Giriş
Şeker fiyatları uçtu, işte fiyatların yükselmesinin sebebi! Fabrikadan çıkışı 6 lira ama piyasada...
Şeker fiyatlarında büyük artış... Ayçiçek yağından sonra şimdi de şeker fiyatları gündemde. Şeker fiyatları piyasadaki fırsatçılar yüzünden kilosu 16 liraya kadar yükseldi. Türkiye'de şeker denince akla ilk gelen Türk Şeker. Aslında Türk Şeker'de her şey normal. Fabrikadan şekerin kilosu 6 liraya veriliyor. Ancak spekülasyonlara göre şeker stokunun ağustos ayına kadar yeteceği konuşuluyor. Bu durum da fırsatçıların işine yaradı. Posta Gazetesi yazarı Murat Çelik de bu fırsatçıların oyununun detaylarını yazdı. İşte şeker fiyatlarının yükselmesinin sebebi...
Şeker fiyatlarındaki artış tüm vatandaşların gündeminde. Geçtiğimiz haftalarda ayçiçek yağında yaşanan tedarik sıkıntısının bir benzeri bu günlerde de şekerde yaşanıyor. Aslında Türkiye'deki şekerin üreticisi Türk Şeker fabrikasından şekerin kilo cinsinden çıkış fiyatı 6 lira. Ancak zincir marketler ve piyasadaki bazı fırsatçılar şeker fiyatlarını ciddi derecede yükseltiyor. Posta Gazetesi yazarı Murat Çelik de şekerdeki bu oyunu bugünkü köşesinde yazdı.
İşte o yazı:
Türkşeker’in ürettiği toz şekerin 50 kg’lık çuvalı, piyasada 700 – 720 TL civarında. O çuvalın fabrikadan çıkış fiyatıysa 300 TL. ‘Nasıl’ını anlatayım…
*
Türkiye’de şeker piyasasını belirleyen kurum Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. yani Türkşeker. Pancar alım fiyatını da Türkşeker belirliyor, şekerin toptan satış fiyatlarını da.
Türkşeker’in internet sitesini ( www. turkseker.gov.tr ) açıp ‘Fiyatlarımız’ başlığına tıkladığınızda ilk sırada ‘Kristal Şeker’ var. Bildiğimiz, en çok tüketilen, beyaz, toz şeker yani. Kristal Şeker’in (50 kg.lık polipropilen torbada) kilogram fiyatı KDV dahil 5 Lira 96 Kuruş.
Yani toz şekerin fabrika çıkış kilo fiyatı yaklaşık 6 lira. 50 kiloluk çuval, düz hesap 300 TL.
*
İnternetteki büyük alışveriş sitelerine girip baktım dün. Türkşeker’in 50 kg’lık çuvalda toz şekeri bir satıcıda 850 TL, bir diğerinde bin TL.
Hadi internetteki fiyatlarda ekstra nakliye vb maliyetler olduğunu kabul edelim. Piyasadaki toptancılara sordum; o çuval, dün 700-720 TL arasında satılıyordu.
Peki bu iş nasıl oluyor? Üreticiden 300 TL’ye çıkan bir çuval şeker, nasıl oluyor da toptancıda 700 TL’den daha yüksek fiyatla satılıyor?
*
Aldığım bilgiye göre durum şu: Türkşeker sadece Tarım Kredi Kooperatifi’ne toptan şeker veriyor. Toptancı esnafına ise şeker satmıyor.
Toptancıyı aradan çıkartıp 5, 3 ve 1 kg’lık paketler halinde, anlaşmalı yerel ya da ulusal zincir marketlere veriyor şekeri.
*
İlk aşama paketleme… Türkşeker, Ankara Şeker Fabrikası’nda ürettiği malı 50 kg’lık çuvallar halinde Amasya’ya yolluyor.
Bu ürün, Amasya’daki paketleme tesisinde 5, 3 ve 1 kg’lık paketler hâline getirilip Türkiye’ye dağıtılıyor.
Piyasada, sadece bu paketleme işleminin Ankara’da değil Amasya’da yapılmasının yarattığı -nakliye sebepli- ek maliyetin en az yüzde 8 olduğu konuşuluyor.
*
Bu kadar değil…
Türkşeker, şekeri paketler hâlinde doğrudan zincir marketlere veriyor ya...
5 kiloluk paketler o marketlerde şu anda ortalama 45 TL’den satışta. Yani şerekin kilosu markette 9 TL. Marketler, bir kişiye tek seferde en fazla 2 adet 5 kg’lık paket satıyor.
Kişi başı maksimum 10 kg. Duyduğuma göre şöyle bir çark dönmeye başlamış piyasada. Misal 5 kişi bir araya geliyor.
Panelvan türü bir araçla yola çıkıyorlar. Her marketten kişi başı 10 kg şeker alarak market, market geziyorlar. (5 kişi, her marketten toplam 50 kg.) 20 market gezdiklerini düşünün, 5 kişi bir günde toplam bir ton şeker toplayabilir.
Kilosu 9 liradan bir ton (bin kg) şekeri 9 bin TL’ye alan ekip, topladığı şekeri kilosu en az 12 TL’den imalatçı ya da toptancıya satıyor.
Kilo başı 3 TL kâr ile. Böylece fabrikadan 300 TL’ye çıkan bir çuval şeker (50 kg x 12 TL) oluyor 600 TL. Üretici aldığı şekeri kullanıyor.
Toptancı ise bunun üzerine kârını koyup satıyor. Yukarıda bahsettiğim 700 -720 TL bandındaki çuval fiyatı işte bu şekilde ortaya çıkıyor
