Giriş
Özellikle ilk hamileliklerde ve kız bebeklerde en sık görülen problem!
Yenidoğan bebeklerde en sık görülen kas-iskelet sistemi problemlerinden bir kalça yetmezliği ya da gelişimsel kalça displazisi. Bebeklerde kalça displazisi yenidoğan muayenelerinde en sık rastlanan sorunlar arasında yer alıyor. Dünyada her 1000 doğumda 1 bebeğin Gelişimsel Kalça Displazisi (GKD) olduğu düşünülüyor. Erken tanının çok önemli olduğu bu sorun için tedavide geç kalınması durumunda ömür boyu süren kalça problemleri oluşuyor.
Yenidoğan bebeklerde en sık görülen kas-iskelet sistemi problemlerinden bir kalça yetmezliği ya da gelişimsel kalça displazisi. Erken tanının çok önemli olduğu bu sorun için tedavide geç kalınması durumunda ömür boyu süren kalça problemleri oluşuyor. Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Kubilay Beng Gelişimsel Kalça Displazisi'ni (GKD) ve tedavi yöntemlerini anlattı.
HER 1000 YENİDOĞANDAN BİRİNDE GKD VAR!
Bebeklerde kalça displazisi yenidoğan muayenelerinde en sık rastlanan sorunlar arasında yer alıyor. Dünyada her 1000 doğumda 1 bebeğin Gelişimsel Kalça Displazisi (GKD) olduğu düşünülüyor. Genel olarak kalça yetmezliği şeklinde tanımlanan sorun aslında geniş bir alan. Bebeklerdeki kalça problemleri sadece kalçanın çıkık olduğu durumlarda değil aynı zamanda kalçanın yuvasında olmasına rağmen yuvanın çatısının yetmezliği bulunan durumlarda da görülebiliyor. Bu bölgedeki sorunların tedavi edilmesi gerektiği için daha kapsayıcı bir terim olan Gelişimsel Kalça Displazisi yani Gelişimsel Kalça Yetmezliği ismi kullanılıyor.
SEBEBİ BİLİNMİYOR ANCAK TEDAVİSİ VAR!
Kalça yetmezliği ya da Gelişimsel Kalça Displazisi'nin neden oluştuğu tam olarak bilinmiyor. Bu sorunun oluşmasında bazı risk faktörlerini amniyon sıvısı düşüklüğü, ters doğum ve ailede benzer bir öykü bulunması olarak sıralayabiliriz. Ayrıca ilk gebelikte rahmin henüz tam gevşemediği durumlarda bebeğe baskı uygulayarak bu durumu tetiklemesi ihtimali var.
İLK HAMİLELİKLERDE VE KIZ BEBEKLERDE DAHA SIK GÖRÜLÜYOR
Bahsettiğimiz bu nedenlerle ilk hamileliklerde kalça displazisi görülme sıklığı daha fazla oluyor. Ayrıca bu rahatsızlık doğuştan gelen farklı sendromların ve hastalıkların bir parçası olarak da ortaya çıkabiliyor. Sorun kız bebeklerde erkeklere oranla daha sık görülüyor ama her iki cinste de erken teşhis ve tedavi çok önemli olduğu için kontrollerin zamanında yapılması gerekiyor.
DOĞUMDAN YAKLAŞIK BİR AY SONRA KALÇA ULTRASONU ÖNERİLİYOR
Bebeklerde doğumdan sonraki ilk kontrollerden biri kalça muayenesidir. Yenidoğan muayenesinin bir parçası olarak fiziksel muayene yapılır. Sonrasında genellikle 1.ay civarında ultrason önerilir. Çünkü bebek doğduktan sonra da kalça gelişimi devam eder. İlk ultrasonu 1.ay sonunda yapmak durumla ilgili daha doğru bir fikir verecektir. Özellikle ilk 1 ayda fizyolojik dediğimiz normal sınırlarda bir kalça yetmezliği görülme olasılığı çok yüksektir. 1. aya dek bunların önemli bir kısmı toplanır ama 1. ayda yapılan ultrasonla, hâlâ fizyolojik yani normal sınırlarda olan kalça problemleri ile karşılaşabiliriz.
SORUNUN TAKİBİ VE TEDAVİYE ERKEN BAŞLAMAK ÇOK ÖNEMLİ
Böyle bir durumda ultrason 3. ayda tekrar edilmelidir. 3. ayda da halen yetmezlik devam ediyorsa o zaman tedaviye başlamak gerekir. Ancak ultrasonun bir yapılma sınırı vardır. Genelde bebek 6 aylık olana kadar ultrason uygulanabilir. 6. aydan itibaren bebekteki kıkırdak yapının kemikleşmeye başlaması ile kalçanın ultrasonla gözlemlenmesi olasılığı gittikçe düşer. 6. aydan sonra direkt röntgenografi ile değerlendirmelere devam edilir. Erken tanı ve tedaviyle çoğu çocuk sorun yaşamadan normal olarak gelişebilir. Tedavide geç kalınması durumunda ise ömür boyu süren kalça problemleri ile karşı karşıya kalınır.
ERKEN TEŞHİSTE TEDAVİ GENELLİKLE AMELİYATSIZ HALLEDİLEBİLİYOR
Erken teşhis edilen vakalarda genellikle ameliyat gerekmez. Kalça çıkığı ve kalça yetmezliğinde Pavlik Bandajı kullanımı ilk tercih edilen yöntemdir. Bunun sebebi çok fonksiyonel bir cihaz olmasıdır. Çocukta hem kalça başının yuvanın içerisinde, merkezi olarak kalmasını sağlar hem de çocuğun hareket etmesine izin verir. Bu sayede kalça çıkığı olan çocukta kalça yavaşça yuvanın içine girer ya da yetmezliği olan çocuklarda kalça yuvasının gelişimini tamamlamasına yardımcı olur. Kalça başı yuvanın içinde ne kadar çok hareket ederse birbirlerine uyumu o kadar artar. Tedavi ilk 6 ayda yapılırsa başarı oranı yüzde yüze yakındır. Tedavide gecikildiğinde ameliyat gerekebilir ve hiç tedavi yapılmazsa hayat boyu kalıcı olan sorunlar meydana gelir.
