Giriş
Elektrikli araç sayısı her geçen gün artıyor. Sadece geçen yılla bu yıl arasında yüzde 160 artış var. Yerli otomobil Togg’un piyasaya çıkmasıyla elektrikliye geçiş hızlanacak. Otomotivin de geleceği bu. Verimlilik ve yakıt maliyeti açısından da bütçeyi koruyan sonuçlar sunuyor. Üstelik çevre dostu, seri ve sessiz...
SIK GÖRMEYE BAŞLADIK
Elektrikli araca geçiş dünyanın her yerinde hızlandı. Bazı markalar yakın gelecekte fosil yakıtlı araç üretimini dahi durduracağını açıkladı. Menzil, şarj, parça, servis ağı... Benzinli ve dizel araç kullanıcıları halen bu konularda önyargılı davransa da teknolojideki baş döndüren gelişim, tüm şüpheleri silecek yeni çözümler sunuyor. Elektrikli araçların trafikte daha sık görülmesi, sunduğu avantajlar, çevreci özelliği artık tüm dikkatleri ‘elektrikli geleceğin’ üzerine çekmiş durumda.
100 km için gereken enerji, 11 kW’lık bir AC elektrikli şarj ile yaklaşık 1.5 saatte elde edilebilirken 180 kW’lık DC’de süre 10 dakikaya iniyor.
‘TOGG’ HEYECANLI GELECEK
Ülkemizde ise elektrikli araç anlamında bambaşka bir heyecan yaşanıyor: Togg. İlk otomobil girişimi Devrim’den 61 yıl sonra tüm hakları Türkiye’ye ait olan tamamen elektrikli yerli otomobil, kısa süre sonra yollarda olacak. Togg’un seri üretiminin yapılacağı Gemlik Kampüsü’nün resmi açılışı ise Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın da katılacağı törenle 29 Ekim’de (yarın) yapılacak. 2023’ün ilk çeyreği sonunda C segmentindeki ilk aracı olan SUV, ardından da C-Sedan modeli yola çıkacak. Bu iki modeli C-Hatchback ve B segmentinde bir SUV izleyecek. Son olarak C-MPV satışa sunulacak.
1560 ADETTEN 4056’YA ÇIKTI
Togg, 2030’a kadar tek bir platformdan 5 farklı modelde toplam 1 milyon araç üretmeyi planlıyor. Türkiye’de birçok marka, elektrikli araç satışına başladı ancak elektrikli araç almayı planlayanlar 500 km’ye kadar menzil sunan Togg’u merakla bekliyor. Sessiz ve seri bir sürüş deneyimi sunan elektrikli araçlar, artan menzille, fiyatlarının fosil yakıtlı araçlarla aynı seviyelere (800 bin-1 milyon lira bandında) gelmesiyle ve daha da önemlisi yakıt ekonomisiyle her zamankinden daha çok dikkat çekiyor. Bu yılın ocak-eylül döneminde 4 bin 56 elektrikli otomobil satıldı. Geçen yıl aynı dönemde 1.560 elektrikli araç satılmıştı. Togg’la bu sayının katlanması bekleniyor.
BENZİNLİ VE DİZELE GÖRE YAKIT AVANTAJI
Elektrikli olsun, dizel ya da benzinli olsun hesabı en çok yapılan konu yakıt. Peki elektrikli araçlar ne kadar ekonomik? Her şeyden önce elektrikli araçlar, benzinli ve dizel araçlardan daha verimli ve enerjinin yüzde 90’ını harekete dönüştürüyor. Benzin ve motorin tüketen araçlarda bu oran yüzde 25-30’larda kalıyor. Yani enerjinin çoğu aktarma organlarındaki sürtünme ve kayıplarla boşa gidiyor. En önemlisi gidilen kilometreye (km) göre tüketim değeri. Otomobiller şehir içinde 100 km’de ortalama 7.5-9 litre arası benzin (güncel fiyatlarla 155-186 lira), 6-7 litre arası da motorin (güncel fiyatlarla 158-185 lira) tüketiyor. Evde şarj edilen elektrikli araç ise aynı mesafeyi 17.5 kWh tüketimle yani 30-50 liraya kat ediyor. Yani beşte birlik bir avantaj söz konusu.
DOLDUKTAN SONRA BEKLEYENE İLAVE BEDEL
Tüketim miktarınıza göre şarj işlemi tüketiminin soket (AC veya DC) tarifesi ile çarpılmasıyla hesaplanıyor. Şarj bittiğinde soketi araçtan çıkarmanız gerekiyor. Aksi halde şarj istasyonunun kullanımını engellemiş olacağınızdan ilave bedel yansıtılıyor.
BAKIM MALİYETİ DE AZ
Elektrikli araçlar sadece yakıt tüketimi değil yıllık bakım maliyetleri açısından da oldukça avantajlı. Yağ, su derdi olmayan ve kolay kolay yıpranmayan elektrikli araçlarda değişen parça genelde polen filtresi oluyor. Bir de balatalar kontrol ediliyor. Elektrikli aracın Motorlu Taşıtlar Vergisi benzinli aracın dörtte biri kadar. Örneğin şu anda sıfır araçta 2 bin 746 lira olan yıllık MTV, 70-85 kW motor gücüne sahip elektriklide 686 lira. Bu da ilave tasarruf sağlıyor.
EVDE ŞARJ EDİLİRSE 40-45 KURUŞ YAKAR
Motor gücü, batarya tipi, aracın ağırlığı gibi birçok değişkene bağlı olmakla birlikte bir elektrikli araç 100 kilometrede ortalama 17.5-20 kilovatsaat (kWh) değerinde enerji tüketiyor. Yani bu, 100 kilometrede 1.8-2 litre benzin tüketimine denk. Aynı yolda benzinli aracın 7.5-9 litre civarında yaktığını belirtmiştik. Ekim ayı tarifesiyle elektrikli araç eğer evde şarj edilirse 100 kilometrede 17.5 kWh X 1.73 lira = 30.2 lira (kilometrede 30 kuruş) yakar. Evde aylık elektrik tüketimi 240 kWh’yi geçiyorsa elektrik ücreti ikinci dilimden tarifelendirilir yani kWh’si 2.60 lira olur. Bu durumda 17.5 x 2.60 = 45.50 liralık tüketim oluşur. Bir başka deyişle evde şarjda 100 km maliyeti ortalama 40-45 kuruş civarı gerçekleşir. Eğer araç ticarethanede şarj edilirse aylık 900 kWh altı elektrik tüketen yerler için kilovatsaat başına düşük tarife olan 3.34 lira baz alınır. Bu durumda ortaya çıkan rakam 17.5 x 3.34 lira = 58.45 lira olur. Ev ve işyerinde fişe takılan araç 8-10 saatte tam şarj oluyor. Diğer bir hesapla 7 kilovatsaat güçle 30 dakikalık bir şarj sonucu 20 kilometre yol gidilebiliyor.
TARİFE ‘AC’ VE ‘DC’YE GÖRE DEĞİŞİYOR
Togg’un piyasaya çıkacağı gün yaklaştıkça şarj istasyonu yatırımları da hızlanmış durumda. Bu istasyonların yavaş (AC) ve hızlı (DC) şarj özelliğine göre maliyetleri değişiyor. Her bir DC şarj istasyonunun 50-60 bin dolarlık bir maliyet oluşturduğu hesaplanıyor. Buna göre iki şarj istasyonu arasında şarj zamanı ve fiyatlandırma farkı oluşuyor. AC şarj tarifesi şu anda farklı markalar altında faaliyette olan istasyonlarda kilovatsaat başına 6.5 lira. Buna göre; 17.5 kWh’lik tüketim için (100 km yol gidiliyor) 113.75 lira ödemek gerekiyor.
DC şarj istasyonlarında güç çıkışı 360 kWh’ye kadar ulaşabiliyor. Dolayısıyla 15-20 dakikada araç bataryasının yüzde 70-80’ini doldurmak mümkün. Bu şarjla araç 200-250 km menzil kazanabiliyor. DC şarj istasyonlarının fiyatlandırması da güç çıkışına göre değişiyor. Örneğin; Eşarj 60 kW’ya kadar DC soketlerde 7.70 lira/ kWh, bunun üstündeki DC soketlerde ise 8.20 lira/KWh tarifesini uyguluyor. 60 kW’ya göre hesap yaparsak 17.5 kWh’lik şarj için 134.75 lira, 60 kW üstü soketlerde ise 143.50 lira ödenecek. Bu durumda DC şarjla km başına 1.43 lira yakılmış olacak. 100 km’de 7 litre tüketen dizel araç ise 1.86 lira yakıyor. Firmalar üyelik durumuna göre yüzde 5’e varan indirimler sunuyor. AC şarjda km başına fark 70 kuruşu aşıyor.
