL’ydi. 5 kg’lık paketler ise 102-105 lira arası. Bir tek Türkşeker marka dikkat çekici derecede ucuzdu. 5 kilosu 58 TL. Yani kilosu 11 lira 60 kuruşa geliyordu Türkşeker kristal toz şekerin. Market sorumlusu “Türkşeker geldiği gibi bitiyor. 1 kiloluğu da yok zaten. 5’liklerden de birkaç tane kaldı” dedi.
İNTERNET
Toz şekerin internetteki satış fiyatlarına baktım bir de. Türkşeker 5 kg. toz şeker, en ucuz 116 TL’ydi. Yani bizim semtteki marketin tam 2 katı. Kilosu 23.20 TL’ye geliyordu. Yine Türkşeker’in Tarım Kredi Kooperatifleri markasıyla satışa sunduğu toz şekerin 5 kg’lık paketini ise en ucuz 150 TL’ye buldum internette. Kilosu 30 lira yani. Farklı markalarda, kilosu 36 TL’ye kadar şeker var.
TOPTANCI
En son toptancılarla konuştum. Türkşeker’in yaklaşık 3 aydır toptancıya mal vermediğini söylediler. Nitekim Türkşeker’in internet sitesinde kristal toz şeker için 2 seçenek ve fiyat var. İlki RFG (Raf Fiyat Garantili) satış. Kilo fiyatı 7 lira 80 kuruş. İkinci seçenek de imalatçı firmalara satış.
Kilosu 11 TL. “Şekeri ‘fabrikadan halka’ mantığıyla doğrudan marketlere veriyorlar. Bizi (toptancıyı) aradan çıkardılar ama piyasa şimdi iyice karıştı” dedi bir esnaf. İmalatçı firmalar, kapasite raporuna göre şeker alıyormuş.
Bu aşamaya ilişkin de çok dedikodu var piyasada. Fabrikadan doğrudan markete giden şeker benim taradığım piyasada, sadece bir markette olması gerektiği fiyattan raftaydı. 7.80’den gelen şekeri, market 11.60’tan satıyordu. Diğer her yerde, fiyatlar yukarıda sıraladığım gibi 20 liranın üzerindeydi. Bir başka toptancı, “Bizde mal yok.
Bir şekilde geldiğinde de herkes tutturabildiğine satıyor. Türkşeker’in marketlere 390, imalatçıya 550 liradan verdiği 50 kg’lık bir çuval şekerin fiyatı burada bin-bin 200 TL arası satılıyor” dedi. Kilosu 20-24 lira… Özetle, şeker piyasası çok karışık. Ve görünen o ki, toptancı aradan çıkarılmış ama belli ki araya başkaları girmiş.
