UV ışınları cildin DNA’sına nasıl zarar veriyor?

Yaz aylarında güneş ışınlarına maruziyetin artması ile birlikte, cilt sağlığı ile ilgili konular da önem kazanıyor. Güneş ışınları cilt hasarını ciddi anlamda artırıyor. Kırışıklıklar, ince çizgiler ve pigmentasyon (deri renginde eşitsizlik veya renk kayıpları) ciltte oluşan hasarın sonucu. Yaşamsal döngünün kaçınılmaz bir sonucu olan yaşlanma faktörü bu hasarın oluşumuna neden olabiliyor fakat yaşlanma, cilt hasarının oluşumunda güneş ışınlarından daha masum. Ciltteki hasarı artıran temel faktör, bilinenin aksine yaşlanma değil, yüzde 90 oranında güneş ışınları.Güneş ışınlarına ve ultraviyole (UV) ışınlarına maruz kalmanın neden olduğu cilt hasarına foto-yaşlanma deniliyor ve yaşlı görünümün altında yatan en önemli neden bu. Ciltteki gözle görülür değişikliklerin yüzde 90'ından sorumlu olan foto-yaşlanma, yaşamınız boyunca maruz kaldığınız güneş hasarının doğrudan bir sonucu. Yaşa bağlı cilt yaşlanmasına engel olmak mümkün değil, fakat sağlıklı bir yaşam sürmek bu süreci geciktiriyor. Öte yandan foto-yaşlanma dediğimiz güneş maruziyeti sonrası oluşan cilt hasarı tamamen önlenebiliyor. Deri dış katman (epidermis), orta katman (dermis) ve alt katman olmak üzere 3 katmandan oluşuyor.Dermis adı verilen orta katman, cildin yapısını destekleyen kolajen, elastin ve diğer lifleri içeriyor. Bu elementler sayesinde cilt çok daha pürüzsüz ve genç bir görünüme sahip oluyor. Cildi etkileyen UV radyasyonu, UVA ve UVB olmak üzere iki farklı dalga türünden oluşuyor. UV ışınları cilde çarptığında, cildin DNA'sına zarar veriyor ve orta katmandaki hücreler, daha fazla hasarı önlemek için dış katmanda melanin üretmeye çalışıyor. Bu da kişinin deri renginin koyulaşması yani bronzlaşması sürecini oluşturuyor. Bu döngüde; vücudun temel bağışıklık sistemi devreye giriyor ve UV ışınlarının taşıdığı radyasyonun cilde nüfuz etmesini engellemeye çalışıyor.UVB ışınları, UVA ışınlarından daha kısa ve güneş yanığınından sorumlu ana ajan. UVA ışınları, daha uzun dalga boyları ile foto-yaşlanma ile ilişkilendirilen hasarın çoğundan sorumlu. UVA ışınları derinin orta katmanına derinlemesine nüfuz ederek kolajen liflerine zarar veriyor. Bu hasar anormal elastin üretiminin artmasına neden oluyor. Olağandışı miktarlarda elastin, metalloproteinazlar adı verilen enzimlerin üretimine neden oluyor. Hasarlı kolajenin oluşumunu artırıyor. Bu işlem günlük UVA maruziyeti ile tekrarlandığında, kuru ve kırışık bir cilt görünümü ortaya çıkıyor. Ayrıca melasma (yüz bölgesindeki kahverengi lekeler), çiller, halk arasında yaşlılık lekesi olarak bilinen aktinik keratoz ve doku değişikliklerinin tümü foto-yaşlanma semptomları arasında yer alıyor. Sadece yaz aylarında değil her mevsimde güneş kremi kullanmak gerekli. Çünkü gözümüzle görmesek bile güneş ışınlarına her zaman maruz kalıyoruz. Düzenli olarak güneş kremi kullanmak sadece cilt kanserini önlemekle kalmıyor, foto-yaşlanma belirtilerini de önlüyor. UVA ışınları için daha geniş içeriğe sahip bir güneş kremi (çinko oksit ve/veya titanyum dioksit içeren) kullanılmal. En az SPF-30 (30 faktörlü) olmalı. Hatta mümkünse oluşan cilt hasarını onarmak üzere formüle edilmiş, DNA onarım enzimleri içeren güneş koruyucular tercih edilmeli.FOTO YAŞLANMA SÜRECİ BAŞLAYANLAR NE YAPABİLİR?Foto-yaşlanma süreci başlamış ve semptomları ortaya çıkmış kişiler, bu hasarı tersine çevirmek için tasarlanan cilt bakım ürünlerini tercih edebilir. Tabii bu konuda uzman hekim tavsiyesi çok önemli. C ve E vitamini, cilt onarımı konusunda oldukça etkili. Cildi stabilize eden ve koyu lekelerin aydınlatılmasına yardımcı olan antioksidanlar da kullanılabilir. Her gece kullanılan yaşlanma karşıtı retinol (A vitamini), sağlıklı ve genç bir görünüm için hücre döngüsünü hızlandırır. Ayrıca yeşil çay tüketimi cilt sağlığı için destekleyici.