Giriş
Soru: 1992 yılında endüstri meslek lisesinde staj sigortam başladı. Uzun vadeli sigortalılığım da Aralık 2000’de başladı. Staj Kanunu çıkarsa emeklilik durumum ne olur? Ali GENÇLER
Cevap: Staj sigortasını emeklilik açısından sigorta başlangıç tarihi kabul eden bir yasa çıkartılırsa, EYT kapsamına girersiniz ve emekli olurken yaş aranmaz. 1992’deki başlangıcınız 23 Kasım’dan önceyse priminizi 5600 güne, sonraysa 5675 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
HANGİ ŞARTLARLA VE NASIL EMEKLİ OLABİLİRİM?
SORU: 30 Kasım 1972 doğumluyum. Sigorta başlangıç tarihim 15 Ekim 1991 olup hali hazırda 2657 gün prim ödemem var. Halen çalışmaktayım. 9 Kasım 2004 ve 15 Eylül 2009 doğumlu iki çocuğum var. Hangi şartlarla ve nasıl emekli olabilirim? Acaba çocuk borçlanmasıyla 3600 günle emekli olabilir miyim? Nimet MENEKŞE
CEVAP: 3600 günle emeklilik hakkınız var. Ama sadece 3600 günle emekli olamazsınız. Çünkü 58 yaşı da doldurmanız gerekiyor. Doğumlarınız sonrasındaki iki yıllık sürelerde prim ödemeniz yoksa iki doğumuzu borçlanarak 1440 gün kazanabilirsiniz. 943 gün daha prim ödeyerek (ya da 943 gün doğum borçlanması yaparak) priminizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla, 58 yaşınızı dolduracağınız 30 Kasım 2030’da emekli olabilirsiniz. Doğum borçlanmasından sonra 1428 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 5525 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olmanız da mümkün (20 yıl sigortalılık süresi, 5525 gün prim ödeme ve 48 yaş şartlarına tabi olarak).
KADEMELENDİRME YASASI ÇIKACAK MI?
Soru: 4 Aralık 1982 doğumluyum. Staj sigortası başlangıcım 1 Ekim 1998, sigortalı işe başlama tarihim 3 Aralık 1999 olup 6270 gün prim ödemem, borçlandırılmış bir çocuğum var. Mevcut durumda ne zaman emekli olurum? Staj ya da kademe yasası çıkarsa ne zaman emekli olurum? Sizce bu yasaların çıkması ihtimali kuvvetli mi? ÜMMÜHAN
Cevap: Emekli olmak için; 7000 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. 730 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 7000 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ayrıca 4500 günden fazla priminiz olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de, yine aynı tarihte, yani 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olmanız da mümkün (25 yıl sigortalılık süresi, 4500 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabi olarak). Şayet staj sigortasını emeklilik açısından sigorta başlangıç tarihi sayan bir kanun çıkartılırsa hem EYT Yasası kapsamına girer, hem de emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5900 gün prim ve 57 yaş şartlarına tabi olursunuz. EYT’lilerden emekli olurken yaş aranmıyor. Priminiz de yeterli olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de, 25 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız 4 Aralık 2025 tarihinde emekli olabilirsiniz (Sigortası sizin gibi 18 yaşından küçükken başlayanlarda, 25 yıllık sigortalılık süresinin hesabında sigorta başlangıç tarihi olarak 18 yaşın doldurulduğu tarih dikkate alındığından). 8 Eylül 1999’dan sonra sigortalı olanlara kademe getirilerek daha erken yaşta emekli olmalarını sağlayacak bir yasa çıkartılması yönünde toplumda büyük bir istek var. Siyasi otoritenin istemesi halinde, her zaman bu yönde bir yasa çıkartılabilir. Şayet çıkartılacaksa, bu yasalar muhtemelen Mart 2024 ayı sonunda yapılacak olan yerel seçimlerden önce çıkartılacaktır.
EKSİK GÜNLER SATIN ALINABİLİR Mİ?
SORU: 1973 doğumluyum. Sigorta giriş tarihim 1991 olup 2385 gün primim var. Askerlik borçlanması yaparsam, geriye kalan eksik günlerimi de satın alabilir miyim? Çetin ALTUN
CEVAP: Askerliğinizi borçlanabilirsiniz. Ancak eksik günlerinizi satın alarak primi tamamlayamazsınız. Çünkü kanunda eksik günleri borçlanarak tamamlama usulü bulunmuyor. Askerlik sürenizi (540 gün kabul edilmiştir) borçlanıp ayrıca başlangıcınız 23 Mayıs’tan önceyse 2600 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 5525 güne, başlangıcınız 23 Mayıs’tan sonraysa 2675 gün prim ödeyerek toplam priminizi 5600 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ayrıca priminizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla, 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olmanız da mümkün (15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabi olarak).
