Selen Serdaroğlu / Posta.com.tr | Okula yeni başlayan küçük çocuklarda sıkça görülen okul fobisi, ailelerin önemli sorunları arasında. Okulun başladığı ilk günlerde özellikle ilk defa ailesinden, annesinden ve babasından ayrılacak küçük çocuklarda ayrılma korkusu ile görülen okul fobisinin temelinde bazı durumlarda terk edilme korkusu da yatabliyor. Bu anlamda okul fobisi basit bir şekilde geçiştirilebilecek bir konu değil.

Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Cemil Çelik, okul fobisinin psikolojik belirtileri arasında genellikle okula gitme düşüncesi ile başlayan sıkıntı ve kaygı hali, panik atak, dikkat dağınıklığı, yalnız kalma korkusu, uyku sorunları ve mutsuzluk hali hissetme durumu olduğunu belirtiyor. Ancak okul fobisi sadece psikolojik değil, fizyolojik bazı sıkıntılar da yaşatabiliyor. Karnım ağrıyor diyen çocuğunuz gerçekten karın ağrısı çekiyor, terleyebiliyor, titreme nöbeti geçirebiliyor. 

Okul fobisinde bunun yanı sıra fizyolojik olarak bulantı, kusma, karın ağrısı, halsizlik, terleme ve titreme gibi semptomların görülmesi de mümkündür. 

Hemen hemen her okul döneminde okul fobisi üzerine, okul fobisi nedir, neden olur temalı sorular da araştırılıyor. Okul fobisini "okul çağına gelmiş çocukların okula gitmek istememeleri ve okuldan korkmaları" şeklinde tanımlayabiliriz. Bu yazımızda okul fobisine dair tüm detayları, okul fobisi belirtilerini ve tedavi şekillerini, buna ek olarak okul fobisi olan çocuğa nasıl davranılmalı? sorularının yanıtlarını Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Cemil Çelik'ten detaylı bir şekilde almaya çalıştık.

OKUL FOBİSİ NEDİR?

Okul fobisi tamamen kaygı bozukluğu spektrumunda değerlendirilen bir rahatsızlık. Söz konusu bu fobik kaygı bozukluğu sıklıkla okul çağı yaklaşmış olan çocuklarda görülüyor. Bilimsel açıklamalara göre söz konusu bu durumun okul çağı yaklaşmış çocuklar üzerinde görülme sıklığı yüzde 5. Yüzde 5 az bir oran gibi görülse de bu oranın hemen hemen her çocukta oluşabilen hafif kaygı ile seyreden ve tamamen normal olarak değerlendirilen uyum süreci ile karıştırılmaması gerekiyor. Zira okula uyum süreci sorunları destekleyici aile ve öğretmen yaklaşımıyla ortadan kalkabiliyor. Ancak okul fobisinde ise durum daha karmaşık. 

Okul fobisi çocukta fiziksel ve psikolojik belirtilerle kendini gösteriyor. Hemen her çocukta görülebilen genel kaygı halinden çok daha uzun sürüyor, üstelik çocuğun işlevselliğini ve akademik başarısını etkiliyor. Bu nedenle fobi aşamasındaki okul fobisinde çocuğun tedaviye ihtiyacı oluyor, mutlaka profesyonel yardım alması gerekiyor.

OKUL FOBİSİ BELİRTİLERİ NEDİR?

Okul fobisi hakkında bilinmesi gereken bir diğer konu da tabii ki okul fobisi belirtileri. Doç. Dr. Çelik, söz konusu duygu durum bozukluğunun  fiziksel ve psikolojik belirtiler olarak ikiye ayrıldığını belirtiyor. 

OKUL FOBİSİNİN BEDENSEL – FİZİKSEL BELİRTİLERİ

Okul fobisinin fizyolojik belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterse de genel anlamıyla ön plana çıkan bazı semptomları var.

• Karında ağrı
• Mide bulantısı
• Enerjisizlik
• Ateşlenme
• Sık idrar gelmesi,
• Terleme ve titreme
• Gece idrar kaçması

OKUL FOBİSİNİN PSİKOLOJİK BELİRTİLERİ

Okul fobisinin fizyolojik belirtileri olduğu gibi bazı psikolojik belirtileri de bulunuyor. Bu belirtiler aynı fizyolojik belirtilerdeki gibi kişiden kişiye farklılık gösteren ancak genellikle görülen semptomlar.

1. Yoğun endişe, kaygı hali
2. Panik atak geçirme
3. Hiperaktivite
4. Dikkat dağınıklığı
5. Dikkatte azalma
6. Yalnız kalma korkusu
7. Ayrılmaktan korkma
8. Mutsuz hissetme hali

Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Cemil Çelik'in belirttiği fiziksel ve psikolojik semptomların okul fobisi olan çocuklarda sıklıkla görülen semptomlar. Ancak bunun haricinde de çocukta okula karşı isteksizlik, okuldan kaçma ve benzeri bahanelerle okuldan uzaklaşma gibi birçok eylem de yer alabiliyor.

OKUL FOBİSİ NEDEN OLUR?

Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Cemil Çelik'e "okul fobisi neden olur, okul fobisini tetikleyen durumlar nedir?" diye sorduğumuzda okul çağındaki bir çocukta okul fobisinin oluşmasındaki en temel iki nedeninden birisinin çocuğun aile ile kurduğu bağın az veya çok fazla olması olarak açıklıyor. Bu ilk sebebe göre çocuk okul çağına yaklaştığında okula gittiğinde yalnız kalacağını düşünüyor ve aileden kopmak istemiyor. Bu nedenle okul fobisi gelişiyor.

Okul fobisine sebep olan ikinci durum ise tamamen anne ve babanın çocukla iletişim şekline ve aralarındaki bağa bağlı olarak gelişiyor. Anne ya da baba çocuk okula gittiğinde “seni özledik” gibi cümleler kuruyor ise çocuk doğal olarak okula gitmek istemiyor ve okula gittiği her gün ebeveynlerine ihanet ettiği hissine kapılabiliyor.

OKUL FOBİSİ TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Okul fobisi tedavileri ihtiyaç halinde ilaç tedavisi ve psikoterapi şekilde planlanıyor.

OKUL FOBİSİ OLAN ÇOCUĞA NASIL DAVRANILMALI?

Çocuğunuz eğitim hayatında fobik derecede isteksizlik yaşıyor ve okula gitmekte çekiniyorsa bunun en kısa zamanda önüne geçilmesi ilerleyen dönemler için oldukça önemli.

Doç. Dr. Çelik, çocuğun bu konuda psikolojik ya da fiziksel şiddete maruz bırakılmasının ilerleyen dönemlerde daha büyük sorunlara yol açabileceğini, çocuğun psikolojik anlamda da ciddi zarar görmesine yol açabileceğini belirtiyor ve tedavi sürecini açıklıyor.

Öncelikle çocuğun okul korkusunun bir profesyonel tarafından değerlendirilmesi; ardından profesyonel bir psikiyatrik tedavi yöntemi ile birlikte okula adapte edilmesi ve bu fobiyi yenmesinin sağlanması gerekiyor. Eğer çocuğunuzun okul fobisi olduğunu düşünüyorsanız okul fobisi olan çocuğunuzun öğretmeni ile iş birliği yapmanız, aşırı görülebilecek davranışlarına karşı anlayışlı olmanız ve bir yandan da çocuğunuzun psikolojik destek almasını sağlamanız gerekiyor.