Giriş
Hédonisme, Yunanca ‘edone - zevk, keyif’ sözcüğünden türetilen, Fransızca bir kelime. Hedonizm ‘zevk ve sefa düşkünlüğü’ demek. Hedonizm felsefesine göre biz insanların varlık amacı, sıkıntıdan kaçmak ve haz peşinde koşmak… İyi-kötü tanımı, algısı hepimizin koşullarına, kişiliğine, yaşadıklarına ve zamanın ruhuna göre farklı olduğuna göre hedonizm yani hazcılık genel ahlakla değil, öznel, kişiye göre değişen ahlakla ilgili bir durum.
Bu yaklaşım insanların karar, tercih ve eylemlerinin temel belirleyicisinin haz ve üzüntü olduğunu savunduğu için tatmin duygusu oluşturan şeyleri iyi kabul edip onlara ulaşmaya çalışırken tersine de kötü diyor, onlardan da kaçmak istiyoruz. Kısacası hepimizde hedonizm var. Her şeyde olduğu gibi mühim olan derecesi, makul seviyeyi tutturmak…
İYİ Kİ HEDONİK ADAPTASYONUMUZVAR
İnsan, hem karmaşık hem de yalın dengeler sistemidir. Her şeyin bir karşılığı, ipin ucunun kaçmasını önleyecek zıttı var. Yani hedonist olma halimizi abartırsak bu sefer de o çok büyük arzu duyduğumuz, çok istediğimiz şeyleri elde ettiğimizde iyi hissetme, zevk alma halimiz azalıyor.
Eski duygu durumuna geri dönüyoruz ki psikologlar buna ‘hedonik adaptasyon’ diyor. Halk dilinde ‘heves kaçması, alışmak, ilk zamanlardaki isteğin kalmaması’ olarak ifade ediyoruz. En güncel örneklerinden bazıları, evden çalışma, hiç kalkmadan dizi seyretme, okula gitmeme, heveslerinin fena halde kaçması olabilir mi mesela?
İlave olarak, bu tanım insanın olumlu-olumsuz her türlü durumu, bir süre sonra alıştığı bütün duyguları için kullanılıyor. Ki şu anda pandemi ile bunu bilfiil tüm dünya deneyimliyor. COVID-19 nedeniyle hayatımızı olumsuz etkilediğini düşündüğümüz birçok olumsuz faktörü içselleştiriyor, onlarla yaşamaya alışıyor, adapte oluyoruz.
KEYİF ALAMAMA DURUMU
Bir de işin ‘anhedoni’ versiyonu var. Psikolojik bir rahatsızlık olarak tanımlanan bu durum da mutsuzluk, hiçbir şeyden keyif, hayattan zevk alamama diye özetleniyor. Anhedoni, spor, müzik, hobi, sosyal aktivite, cinsellik gibi her konuda söz konusu olabiliyor.
Anhedoni, insanın yaşamını olumsuz yönde etkileyen ve mutlaka hekimler tarafından tedavi gerektiren bir rahatsızlık. Tedavisi için tıbbi destekle birlikte, gece uykusunun kontrol edilmesi, sağlıklı beslenme, eğlenceli televizyon programları, spor ve egzersizler, alışveriş ve dans gibi insanı mutlu edecek, eğlendirecek aktiviteler önemseniyor.
