Giriş
Adem-i Merkeziyetçilik Akımı Nedir, Temsilcileri Kimlerdir? Adem-İ Merkeziyetçilik Akımı Eserleri Nelerdir?
Bir devletin merkezi sistem yerine yerel yönetimlerin daha da güçlü hale gelmesi adem-i merkeziyetçilik olarak ifade edilmektedir. Yapı kuruluşu ve işleyişi açısından bir denetim merkezinin gücünün azaltılması olarak da anlatmak mümkündür. Adem-İ Merkeziyetçilik akımı nedir, temsilcileri kimlerdir? Adem-İ Merkeziyetçilik akımı eserleri nelerdir? İşte, merak edilen tüm detaylar.
1900'lü yılların başlarında Osmanlı İmparatorluğu döneminde ortaya çıkan Ademi merkeziyetçilik akımı, ülkenin yerel yönetimlerin daha güçlü hale gelmesini hedeflemekteydi. Tabii bu da doğal olarak demokrasiye adımlar olarak da ele alınabilir.
Bu durumda mutlak güç ve mutlak kararların daha geniş çerçeveye yayılması ve buna uygun şekilde kararlar alınması anlamına gelir. Günümüzde bu uygulama daha kapsamlı ve detaylı şekilde Cumhuriyet üzerinden işlenmektedir.
Adem-İ Merkeziyetçilik Akımı Nedir?
Bir devletin idari yapı ve kuruluş gücünün azaltılması ile birlikte, bu gücün yerel yönetimlere paylaştırılması Adem'in Merkezi içerik olarak ifade edilmektedir. Özellikle Merkezi teşkilata bağlı olmayan ve bağımsız yerel yönetimlerin kendi kararlarını alabilmesine olanak tanıyan Bir akım olarak öne çıkar. Böylece devletin Merkezi gücü azaltılması ile birlikte yerel yönetimler daha güçlü hale gelir.
Özellikle 1902 yılında ortaya çıkan bir akım olmasının yanı sıra, günümüzde birçok temsilcisi ve aynı zamanda eserleri bulunur. Diğer yanına bu bir akım olması ile birlikte aynı zamanda bir siyasi görüşü şeklinde de anlatılabilir. Günümüzü Cumhuriyet kapsamında daha güçlü biçimde ele alınan bir akımdır.
Adem-İ Merkeziyetçilik Akımı Temsilcileri Kimlerdir?
Ahrar fırkasının kurucusu olan Prens ve Bahattin Adem-i merkezdeki bakımının en önemli temsilcisidir. Özellikle de İngiltere ve Fransa'da yaşadığı dönemler o ülkelerin siyasi görüşlerinden etkilenmek suretiyle Osmanlı İmparatorluğu'nda bu akımı geliştirmiştir. Bu konuda daha çok Fransa'da olduğu dönemde yakın ilişkiler kurdu La Pray’den etkilendiğini söylemek gerekir.
Daha sonra ise kurmuş olduğu bir cemiyet kapsamında adem-i merkeziyetçiliğin çok daha büyümesi ve yukarı noktaya çıkması gerektiğini uzun yıllar savundu. Tabii bu durum birçok farklı yerde desteklenmiş olsa bile Kurtuluş Savaşı ile beraber geçerli hale geldiği ve daha yaygın noktaya ulaştığını söylemek gerekir.
Adem-İ Merkeziyetçilik Akımı Eserleri Nelerdir?
Prens Sebahattin ile beraber Jön Türkler takımında yer alan Ahmet Rıza ve takımı da Adem-i merkeziyetçilik akımını benimsemiş kişilerdir. Özellikle de Prens Sebahattin etrafında toplanan bir kısım aydın, bu akımın daha da güçlü hale gelebilmesi için çalışmışlar ve farklı eserler sonuçlardır.
Bunlar içerisinde Terakki dergisi ülkenin dört bir tarafına yayılmış en önemli dönemin eserleri içerisinde yer alır. Bununla beraber birçok farklı makale yine Adem'in merkeziyetçilik akımını savunan ve öne süren birçok eser kapsamında ele alınmıştır. Günümüzde ise hala bu akımın etkileri en iyi şekilde Cumhuriyet üzerinden yansımaktadır. Bu siyasi ve önemli akımın ilk adımları ise 1902 yılında ortaya çıkmıştır.
