Giriş
Sıklıkla duyduğumuz şeylerden biri “çocuklarınızı kıyaslamayın.” Elbette ebeveynler de bunu dikkate alıyor ve çocuğu başka çocuklarla kıyaslamıyor. Açıktan bir kıyaslama yapılmıyor ancak zaman zaman cümlelerdeki alt mesajlar farklı anlamlar barındırabiliyor. Uzman Psikolojik Danışman Şule Acar konu hakkında bilgiler verdi.
Bebeklik döneminde boyu, kilosu, uykusu, beslenmesi, büyüdükçe yürümesi, konuşması, becerileri, okul çağında dersleri, başarıları hep konuşulur. Eğer “yeterince iyi değilse” daha iyi olan kardeş, arkadaş, kuzen, komşu çocuğu örnek verilir. “Hiç çalışmadan matematikten 90 almış. Sınavı da ilk girişinde kazandı. Bak arkadaşın ne güzel yaptı.” Bu örnekler verilirken alttan alta özendirilir ki motivasyon da sağlansın. Yetişkinlerin bu tutumu sebebiyle çocuğun arkadaşlarına olan bakışı değişiyor. Sevginin yerini rekabet alıyor. Arkadaşını sevmesi gerekirken kıskandığını hissettiği için kendine de öfkeleniyor. Bu durumu kimseyle paylaşamadığı için de içine kapanıyor. Arkadaş ilişkileri ve özgüveni zarar görüyor. Başkası yapabilmişse sen de yapabilirsin.” mottosu her konuya genellenirken çocuğun kapasitesini ve becerilerini görmezden gelmiş olabiliyoruz. Çocuk “her şeyi” yapamadığında da kendini başarısız hissediyor. Çocuğa yüklenen beklentiler zaten belli bir kaygı yaratıyor. Bir de çocuğu motive etmek için “sen her şeyi yaparsın” mesajları çocuk üzerinde kaldıramayacağı bir baskı oluşturuyor. Çocuk hedefe ulaşsa bile bunu sürdürebilmekle ilgili kaygı yaşıyor. Bulunduğu yerden daha alt bir konuma düşmekten korkuyor. Bu yüzden kendini yetersiz ve beceriksiz hissediyor. Hedefler belirlenirken çocuğun kişiliği, ihtiyaçları, ilgileri yetenekleri ve kapasitesinin göz önünde bulundurulması gerekiyor. Başarının yüceltilmesinden kaçınmak, çocuğun çabası ve emeğinin değerli olduğunun vurgulanması çok daha önemli.
