Giriş
Soru: 2002 SSK girişliyim. Sonradan işletme açtım. 2010’dan itibaren Bağkur’luyum. Primin 9000 günden 7200’e düşme durumu var. Ben tekel bayii işletme sahibiyim. Ama yasa ufak esnaflar için geçerliymiş. Bağkur’dan çıkıp SSK’ya geçiş yapayım mı? Toplam primi tamamlamaya üç yılım kaldı. Çetin BEŞER
Cevap: Bağkur’da 9000 gün olan emeklilik primi 7200 güne düşürülürse, bu tüm Bağkur’luları kapsar. Küçük esnaf, büyük esnaf ayrımı yapılmaz. Şayet yapılırsa bu Anayasa’ya aykırı olur ve Anayasa Mahkemesi’nce iptal edilir. Bu açıdan endişe etmenize gerek yok. Ayrıca daha ortada yasa çalışması yok. Çıkıp çıkmayacağı da belli değil. Şayet çıkacaksa Mart 2024 ay sonunda yapılacak yerel seçimden önce çıkar. Yasa çıktıktan sonra ne yapacağınıza karar vermek daha doğru olur.
İLK PRİM ÖDENEN GÜN BELİRLEYİCİ
SORU: 20 Ekim 1968 doğumluyum. 1 Mayıs 1981’de SSK’lı oldum. Askerliğimi 540 gün olarak borçlandım ve bedelini ödedim. 3600 gün primi tamamladım. 2000-2008 arasında çalıştım. 23 Mayıs 2002 tarihine kadar 15 yıl 7 ay gibi prim ödemem var. 18 yaş şartı var ise emekli oluyor muyum? Kadir DOĞAN
CEVAP: 1981 girişiniz muhtemelen çırak sigortası olduğundan emeklilik açısından sigorta başlangıcı sayılmaz. Askerliğinizi 2000’den önce yapmış olmalısınız. Şayet ilk girişinizde adınıza prim ödemesi yoksa ve adınıza ilk defa 2000 yılında prim ödenmişse ve askerlik borçlanması adınıza ilk defa prim ödenen tarihi (sigorta başlangıç tarihinizi) 8 Eylül 1999’dan daha geriye çekip; hem EYT kapsamına girmenizi, hem de SSK’da emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5975 gün prim ve 58 yaş şartlarına tabi olmanızı sağlar. 5975 günden fazla priminiz olduğundan EYT kapsamında yaş aranmadan emekli olabilirsiniz. 1981 girişinizde adınıza prim ödenip ödenmediğini, ödenmemişse 2000’de adınıza ilk defa prim ödenen tarihi (gün, ay, yıl olarak) ve askerlik tarihinizi bildirmeniz halinde, sorunuza daha net cevap verebiliriz.
İŞTEN KIDEM TAZMİNATI ALARAK AYRILMA ŞARTLARI
Soru: 1 Mayıs 2008 ilk işe giriş tarihim. 5600 gün prim ödemem var. Kıdem tazminatımı alma hakkım var mı? Yoksa 25 yıla tabi miyim? Ufuk ATAY
Cevap: Emekli olmak için aranan şartlardan yaş dışındaki şartları sağlayanlar işlerinden kıdem tazminatı alarak ayrılabilir. Seçenekleriniz şöyle: 1) Emeklilik için; 7200 gün prim ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. Bu seçenekte 1600 gün daha prim ödeyip toplam priminizi 7200 güne tamamlayacağınız tarihte işinizden kıdem tazminatı alarak ayrılabilirsiniz. 2) Bir diğer seçeneğiniz de, 4600 gün prim ve 63 yaş şartlarına tabi olarak emekli olmaktır. 4600 günden fazla prim ödemeniz olduğundan, bu seçenekte işinizden kıdem tazminatı alarak ayrılabilirsiniz.
EMEKLİ MALUL ERKEK ÇOCUĞU YETİM AYLIĞI ALABİLİR Mİ?
SORU: Abim 10 sene hizmet, 3600 prim günü ve sağlık kurulundan aldığı yüzde 80 iş göremez raporu ile 4A engelli statüsünden emeklilik hakkı kazanarak, Haziran 2016 ayından beri emekli maaşı almaktadır (İlk SGK 4A tescil tarihi 1 Eylül 1993). Babam da 12 Haziran/2009 tarihinden beri 4C Emekli Sandığı emeklisi olarak maaş almaktadır. Babamın vefatı durumunda; abim hem kendi 4A emekli maaşını, hem de babamın 4C maaşını (kısmen de olsa) alabilir mi? Eğer mevzuat buna izin vermiyorsa kendi 4A emekli maaşından feragat edip, 4C emeklisi babam üzerinden yetim aylığı alması mümkün müdür engellilik durumundan ötürü? Babamdan bağlanan aylık oranı her iki durum için ne olur; babamın emekli maaşını alan başka aile bireyi olmadığını farz edersek? M. ÖZTÜRK
CEVAP: Babanızın vefat edeceği tarihte, abiniz malul ve muhtaç durumdaysa babanızdan yetim aylığı bağlatabilir. Buradaki malullük şartı; en az yüzde 60 oranında işgücü kaybına uğraması, muhtaçlıkta her türlü geliri toplamının asgari ücretin net tutarının (bugün için 11.402.32 TL’dir) altında olması anlamına geliyor. Babanızın vefat edeceği tarihte, abiniz malul ve muhtaçlık şartlarını sağlarsa kendi emekli aylığı yanında babasından da yetim aylığı alabilir.
