Giriş
Dışişleri Bakanlığı Ukrayna savaşının ilk günlerinden bu yana, hatta çatışmaların başlamasından önce ciddi bir planlama yaparak oradaki Türk vatandaşlarının tahliye operasyonlarını gerçekleştiriyor. Bütün bu çalışmaları yürüten Dışişleri Bakan Yardımcısı Yavuz Selim Kıran ile yaşananları ve gelişmelerin arka planını konuştum.
Ukrayna’da son durum nasıl? Güvenli tahliye başarısının arka planında neler var?
Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı 24 Şubat’ta başladıktan sonra bölge yeni bir durumla karşı karşıya kaldı. Türkiye’nin tarafları bir araya getirme konusunda ciddi çabaları oldu. 24 Şubat’tan itibaren Sayın Cumhurbaşkanımız 19 mevkidaşı ile telefon görüşmesi gerçekleştirdi.
Sayın Mevlüt Çavuşoğlu 40 farklı görüşme gerçekleştirdi. Arka planda ekiplerimizle Türkiye’nin aktif diplomasisine katkı vermeye çalıştık. Nihayetinde bunların sonuç verdiğini gördük. 11 Mart’tan itibaren ikincisini düzenleyeceğimiz “Antalya Diplomasi Forumu” çok önemli bir mecra hâline geldi.
Şu anda 60’a yakın dışişleri bakanı, 20’ye yakın devlet başkanı katılımlarını teyit etti. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba, Sayın Bakanımızın ev sahipliğinde bir araya gelecek. Bölgemizde barış ve istikrardan yana önemli bir adım olduğunu değerlendiriyoruz.
Taraflar bu buluşma için nasıl ikna edildi?
“Birçok ülke bu yönde çok çaba göstermesine rağmen neden sonuç alamadı” sorusunun cevabı çok önemli. Türkiye ilkeli ve dengeli tutumu gösterdi. Sayın Cumhurbaşkanımız “Ne Ukrayna’dan ne Rusya’dan vazgeçeriz” mesajını güçlü şekilde verdi.
Bakanlığımız, uluslararası hukuk ve Ukrayna’nın toprak bütünlüğü bağlamında açıklamalar yaptı. Rusya ile diyalog kanallarının kapatılmaması ve her iki tarafın da bir araya gelebilecek samimi ilkelerini ele alınabileceği bir platform oluşturulması gayemizdi ve şu ana kadar bunu başardık.
En son verilere göre Ukrayna’dan kaç vatandaşımız tahliye edildi? Ne kadar vatandaşımızı daha çıkarma yönünde planınız var?
Ukrayna kimlikle de seyahat edilebilen bir ülke. Çok sayıda öğrenci, vatandaş, iş insanı, işçi Ukrayna’da yaşamını sürdürüyordu. 25 bin vatandaşımız Ukrayna’da yaşıyordu. İlk seyahat duyurumuzu 12 Şubat’ta yaptık ardından gelişmeler daha da sıcak bir hâl alınca 22 Şubat’ta, özellikle Ukrayna’nın doğusunda yaşayan vatandaşlarımızı uyarmıştık.
O zaman diliminde 5 bin vatandaşımızın Türkiye’ye geldiğini tespit etmiştik. Kalan 20 bin Türk’ün bir kısmı kendi imkânları ile Ukrayna’yı terk etti. Biz 12 bin 300 vatandaşımızı tahliye ettik. Pandemi sürecinde 142 ülkeden 100 bini aşkın vatandaşımızı ülkemize sürekli bir şekilde taşıdık, getirdik. Ülkemizin ne kadar büyük olduğunu dünyaya gösterdik. En ücra noktada, en ücra köyde dahi olsa yeri geldiğinde diplomatik plakalı araçlarla vatandaşlarımızı çekip çıkardık. Bu gurur hepimizin.
Hangi yolları ve araçları kullandık?
Her yolu denedik, bütün kanalları kullandık. Türkiye’den otobüsler kiralayarak bölgeye gönderdik. Otobüs firmalarının bu fedakârlıkları göstermesi takdire şayan. Ferhat Özcan ve ortakları bütün imkânlarını hiçbir karşılık beklemeksizin tahliye etmek için seferber ettiler.
İş insanı İhsan Çelebi sınırda özellikle ilk günlerde âdeta bir devlet görevlisi gibi koordine etti. 110 otobüs seferber ettik. Trenlere özel vagonlar temin ettik, trenle sınıra geldiler, sınırda otobüsler karşıladı. Pek çoğunu Romanya üzerinden tahliye ettik. Kiev Büyükelçiliği ve Odessa Başkonsolosluğu kahramanca görevi başında mesaisini sürdürdü. Soydaşlarımıza da yardım ettik.
Kiev Büyükelçiliği Lviv’e taşınacak mı?
Afganistan’da da Kâbil büyükelçiliğimiz faaliyetlerini icra etti. Kiev Büyükelçiliği, Odessa Başkonsolosluğu bu noktada değil. En önemli önceliğimiz vatandaşlarımızı güvenli bir şekilde oradan tahliye etmek.
Orada ne kadar vatandaşımız kaldı?
Yaklaşık bin vatandaşımız tahliye bekliyor. Hepsiyle konuşuyoruz. Çernigiv bölgesinden 200-250 öğrenci çıkarmak istiyoruz. t Yabancı vatandaşları da güvenli bölgeye getirdiniz mi? Tabii, kapımızı kim çaldıysa kayıtsız kalmadık. Azerbaycanlı kardeşlerimiz başta olmak üzere... Ülkemize veya sınırlara taşıdık. 20 farklı ülkeden destek talebi aldık.
Belarus’taki vatandaşlarımızla ilgili sorun var mı?
2 Mart’ta duyuru yaptık. Bize intikal eden yoğun talep yok.
Hava sahasının açık olması nasıl bir fark yarattı?
AGiT heyetinin tahliyesi de Türkiye üzerinden yapıldı. Hava sahasının açık olmasının önemini uluslararası kamuoyu gördü.
Kiev’de kalan iki uçağımızla ilgili son durum nedir?
Türk Hava Kuvvetleri’nin Airbus A400M uçakları gurur nişanemiz. Uçaklarımızın bir an önce oradan ayrılıp güvenli bir şekilde ülkemize intikal etmesi için iki tarafla da görüşmeye devam ediyoruz.
