Ramazan ayı, bolluk bereket ayı. Manevi yenilenme yanında finansal disiplin ve bilinçlenme için de bir fırsat. Gelin bu güzel döneme hakkını verelim, ekonomik olarak da gelişelim, yenilenelim.
RASTGELE İYİLİK
İki elimiz var, biri almak biri vermek için. Araştırmalar gösteriyor ki insan verdikçe mutlu oluyor. Maddi imkanlarımız ne olursa olsun, para, zaman, sevgi, ne verebilirseniz verin. Planlı programlı değil, rastgele yapın. Paylaşmanın ve yardımlaşmanın önemini hatırlatan özel bir zamandayız.
ŞÜKRETMEK BOLLUKTUR
Bolluk ve berekete açılan kapıdır sahip olduklarımızı yüceltmek. Sağlık, aile, eğitim, ev, ne varsa. Var olana şükretme alışkanlığı, Ramazan’ın bize öğrettiği değerlerden biri. Hem finansal hem manevi huzur getirir.
KÖTÜ ALIŞKANLIK PARA KAYBI
Plato demiş ki “Kendini yöneten dünyayı yönetir.” Nefsi terbiye etmek için bir şanstır bu ay. Hem kendimizi hem cebimizi korumak için bu zamana güzel bir başlangıç yapalım. Zaaflarınız da bütçede yer tutuyor unutmayın.
İSTEKLER
Yarın 8 Mart Dünya Kadınlar Günü... Kadınların finansal bağımsızlığını kutlayalım ve güçlendirilmiş bir gelecek için birlikte adım atalım. İşte benden kadınlara 8 para önerisi...
1-KENDİ DEĞERİNİ BİL: Beceri ve yeteneklerinin kıymetini bilmiyor kadınlar. Zam isteyemiyor, kendi ile ilgili konularda pazarlık yapmıyor, takdire bırakıyor. Hatta bazen değeri bilinmeyen ortamlarda kalmaya devam ediyor.
Senin kıymetini bilen ortamları araştır, bul ve orada bir çiçek gibi aç!
2-BAĞIMSIZ OL: Finansal bağımsızlık, özgürce hayat seçimleri yapabilmen için anahtardır. Bu yüzden, kendi gelirini elde etme ve finansal kararlarını kendin alabilme gücünü geliştir.
Kız çocuğu yetiştirirken kendi kendilerine yetmelerini, yaptıkları evlilik veya sürdürdükleri kariyerde ekonomik sebepleri değil kendi istedikleri seçimleri yapmalarını teşvik edelim.
3-GELECEĞİNİ GARANTİ ALTINA AL: Güvenli ve konforlu bir gelecek için şimdiden plan yap. Emeklilik fonlarına katkıda bulunarak ve sağlık sigortası gibi önlemler alarak geleceğini güvence altına al.
Ömür uzadı artık. 100’lü yaşlar bile normal olmaya başladı. Küpü akarken doldur.
4-PARANI AKILLICA YÖNET:
Alışverişe çıkmak, para harcamak bir rahatlama getiriyor, iyi hissettiriyor mu? Aslında bazen evet, bazen hayır. Bilimsel araştırmalara göre hangi harcama mutluluk getirir beraber bakalım...
GEÇİCİ TATMİNLER, KALICI MUTLULUKLAR: Plansız, anlık harcamalar geçici tatminler yaratırken, uzun vadeli planlamayla, gerçekten önem verdiğin şeylere harcamak mutluluk getiriyor.
HEDONİK ADAPTASYON: Araştırmalara göre; yeni satın alınan eşyalara zamanla duyarsızlaşıyoruz ve mutluluk seviyemiz başlangıç noktasına dönüyor.
DENEYİMLERE YAPILAN HARCAMALAR: Deneyimler üzerine yapılan harcamalar, maddi eşyalara yapılan harcamalara kıyasla daha fazla mutluluk getiriyor. Çünkü deneyimler, kişisel gelişimi ve sosyal bağları güçlendirmeyi sağlıyor.
BAĞIŞ YAPMANIN MUTLULUĞU: Başka birine yardım için yaptığımız harcamada, beynimizin ödülle ilgili bölgesi aktive oluyor. Beynimiz, lezzetli bir yemek yemiş ya da iyi bir ödül kazanmışız gibi tepki veriyor.
SEÇİCİ HARCAMALAR: Daha azına sahip olmanın, daha yüksek bir yaşam tatmini ile bağlantılı olduğunu gösteren çalışmalar var. Minimalist bir yaşam tarzı stresi azaltıp mutluluğu artırıyor.
ÇEVREYE YATIRIM YAPMANIN MUTLULUĞU: Tüketim alışkanlıklarını çevre dostu olacak şekilde değiştirenler, dünya için faydalı olduklarını hissederek mutluluğu yakalayabiliyor.
KİŞİSEL GELİŞİM HARCAMALARI:
Borsa Yatırım Fonları (BYF), finans piyasalarında son yıllarda öne çıkan ve yatırımcıların ilgisini çeken araçlardan biri haline geldi. Gerek çeşitlilik, gerekse sunduğu avantajlarla, yatırımcı portföylerinde önemli bir yer tutmaya başladı. O zaman haydi, BYF konusuna detaylıca bakalım...
NEDİR?
Borsa Yatırım Fonları, hisse senedi, tahvil, kıymetli maden gibi çeşitli varlıklara yatırım yaparak, bu varlıkların performansını takip eden endeksleri baz alır. Yatırımcılarına da baz aldıkları fonların performansını yansıtır. ETF (Exchange Traded Funds) diye de bilinen bu fonlar, endeksteki varlıkları, ağırlıklarına göre portföylerine ekleyerek, adeta endeksi kopyalar. Bu sayede, yatırımcılar tek bir ürünle, bir endekse yayılmış çeşitlilikte yatırım yapma fırsatı bulur.
KİMLER İÇİN?
Yatırıma başlamak isteyen herkes için sepette olması gereken bir yatırım türü olan BYF’ler, yatırım dünyasında önemli bir yer tutar ve yatırımcılara çeşitlilik, likidite ve maliyet avantajları sunar. Yatırımcılar için, bu fonların dinamiklerini, avantajlarını ve ülkemizdeki seçeneklerini iyi anlamak, bilinçli yatırım kararları almanın anahtarıdır.
FİYATLARI NASIL OLUŞUR?
BYF fiyatları, arz ve talep dengesine göre borsada sürekli olarak değişir. Bu fonlar, yatırımcılar tarafından borsada alınıp satılırken, fiyatları anlık piyasa koşullarına göre belirlenir. Bu dinamik, BYF’lere yüksek likidite ve esneklik kazandırır.
ÇEŞİTLERİ
Hiçbir para konusu çözümsüz değil. Siz de her sorunun üstesinden gelebilirsiniz. Yeter ki sorun. Bugün sayfamı sizlerden gelen sorulara ayırdım.
KORKUYORUM
Soru: Yatırım yapmaya başlayacağım ama parama bir şey olur diye çok korkuyorum. Durduğu yerde de eriyor. Faiz ile sadece enflasyona karşı koruyabiliyorum. İstiyorum ama yapamıyorum. Borsa, fonlar... Ne yapmalıyım? Çiğdem
Cevap: ‘‘Üzülme! Bir yandan korkun, bir yandan umudun varsa iki kanatlı olursun, tek kanatla uçmak olmaz zaten” demiş Mevlana. Korkman çok normal, insan bilmediği şeyden korkar. Önce küçük adımlarla kendini eğiterek başlayacaksın, denize önce ayaklarını sokmak gibi. Akşamları uykun kaçmayacak kadar risk alacaksın, bir yerden başlaman şart.
ANLAŞAMIYORUZ
SORU: Eşim ile para konusunda bir türlü anlaşamıyoruz. Ailesine benden gizli harcamalar yaptığını düşünüyorum. Bu da beni kahrediyor. Ne yapmalıyım? Arzu
CEVAP: Sevdiğim bir söz var: “İnsanlar bir şeyler yüzünden değil, şeylerle ilgili düşünceler yüzünden acı çekerler.” Epiktetos demiş. Eşinin ailesi senden önce gelmiş. Bırak, harcama yapmak istiyorsa yapsın. Eğer sizin çekirdek ailenizi ihmal ediyorsa o başka bir konu. Esas önemli olan, “Neden senden gizliyor?, Sen de neden bundan rahatsız oluyorsun?”
ÖZEL OKUL İÇİN DEĞER Mİ?
Aşkı kutlamak ve sevdiklerimize değer verdiğimizi göstermek için özel bir gün seçilmiş; 14 Şubat. Bu romantik günün tabii bir de finansal yüzü var. Pahalı hediyeler, lüks yemekler ve büyük jestler... Hepsi güzel ama unutmayalım; sevgi etiket fiyatıyla ölçülmez!
Haftaya, pek çok çift tarafından kutlanacak Sevgililer Günü’ne, bugün finansal açıdan bakalım... Bütçeyi koruyalım.
TÜKETIM TOPLUMU ANLAYIŞI
Bu dönemde reklamlar, kampanyalar, yapılan iletişimler seni harcamaya itebilir. Hatta sırf sevgilin için değil, kendin için bile. Aman dikkat!
PLANLAMA
Bu tip özel günleri kutluyorsan, önceden plan yapman iyi olur. Bütçeye uygun aktiviteler ve hediyeler, son dakika masraflarını önler.
FİYAT ARTIŞLARI
Sevgililer Günü’ne özel olarak, çiçeklerden restoran menülerine kadar birçok ürün ve hizmetin fiyatlarında birden artışla karşılaşılabiliyor. Araştır, fiyat karşılaştır.
Yeni yılda emekli, memur ve çalışanların maaşlarına enflasyon zammı ve refah payları geliyor. Ancak önemli iki konu var. İlki herkesin enflasyonu aynı değil. İkincisi eğer bu zamdan bir kısım parayı düzenli yatırım için artırabilirseniz kârlı çıkarsınız.
Evet bir enflasyon zammı yapıldı ama herkesin kişisel enflasyon oranı farklı. Kişisel enflasyon, bireysel yaşam tarzı ve harcama alışkanlıklarına bağlı olarak değişen enflasyon oranını ifade eder. Hem fiyatlar artmış hem sen çok daha fazla harcıyorsan, kendi enflasyonun yüzde 200’e de çıkabilir. Veya fiyatlar artsa da kira gibi, sigara gibi harcamaların olmadığı için daha az etkileniyor olabilirsin. Kısaca maaşınız arttı diye illa onu tamamen harcamanız gerek diye düşünmeyin. Belki bir kısmını yatırıma koymak için ayırabilirsiniz. En azından buna çaba gösterin. Bunu fırsat bilerek özellikle ihtiyaç olmayan harcamalarınızı gözden geçirmeniz çok önemli.
İŞTE KİŞİSEL ENFLASYONU ETKİLİ YÖNETMEK İÇİN 10 STRATEJİ
1-İHTİYAÇLARI GÖZDEN GEÇİR: Zorunlu harcamalarından, fiyatı artacak harcamaları hesapla. Kira, varsa çocuğun masrafları, ulaşım vs. Paranın bir kısmı bunlara gidecek.
2-PARAN NEREYE GİDECEK, HESAPLA: Bütçe zaten her ay düzenli yapman gereken bir şey. Bu işleri ay sonuna erteleyen, sona kalır dona kalır; benden söylemesi! Şimdi ayın başındayız, yeni bir gelirin de var. Hadi hesap kitap zamanı.
3-ZAM YOKMUŞ GİBİ DAVRAN: Gelir arttı diye istek harcamalarını da artırmaya kalkma. Dediğim gibi bazı ihtiyaç harcamalarının fiyatı artacak.
4-TASARRUF STRATEJİLERINI KOTROL ET: Uzun vadeli finansal hedeflerine ulaşmak için, bırak harcamaları artırmayı, tam tersi nerelerden tasarruf edebileceğine bak.
5-GİDER TAKİBİ:
Çiftler arasında sağlıklı, mutlu bir ilişki için finansal uyum da şart. İster yeni sevgililer ister uzun yıllardır evli çiftler olsun, para konusunda açık iletişim ve karşılıklı anlayış, ilişkinin temel taşlarından biri.
Evli çiftlerde para konularını bir tarafın ele alıp diğerinin ona uyması olmaz. Borç, birikim, yatırım ve büyük satın alımlarda kararları ortak vermek önemli. Her konuda şeffaf olmak, birlikte hedef koymak, plan yapmak, ilişkiyi sağlam tutar.
NİŞANLILAR
Nişanlılık döneminde çiftler finansal beklentilerini mutlaka konuşmalı ve finansal durumlarıyla ilgili dürüst olmalı. Eğer bir gelecek planladıysanız, para da aşk kadar önemli. Bu dönemde baş gösteren en temel konu ise düğün masrafları oluyor. Düğün borcunun altına girmek yerine doğru seçimler yapmak için birlikte enine boyuna düşünmek önemli. Tabii düğün sonrası hayatınız için de planlar yaparsanız, birlikte iyi bir finansal gelecek inşa edebilirsiniz.
SEVGİLİLER
İlişkinin bu erken aşamasında çiftler genellikle para konularını ya daha yüzeysel konuşur ya da hiç konuşmaz. Oysa birbirlerinin harcama alışkanlıklarını tanımaları, parasal değerleri hakkında fikir sahibi olmaları iyi olur. Bu aşamayı daha ciddi bir ilişkiye geçiş yapmadan önce finansal uyumluluğu değerlendirmek için fırsat gibi görün.
TEMEL KONULAR