Çocuklar neden başarısız olur?

John Caldwell Holt, çocukların öğrenme güçlükleri ve derslerdeki başarısızlıkları üzerine araştırmalar yapan Amerikalı bir eğitim uzmanı. Holt, “Çocuklar Neden Başarısız Olur?” adlı kitabında, çocukların başarısız olmadığını, bizler tarafından başarısızlığa itildiklerini dile getiriyor. Yolu bir şekilde eğitimden geçen herkese önemli tavsiyelerde bulunan Holt, ‘başarısızlık’ kavramına farklı bir açıdan yaklaşıyor.

***

Holt, her çocuğun keşfedilmeyi bekleyen gizli bir hazine olduğunu vurguluyor. Ona göre çocuklar; azimli, inançlı, idealist ve kararlı kaşiflerle karşılaşmayı bekleyen hazinelerdir. Bu karşılaşmayı gerçekleştiremeyen öğrenciler, zaman içinde ilgi ve isteklerini yitirir. Onların, kaybedeni oynamaktan başka çareleri yoktur. Öğrencilere sıfatları biz öğretmenler veririz; tembel öğrenci, ilgisiz çocuk, zeki öğrenci, başarısız çocuk vb. Hiçbir çocuk başarısız olarak doğmaz. Her çocukta gelişmeye, geliştirilmeye müsait bir yön vardır. Bu ilke öğretmenlerin, hatta tüm bir eğitim sisteminin temel taşı olmalıdır. Bebeğin ilk üç aylık gelişim evresinde öğrendiği hızla öğrenecek bir yetişkin ancak on binde bir çıkar.

***

Neden ve nasıl olur da sürekli ilerleme kaydeden bir çocuk, daha sonra okul yaşamında birden gerilemeye başlar? Bizler mevcut eğitim sistemiyle çocukların sonsuz kapasiteye sahip zekalarını köreltiyoruz. Sudan çıkmış bir balık misali öğrenciler önce bir çırpınıyor, ardından da zeka ölümü gerçekleşiyor. Aslında zekaya yanlış bir bakış açısıyla yaklaşıyoruz; zeka çocuğun yaşamı anlamlandırma tarzı, onun hayata bakışıdır. O küçük penceresine okuldaki eğitimle koca bir dünyayı sığdırmaya çalışır. Bizler ona dünyadaki her şeyi, her olayı, herkesi bizim istediğimiz tarzda anlamaya mecbur olduğunu söylüyoruz. Öğrenciye hayatı nasıl gördüğünü sormaz, onun yerine nasıl görmesi gerektiğini söyleriz. Okullarda gerekli gereksiz şeyleri belirli bir düşünme sistematiği içerisinde yoğunlaştırılmış olarak öğretiyoruz.

***

Çocuklar, ne çok gereksiz şey öğrendiklerini zaman ilerledikçe görecekler. Eğitim dediğimiz süreç, aslında çocuklara korkutarak bir şeyler yaptırmayı hedef alan, onları başkaları karşısında küçük düşürmeye, yanlış davranmaya yönlendiren bir takım etkinliklerdir. Çocuklar risk almak, denemek, zor olanı yapmak istemiyor, çünkü korkutmuşuz onları. Bizim için ideal öğrenci; pasif, itaatkâr ve söz dinleyen öğrencidir. Halbuki çocuklar merak ettikleri sürece bir şeyler öğrenir. Eğitim, onları daha meraklandıracak bir süreç olmalıdır. Eğitim, çocukların beş duyu organlarını geliştirmeye yönelik olmalıdır. Aslında onların dünyalarına girmek çok kolayken, ne yazık ki biz hep zor olanı tercih etmişiz.