Ticaret Kanunu düzeltiliyor kaynanalar hapse girmekten kurtuluyor

Soru: 1 Temmuz 2012’de yürürlüğe girecek olan Türk Ticaret Kanunu’nda iş dünyasının uykularını kaçıran pek çok düzenlemenin olduğu ortaya çıkınca, yetkililer yasanın düzeltileceğini açıklamıştı. Ancak, bugüne kadar değişiklik yapılmadı. Acaba yasanın uygulaması ertelenecek mi? Ertelenmeyecekse, değişiklikler ne zaman yapılacak? Yasanın hangi hükümleri değişecek? Derneğimiz üyesi işadamlarının çok yoğunlaşan sorularına cevap verebilmeniz açısından, kapsamlı açıklama yapabilir misiniz? Murat DURSUN/MOBİSAD Başkanı Cevap: Yeni, Türk Ticaret Kanunu’nun büyük bir bölümü 1 Temmuz 2012’de yürürlüğe girecek. Ancak, yasa Bakanlar Kurulu’na yürürlük tarihini erteleme yetkisi veriyor. Değişikliklerin 1 Temmuz 2012’ye kadar yetişmemesi halinde, Bakanlar Kurulu bu yetkisini kullanarak yasanın yürürlük tarihini erteleyebilir. Ancak, 1 Temmuz 2012’ye kadar değişikliklerin yapılacağını ve yürürlük tarihinin ertelenmeyeceği kanısındayız. Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda yapılmasını beklediğimiz değişiklikleri, şu başlıklar altında sıralayabiliriz:
[[HAFTAYA]]

Yapılan değişiklikle uygulama yumuşatılıyor

Yeni Türk Ticaret Kanunu, şirket ortak ve yöneticilerinin 3’üncü dereceye kadar kan ve kayın hısımlarına şirkete borçlanma yasağı getirdi. Ticari hayatın olağan akışına aykırı olan bu yasakla, şirketler yoldan geçene vadeli mal satabilirken, şirket yönetim kurulu üyesinin kaynanasına vadeli mal satışı yapamıyor. Şayet yaparsa kaynanaya 300 gün ile 730 gün arasında adli para cezasını muhatap alacak. Bu bağlamda, 73 bin liraya kadar hükmedilecek olan adli para cezası ödenmezse kaynananın 730 güne kadar hapis yatması gerekiyor. Yasada yapılacak değişiklikle bu uygulama yumuşatılıyor. Böylece kaynana hapse girmekten kurtulacak. Akrabaların şirkete borçlanma yasağı tekrar düzenlenecek.

Limited şirketler de kâr payı avansı dağıtabilecek

Yeni Türk Ticaret Kanunu, kâr payı avansı dağıtımına imkân sağlıyor. Ancak, unutulduğundan limitet şirketler kâr payı avansı dağıtamayacaktı. Değişiklikle, limited şirketler de kapsama alınıyor. Limited şirketler de ortaklarına kâr payı avansı dağıtabilecek.

İşadamı fişe yüzlerce bilgi yazmaktan kurtuluyor

Yeni Türk Ticaret Kanunu, işletmede kullanılan her türlü kağıt ve belgeye; tacirin sicil numarası, ticaret unvanı, işletmensin merkezi, tacir sermaye şirketi ise taahhüt edilen ve ödenen sermaye, internet sitesi adresi ve numarası, şirketlerde yönetim kurulu başkan ve üyelerinin, müdürlerinin ve yöneticilerinin adları ve soyadlarının yazılmasını emrediyor. Belgelere ve her türlü kağıtta bu bilgilerin yazılmaması, üç aydan iki yıla kadar hapis veya üç aydan iki yıla kadar adli para cezasını (73 bin liraya kadar) gerektiriyor. Yüzlerce müdür ve yönetici olan işletmeleri çok zor duruma düşürecek bu uygulamanın kaldırılması yönünde değişiklik yapılıyor. Bu sayede işadamı küçücük yazar kasa fişi, fatura, irsaliye gibi evraka yüzlerce bilgiyi yazmaktan ve hapis cezası riskinden kurtulacak.

Unutulan defter ibraz süresinde yeni süre belirleniyor

Yeni Ticaret Kanunu’na defter ve belgelerin ibraz edilmemesi halinde, 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası konulmuş. Ancak ibraz süresinin yasaya konulması unutulmuş. Değişiklikte defter ibraz süresi belirleniyor.

İşadamının uykularını kaçıran hapis cezalarına ince ayar

Avrupa ve gelişmiş ülkelerde ekonomik suça ekonomik ceza uygulanıyor gerekçesiyle çek ödemeyeni hapse atan adli para cezası uygulaması kaldırıldı. Ancak, Yeni Ticaret Kanunu pek çok fiile adli para cezası getirdi. İşadamlarını şaşkına çeviren hapis cezası sonucu doğuran ağır adli para cezaları ya idari para cezasına çevrilecek ya da adli para cezalarının gün sayısı düşürülecek. Böylece çeşitli fiillerden dolayı işadamı 73 bin liraya kadar para ödemekten ve bu parayı ödememesi durumunda 730 güne kadar hapis yatmaktan kurtulacak.

Masraftan başka işadamına faydası olmayan kapanış tasdikinden vazgeçiliyor

Yeni Türk Ticaret Kanunu 7 deftere kapanış tasdikini zorunlu kılıyor. Mevcut yasada kapanış tasdiki yapılan defterlerin sahibi lehine delil olma özelliği de kaldırıldığından, kapanış tasdikinin işadamına noter masrafı ve külfetinden başka hiçbir faydası yok. Yapılması düşünülen değişiklikle, bu saçma uygulamaya da son verilerek, işadamı gereksiz masraftan ve külfetten kurtarılıyor. Belki yevmiye defterinde kapanış tasdik zorunluluğu kalabilir.

Şirketlerin yatak odasına girilemeyecek

Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun getirdiği; internet sitesi kurma ve şirketin sır mahiyetindeki bilgilerinin site yoluyla tüm kamuya açıklanma zorunluluğu iş dünyasında, terör, gasp, hırsız gibi olaylara hedef gösterilme kaygısına yola açarak, büyük huzursuzluk yaratmıştı. İş dünyası uygulamanın yarattığı huzursuzluğun boyutunu, şirketlerin yatak odasına girilmesi, hatta yatak odasından canlı yayın yapılmasına benzeterek ortaya koydu. Yasada yapılacak değişiklikle, internet sitesi kurma ve çeşitli bilgilerin yayımlanma zorunluluğu yumuşatılacak. KOBİ’lerin site kurma zorunluluğu dışında tutulacak ve siteye konacak bilgilerin kapsamı işadamını rahatlatacak şekilde esnetilecek.

Levha asmayana getirilen hapis cezası kaldırılıyor

Ticaret Kanunu, işletmenin ticari unvana ait bir levhanın görünür bir yere asılmasını zorunlu kılıyor. Bu zorunluluğa uymayanı 3 ay ile 2 yıl arasında hapis cezası veya adli para cezası ile cezalandırıyordu. Değişiklikle çok eleştiri alan bu ceza da kaldırılıyor.

Defterlerin unutulan açılış tasdik süresi belirleniyor

Yeni Türk Ticaret Kanunu, defterlerin açılışının noter tasdiki zorunlu kılmış, tasdik yatırmayana 730 güne kadar adli para cezası ve adli para cezasının ödenmemesi halinde aynı gün sayısında hapis cezası getirmiş. Ancak, tasdik süresinin kanuna konması unutulmuş. Değişiklikle unutulan süre belirleniyor.

Ana sözleşmenin uyarlanmasında süre uzatılıyor

Yeni Türk Ticaret Kanunu’na göre; şirketlerin ana sözleşmesini 14 Ağustos 2012’ye kadar yeni yasaya uyarlaması zorunlu. Burada sürenin yetersizliği eleştiri konusu oluyordu. Yasal değişiklikle şirket ana sözleşmesinin yeni yasaya uyarlanma süresi uzatılıyor.