Giriş
Ev kredisi, araba kredisi, ihtiyaç kredisi, kredi kartı, eş dost borcu... Bütün dünya borç kullanıyor... Ancak borcun sorun haline gelmemesi için önemli olan, kendiniz için uygun oranda borçlanmanız.
Her konuda olduğu gibi borç konusunda da denge çok önemli. Aşağıdaki soruları yanıtlayıp borç sorununa ne kadar yakın olduğunuzu görün.
Kredi kart limitinizi sürekli aşıyor musunuz?
❒ Evet ❒ Hayır
Kredi kartı borçlarınızı ödemekte zorlanıyor musunuz?
❒ Evet ❒ Hayır
Nakit avans limitinizi sık kullanıyor musunuz?
❒ Evet ❒ Hayır
Genellikle borçlarınızı borçla mı ödüyorsunuz?
❒ Evet ❒ Hayır
Çevrenizdekilerden borç istemeye başladınız mı?
❒ Evet ❒ Hayır
Borç yüzünden giderlerinizi, faturalarınızı ödemekte zorlanıyor musunuz?
❒ Evet ❒ Hayır
Borç yükünüz uykularınızı kaçırıyor mu?
❒ Evet ❒ Hayır
CEVAPLARINIZI DEĞERLENDİRİN
1 EVET
■ FİNANSAL HUZUR
Borcunuzu her ay düzenli ve rahatça ödeyebildiğiniz sürece durumunuz sağlıklı görünüyor. Kredi notunuza gözünüz gibi bakın.
2-3 EVET
■ BORÇ SORUNU KAPIDA
Her borç ödenir! Yeter ki borcunuzun neden oluştuğunu bilin, anlayın ve çözüme hazır olun. Borcunuzu önce azaltmak sonra tamamen yok etmek için liste yapın. Tüm borçlarınızı, faiz miktarını ve vadesini yazın. Listenin en üstüne, en yüksek miktarı değil, en yüksek faizli borçlarınızı koyun ve ona göre geri ödeyin. Kontrol sizde olsun.
4 EVET
■ ÇATIRDAMA SESLERİ
Kaktüs moduna geçin. Bir süre sadece temel ihtiyaçlarınız için harcama yapın, hayatınızı küçültün. Böylece artıracağınız her kuruşu borç ödemek için kullanırsınız. Gelirinizin yarısından fazlası borç ödemelerine gidiyorsa, ek gelir elde etmek en iyi çözüm. Eşiniz varsa ve çalışmıyorsa el işi, yemek yaparak aile bütçesine katkı sağlayabilir. Bu geçici dönemi birbirinize kenetlerek organize edin. Borca değil, çözüme odaklanın.
5-6-7 EVET
■ ALARM ÇALIYOR!
‘Zor karar anı’ gelmiş gibi görünüyor. Bazen ne yaparsak yapalım borçları kapatamıyor olabiliriz. Bazı şeyleri geçici olarak değiştirmeden ödeyemiyorsanız, ‘‘zor karar’ı verin! Bu durumda satılabilecek bir şey varsa (ev, araba, tarla, hisse vb.) satmaktan çekinmeyin. Harekete geçip bir şeylerden feragat edin. Hayatta her şey hepimiz için. Finansal durumunuzu toparladıktan sonra yeniden alabilirsiniz.
7 HAYIR
■ GÜZEL HABER!
İşler sizin için gayet iyi görünüyor. Borç sorununuz yok. Her zaman ‘Kazandığından az harcamak’ ana prensibiniz olsun. Hedeflerinizi gerçekleştirmek istiyorsanız birikim yapmaya devam edin.
ÇOCUKLARINLA KENETLENiN
SORU: Boşandım, çocuklarım hâlâ babalarının sunduğu hayat standardını sürdürmek istiyor ama benim o kadar gücüm yok. Borç içinde kıvranıyorum. Beni anlamıyorlar. ● Gülser
CEVAP: Çocuklarını karşına al. Gelirini açıkça söyle. Birlikte bütçe yapın. Onlara bu bütçe dahilinde yaşamak zorunda olduğunuzu söyle. Yaşları uygunsa, istedikleri harcamalar için ev bütçesine katkı yapmalarını da isteyebilirsin.
BORCUNU AİLENDEN GİZLEME
SORU: 19 yaşındayım ailemden gizli acil ihtiyaç kredisi almak istiyorum, ailemin haberi olur mu? ● Necati
CEVAP: 18 yaşın üstündekiler istediğini yapabilir. Lakin, ailene durumunu açıkça anlat, belki birlikte farklı bir çözüm yolu bulursunuz. Zor durumlarımızda moral ve destek her şeyden önemli.
SİZİNKİ HANGİSİ?
KÖTÜ BORÇ: Neden olduğunu bilmediğiniz, plansız borçlar.
ÖRNEK: İnternet alışverişinde nasıl olduğunu anlamadan sepeti doldurup hâlâ taksitini ödemeniz gibi.
İYİ BORÇ: Amacı olan, gelire uygun, kendi risk algınıza ve hedeflerinize uygun, doğru oran ve koşullardaki borçlanma.
ÖRNEK: Doğru yerde, doğru zamanda, doğru fiyata aldığınız evin kredisi veya kendinizin/çocuklarınızın eğitimi gibi.
BRAD PITT: KENDİ FIRSATIMI YARATIRIM
● NET VARLIK: 300 milyon dolar.
● HAYALİ: Üniversiteden mezun olmasına çok kısa bir süre varken, profesyonel oyuncu olmak tutkusuyla, cebinde 325 dolarla Amerika, California’nın yolunu tuttu.
● ÇOK ÇALIŞTI: Ünlü olmadan önce geçinebilmek için garsonluk, şoförlük, araba tamirciliği yaptı. Tavuk kostümüyle broşür dağıttı.
● GAYRİMENKULE DÜŞKÜN: Birçok ülkede evi var. Film çekimi için gittiği şehre aşık olup ev alıyor.
● ANGELINA: Angelina Jolie ile bir türlü sonuçlanamayan boşanma sürecinde en temel sorun para. Angelina Jolie kendisini 6 çocuğu için nafaka ödememekle suçluyor.
● OTOMOBİLİ: Çevre duyarlılığı ile bilinen Brad Pitt, 118 bin dolarlık enerji dostu otomobil kullanıyor.
● KENDİNE YATIRIM: Her sene kendini geliştirmek için yeni bir hobi ediniyor. Resim dersi almak gibi.
● GÖNLÜ BOL: “Yapılması gerekeni, doğru olanı yapıyorum” diyerek, ihtiyaç sahibi bölgeler için büyük meblağlarda yardım yapıyor ve etkinliklerde sahneye çıkıyor.
● MOTTOSU: “Doğduğum yerde oyunculuk, asla önemli bir iş gibi algılanmadı. Ben de ‘Fırsat bana gelmezse, ben ona giderim’ dedim ve gittim.”
PARA NOTU: 7
‘3 günlük dünya’ diyenlerden. Eğlence ve keyif için harcamayı seviyor ancak bir yandan da paylaşmayı unutmuyor.
