Giriş
Mozart’ın müziği neden bu kadar popüler, Mozart’ı dinlemek bebeğin IQ katsayısını yükseltebilir mi? Belki de beyin ile ilgili hurafelerden biri, bebeğinize klasik müzik dinletmenin zekasını artıracağı yönündeki bu görüştür. Ne yazık ki bu fikri destekleyen herhangi bir bilimsel veri bulunmuyor, ancak varsayım inatla sahnede kalmaya devam ediyor.
***
‘Mozart Etkisi’ terimi, 1991 yılında Fransız Dr. Alfred A. Tomatis tarafından ortaya atıldı. Dr. Tomatis, belirli müzik türlerini dinlemenin belirli hedeflere ulaşmada yardımcı olacağını iddia etti. Mozart dinlemenin depresyon sorununa çözüm olacağını ve öğrenme güçlüğü çekenlerin konuya yoğunlaşmasını sağlayacağını ileri sürdü. İlerleyen süreçte konuya ilgi duyan Dr. Frances Rauscher ve Dr. Gordon Shaw, bu iddiaları araştırdı. Araştırmanın sonuçlarını 1993 yılında Nature dergisinde yayınladılar.
***
Bir grup üniversite öğrencisi ile yapılan bir çalışmaya dayanarak yazılan bu makalede, klasik müziğin zihinsel beceriyi kısa süreliğine uyardığı belirtiliyor. Makaleye göre, öğrenciler Mozart’ı dinledikten sonra kendilerine verilen problemleri çözmede daha başarılı oluyorlar. Araştırmacılar, bu etkiyi IQ ölçeğinde sekiz-dokuz kademelik bir artış olarak özetledi. Dr. Tomatis’in savı ve bu araştırma başlangıçta fazla ilgi çekmedi.
***
Bu fikir, Don Campbell’ın 1997'de yazdığı ‘Mozart Etkisi’ isimli kitabından sonra geniş kitlelere ulaştı. Campbell’ın kitabı çok satanlar listelerinde yer aldı. Zeka seviyesini artırmak hiç bu kadar kolay olmamıştı. Bu sonuçlar insanların dikkatini çekti. Lise öğrencileri sınavlarına çalışırken Mozart dinlemeye başladı. Rauscher bir sonraki deneyinde, Mozart’ın müziğinin farelerin labirent deneylerinde öğrenme yeteneklerini artırdığını ileri sürdü. Bilim insanları başka bestecilerin bestelerini de değerlendirdi. Diğer klasik müzik yapıtlarının da aynı etkiyi yarattığı öne sürüldü.
***
Ama asıl patlama Mozart dinlemenin bebeklerin zeka düzeyini artırdığına dair söylentiler çıkınca gerçekleşti. Genç dahiler yaratma heveslisi hırslı anne-babalar Mozart çılgınlığına kapıldı. Mozart’ın müziği doğumhanelerde çalınmaya başladı. Aslında ilginç olan nokta, Mozart’ın müziğini dinleyerek bir bebeğin zekasının gelişeceğini öne süren tek bir deneyin bile yapılmamış olmasıydı. Klasik müziğin bebekleri daha zeki yaptığı düşüncesi gazeteler, dergiler ve televizyonlarda sayısız kez tekrar edildi. Hâlâ da devam ediyor...
***
‘Mozart Etkisi’ne karşı uyanan bu muazzam ilgi, bilim camiasının bu olguyu daha yakından incelemesine yol açtı. ‘Mozart Etkisi’ olarak adlandırılan yaklaşık 40 çalışma incelendi. Bu analizlerde, klasik müziğin zekayı geliştirdiğini gösteren sıfır kanıt olduğu bulundu. Yapılan çalışmalar, ‘Mozart Etkisi’ olgusunu geçersiz kılsa da aynı şeyin müzik eğitimi için geçerli olmadığını söylemekte yarar var. Çocuğunuza klasik müzik dinletmek IQ gelişimine katkı sağlamaz, ancak enstrüman çalmayı öğrenen çocuklar daha gelişmiş akıl yürütme yeteneğine sahip olurlar.
