Diktatörlüklerde rejim çürüktür

Wagner’in komutanı Prigojin’in Moskova’daki Yeni Çar Putin’e ayaklanma gerekçesi, “Bizi savaş meydanlarında yalnız bıraktınız” şeklindeydi. Ukrayna’daki işgal harekatında büyük zayiat veren Wagner, Putin’in kendilerini tehlikeli alanlara sürüp telef etmesine içerlemişti. Dünyanın birçok çatışmalı alanlarında Wagner kullanılıyordu. Rus despotizmi, militarist yayılmacı ideolojisiyle dünyada otoriter rejimlerin simgesi haline gelmişti.

Yıkılan sosyalizmin yerine kurulduğu söylenen yeni rejimin kısa sürede geçmişten farklı bir yönetim biçimi çıkaramadığının ve çıkaramayacağının farkındaydılar. Gerçi Çin’in hali de pek parlak değildi. O da ayrı konu. Sosyalizmin 20. yüzyıldan günümüze mirası, iki despotik rejim oldu.

Çin ve Rusya. Demokrasiden korkan, halkın en küçük bir hareketinde telaşa kapılıp, kitleleri düşman ilan ederek toplumsal imhaya girişen rejimler. Asıl ızdırap verici tablo ise sağda ve solda bu korkutucu rejimleri “makul” gibi gören ve gösteren bir toplumsal zeminin oluşmasıydı.

Soldaki takıntı NATO ve emperyalizmden kaynaklıydı. Onlarca yıl en tehlikeli düşman ve emperyalist şeklinde tanımlanan ABD’nin, Ukrayna’da bağımsızlık için direnen halkın yanında durması, işleri karıştırmıştı.

Yani NATO Zelenskiy’yi desteklediğine göre o bir NATO’cuydu. O zaman NATO’yla hesaplaşma amacıyla Ukrayna’yı işgal eden Rusya neden desteklenmesindi ki? Putin’i İkinci Dünya Savaşı’nın Nazileri yenen Stalin’i gibi görmek bazı sol kesimlere heyecan veriyordu.

Sağ kesim de muhafazakar simgelere ve milliyetçi retoriklere açık bir kültürel zeminde yetiştiği için Putin’e sempatiyle bakabiliyordu. Son ayaklanma gösterdi ki Putin dışarıda da içeride de ciddi bir tepkiyle karşı karşıya.

Wagner olayı bitmişe benzemiyor. Ülkenin bazı bölgeleri egemenlikleri altında. Koca Rus imparatorluğu, çürük bir sandalyede oturuyor. Dünyanın huzurunu tehdit ederken kendisi büyük bir huzursuzluğun içine yuvarlanmış durumda.

Karmakarışık bir dünyada 20. yüzyıldan miras aldığımız değerler sistemi içinde gelişmeleri anlamaya çalışıyoruz. Anladığımızdan emin değilim.