Giriş
2021-TYT’de Türkçe testinde hatalı olduğu iddia edilen 9. sorunun yankıları devam ederken, aynı testte iki hatalı sorunun daha olduğu gündeme bomba gibi düştü. YKS’de sorduğu uzun Türkçe ve zor matematik sorularıyla adayları bunaltan ÖSYM, bu kez aynı sıkıntıyı kendisi yaşamaya başladı.
ÖSYM, TYT’de Türkçenin 32. ve 38. soru köklerinde anlatım bozukluğu yapmış. Soru köklerinde yapılan bu anlatım bozuklukları, paragraf sorusu olduğu için anlamı da doğrudan etkiliyor. Sözü edilen bu hatalar, ÖSYM’nin kesinlikle yapmaması gereken hatalar!
Bu hatalı soruları, Ordu Lisesi Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni Murat Candaş ile tartıştık. İşte Candaş’ın bu konudaki değerlendirmeleri…
***
32. soru kökünde geçen ifade: “Bir insan, doğuştan yeteneği düşük olduğu bir alanda başarılı olabilir mi?” şeklinde yazılmış. Yeteneğin düşük olması yanlış bir kullanımdır. Türkçede buna yanlış anlamda sözcük kullanımı denir. Ayrıca “doğuştan” kelimesi de yanlış yerde kullanılmış.
Bu cümle: “Bir insan, yeteneğinin doğuştan kısıtlı olduğu bir alanda başarılı olabilir mi?” ya da “Bir insan, yeteneğinin doğuştan yetersiz veya sınırlı olduğu bir alanda başarılı olabilir mi?” şeklinde düzeltilebilir.
Kısacası zor sorulardan biri olan 32. soruda soru kökünde anlatım bozukluğu yapılmış. Ben 23 yıldır eğitimde Türkçenin doğru kullanımı için öğrencilerime örnek olmaya çalışıyorum. Hatta pek çok öğrencimize onur belgesi verirken Türkçenin doğru ve etkin kullanımını göz önünde bulundurarak bu belgeleri veriyoruz. ÖSYM gibi seçkin bir kurumun böylesi önemli bir sınavda Türkçenin doğru kullanımıyla ilgili daha dikkatli olması gerekirdi. Bu anlatım bozukluğu, seçeneklerdeki doğru cevabı etkilemese de gençlerimizin sınav esnasında daha da tedirgin olmalarına yol açmış olabilir.
***
TYT 2021 Türkçe 38. soruda soru kökünde anlatım bozukluğu yapılmış. Soru kökü şu şekilde: “Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi duygularımızı inkâr etmemizin nedenlerinden biri değildir?” ifadesi, anlatımı bozuk bir ifadedir. ‘’Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi duygularımızı inkâr etmemizin nedenlerinden biri değildir?’’ demek daha doğru olurdu ya da ‘’Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisinin duygularımızı inkâr etmemizin nedenlerinden biri olduğu söylenemez? şeklinde sorulması gerekirdi. Türkçenin doğru kullanımı böylesi sınavlarda çok önemlidir ki gençlerimize ve çocuklarımıza örnek olabilelim. Dilimizin olanaklarını ve zenginliklerini gösterebilelim.
