Giriş
Benim de sorum kira tespit davaları ile ilgili. İşyerini kiraya veren malik kabul edelim ki 150.000 TL kira talep etti, mahkeme 100.000 TL’ye hükmetti. Kabul edilmeyen 50.000 TL için ceza tayin olunuyor mu? Açılan davalarda kiracının korunması eşitlik ilkesine aykırı, mahkeme bilirkişi tayin ediyor, bilirkişiler çoğunlukla düşük kira bedeli tayin ediyor. Bu da ihtilafın büyümesine neden oluyor. Oysa kira sözleşmesi bitiminde kiraya verenin tahliye etme hakkı olsa hem taraflar yeni kira bedeli konusunda anlaşabilir, hem de uzun davalara gerek kalmadan tahliye sağlanır değil mi? P.A.B.
Okuyucum konu ile yakından ilgili, doğrusu konu hakkında muhtelif düşünceler olabilir ve kendisinin ileri sürdüğü hususlar da akla ve mantığa çok uzak değil ancak doğrusu kira ile ilgili yasa gündeme geldiğinde 6570 sayılı yasanın gerekçesi hep akıllardadır: “Bu yasa kiracıları korumak için çıkarılmıştır” dolayısı ile halen de öyle gitmektedir. Ancak bir tarafın korunması eşitlik ilkesine aykırı değil midir? Aykırıdır tamam, ancak bence bir husus hep eksik kalmaktadır, bu da konunun sosyal ve ekonomik bağlantısıdır. Kira seviyeleri de arz ve talep dengesine bağlıdır. Arz edecek çok gayrimenkulünüz olursa fiyat otomatik olarak düşer. Talep çok olur da arz eksik ise fiyat artar. Siz istediğiniz kadar kural getirin, bu denge sağlanmazsa fiyat dengesi bulunmaz. Mesela bugün meskenler için yüzde 25 zam kuralı koyulmuş olmakla ihtilaflar önlenmiş midir? Hayır, ihtilaflar halen dağ gibi. Dolayısıyla önce ekonomik denge sağlanmalıdır. Evet bugün kiracı kesimi mağdurdur ama yüzde 25 artış kuralı kiracı kesiminin mağduriyetini önleyememiştir. Üstelik kira tespit davası açıldığında bilirkişilerin düşük kira tespiti yaptığı fikrine katılmıyorum. Konu hakkında yasal mevzuatı da bilen bilirkişiler tayin olunduğu takdirde rayice uygun tespit yapılmaktadır. Konuya hakim olmayan kimseler tayin olunursa elbette yanlış rapor kaçınılmazdır.
Konu sosyal bir problem halini almıştır, mahkemelerin dosya durumu dağlar gibidir, davaların bu nedenle uzaması taraflar için sıkıntılı bir durum yaratmaktadır. Öncelikle olayın ekonomi kuralları içinde halinin düşünülmesi arz-talep dengesinin sağlanması şarttır, ancak bu kısa zamanda olacak bir iş olmamakla birlikte öncelikle bu hususun kabulü gerekmektedir. Bugün için problem sıkıntı yaratmaktadır, işler suç işlemeye kadar gitmektedir. Bu kadar dertleştikten sonra okuyucuma şunu da söyleyeyim ki talep edilenden az kira tespiti yapıldığı hallerde reddedilen kısım için ceza tayini yoktur, sadece masraf ve karşı taraf avukat ücretleri devreye girer, bu da doğaldır.
